REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej
Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę/fot.Shutterstock
Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę/fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jednym z częściej wypłacanych przez pracodawców składników wynagrodzenia jest - obok pensji zasadniczej - premia. Czy prawo do premii uznaniowej należy zamieszczać w umowie o pracę?

Problem

Zamierzamy wypłacać pracownikom premie uznaniowe. Zapis o prawie do premii chcemy zamieścić w umowach o pracę. Czy w razie rezygnacji z jej wypłacania musimy wypowiedzieć pracownikom warunki ich wynagradzania?

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Rada

Zapisy dotyczące premii uznaniowych mogą znaleźć się w aktach wewnątrzzakładowych (np. w regulaminie wynagradzania lub premiowania) albo w umowie o pracę i powinny ograniczać się jedynie do wskazania możliwości przyznania tego typu składnika wynagrodzenia. Wówczas rezygnacja z wypłacania premii uznaniowej nie będzie wiązać się z obowiązkiem zmiany warunków wynagradzania wynikających z umów o pracę.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Uzasadnienie

Pracodawca, u którego obowiązuje układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub inny akt wewnątrzzakładowy dotyczący kwestii płacowych, powinien określić w tych dokumentach warunki wynagradzania i przyznawania pracownikom innych świadczeń związanych z pracą. W przypadku zakładów pracy, u których nie funkcjonuje żaden ze wskazanych przepisów, zasady wynagradzania powinny być ustalone w umowach o pracę. Niezależnie od tego elementem obligatoryjnym każdej umowy o pracę jest określenie wynagrodzenia za pracę odpowiadającego rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników płacy.

REKLAMA

Jednym z częściej wypłacanych przez pracodawców składników wynagrodzenia jest - obok pensji zasadniczej - premia. Często ma ona charakter uznaniowy. W doktrynie prawa pracy przyjmuje się, że premia uznaniowa, którą pracownik otrzymuje jedynie na podstawie swobodnej oceny pracodawcy, jest w istocie rodzajem nagrody, czyli świadczenia nieroszczeniowego, którego, co do zasady, pracownik nie może żądać od pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 1977 r., I PRN 26/77, OSNC 1977/11/225).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

O tym, czy dana premia jest uznaniowa czy roszczeniowa, nie decyduje jej nazwa, lecz przesłanki (kryteria jej przyznawania) (uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1983 r., III PZP 25/83, OSNC 1983/12/192, oraz wyroki Sądu Najwyższego z 13 stycznia 2005 r., II PK 115/04, i z 3 września 2013 r., I PK 33/13).

Przy dokonywaniu oceny, z jaką premią mamy do czynienia w danych okolicznościach, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na brzmienie odnoszących się do niej regulacji wewnątrzzakładowych lub postanowień umowy o pracę.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Lublinie wyrażonym w wyroku z 8 sierpnia 2018 r. (III APa 8/18):

SA

(...) o charakterze premii należnej pracownikowi nie decyduje następcza ocena przedstawiciela pracodawcy czy przesłuchanych w sprawie świadków, ale źródła prawa pracy mające zastosowanie w przypadku konkretnego pracownika oraz faktyczne zasady związane z przyznawaniem premii w określonym podmiocie.

Warto też przywołać dwa istotne w tym zakresie wyroki Sądu Najwyższego:

  • z 7 grudnia 1963 r. (II PR 846/63, OSNC 1965/2/25), w którym wyjaśniono, że:

SN

(...) stosowany podział na premie regulaminowe i uznaniowe nie jest jednoznaczny, a istnienie regulaminu premiowania nie stanowi jeszcze wystarczającego kryterium do uznania określonych w nim premii za premie regulaminowe;

  • z 14 czerwca 2018 r. (II PK 130/17), w którym sąd uznał, że:

SN

(...) premia (…) nie jest uregulowana w Kodeksie pracy i jej wypłata jako części wynagrodzenia za pracę musi wynikać z innych przepisów prawa, układów zbiorowych pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę. Dopiero analiza tych przepisów lub postanowień pozwala na ustalenie, czy pracownik nabył prawo do premii i w jakiej wysokości. Zapis w tych unormowaniach dotyczący wypłaty świadczenia nieuzależnionego od weryfikowalnych kryteriów jego przyznania (samo określenie, że przysługuje za szczególne przyczynianie się do wykonywania zadań zakładu ma charakter relatywny) i wypłaty oznacza, że jest to nagroda z art. 105 k.p. Spełnienie przez pracownika skonkretyzowanych i zobiektywizowanych przesłanek premiowych powoduje natomiast powstanie prawa podmiotowego do przyznania dla niego premii (…). W konsekwencji w sprawie o roszczenie premiowe ocena sądu obejmuje ustalenie i ocenę obiektywnych przesłanek warunkujących nabycie uprawnień premiowych, w tym także przesłanek niezależnych od pracownika.

Zatem dana premia jest pozbawiona cech roszczeniowości, jeżeli:

  • jest przyznawana wyłącznie swobodną decyzją pracodawcy lub przełożonego,
  • zapisy w wewnętrznych aktach normatywnych lub w umowie o pracę ograniczają się wyłącznie do możliwości przyznania premii i nie zawierają konkretnych oraz możliwych do zweryfikowania warunków jej naliczania i wypłacania.

Podjęcie przez pracodawcę decyzji o niewypłaceniu spełniających wskazane przesłanki premii uznaniowych w danym miesiącu części lub wszystkim pracownikom albo zawieszenie całkowite lub na pewien okres ich wypłaty nie wymaga zmian treści umów o pracę.

Jeżeli postanowienia umowy o pracę albo aktów prawa wewnątrzzakładowego zawierają warunki przyznawania premii, pozytywne lub negatywne, wystarczająco konkretne oraz sprawdzalne, wówczas:

  • ich realizacja daje pracownikowi prawo do otrzymania premii, a decyzja pracodawcy o jej przyznaniu traci cechy swobodnego uznania, będące podstawą wypłacenia premii uznaniowej (wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2016 r., II PK 70/15);
  • premię należy zaliczyć do składników roszczeniowych (wyroki Sądu Najwyższego: z 20 stycznia 2005 r., I PK 146/04, i z 21 września 2006 r., II PK 13/06, OSNP 2007/17-18/254).

Firma handlowa z Gdańska, która nie jest objęta układem zbiorowym pracy ani regulaminem wynagradzania, od 1 stycznia 2019 r. wypłaca swoim pracownikom m.in. premie uznaniowe (przede wszystkim za wzorowe wypełnianie obowiązków oraz przejawianie inicjatywy w pracy). Wypłaty dokonuje na podstawie zapisu w umowie o pracy o następującym brzmieniu: "Pracownik może otrzymać w danym miesiącu premię uznaniową". Przyznanie tej premii jest uzależnione wyłącznie od swobodnej decyzji pracodawcy. W przedstawionych okolicznościach zaprzestanie wypłacania premii uznaniowej nie będzie oznaczać konieczności zmiany postanowień umów o pracę.

PODSTAWA PRAWNA:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS tylko online? Sejm proceduje projekt ustawy ułatwiający życie przedsiębiorcom

Przedsiębiorcy mogą szykować się na duże ułatwienie. Do Sejmu trafił projekt ustawy, który znosi obowiązek przechowywania przez 5 lat papierowych kopii zgłoszeń do ZUS wysłanych drogą elektroniczną. Jeśli przepisy wejdą w życie, firmy zyskają mniej biurokracji, niższe koszty i pełną cyfryzację procesu.

Jakich informacji może żądać rada pracowników?

W wielu przypadkach pracodawcy zastanawiają się, czy i jakie informacje muszą, a jakie mogą być – jeżeli taką wolę wykaże zarząd – przekazane radzie pracowników. Artykuł prezentuje najważniejsze przepisy i przykłady dobrych praktyk.

Pracownik nie przychodzi do pracy - co robić? Jak go zwolnić?

Jeśli pracownik nie przychodzi do pracy nie wywiązuje się ze swoich podstawowych obowiązków. Pracodawca może nałożyć na niego kary porządkowe. Jak go zwolnić? Znaczenie ma tutaj rodzaj nieobecności. Jeśli jest usprawiedliwiona, pracodawca posłuży się inną podstawą prawną, a jeśli jest nieusprawiedliwiona, może zwolnić go dyscyplinarnie.

Ostrzeżenie ZUS przed oszustami: wygląda jak oficjalna korespondencja z ZUS, ale to phishing

ZUS ostrzega ubezpieczonych przed oszustami, którzy wysyłają fałszywe wiadomości e-mail. Wygląda to jak oficjalna korespondencja z ZUS, ale to phishing. Może skutkować kradzieżą danych osobowych, haseł i przejęciem kontroli nad komputerem, także kont bankowych ofiary.

REKLAMA

Nowy urlop w Kodeksie pracy. 105 dni wolnego płatnego w 100 proc. Sprawdź, komu przysługuje!

W 2025 roku wprowadzono do Kodeksu pracy nowy rodzaj urlopu, który przeznaczony jest dla rodziców wcześniaków oraz dzieci, które po urodzeniu wymagają dłuższego pobytu w szpitalu. Maksymalny czas jego trwania wynosi 15 tygodni. Oto szczegóły.

W okresie ochronnym przed emeryturą pracodawca może wręczyć wypowiedzenie zmieniające

Zasadą wynikającą z prawa pracy jest ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Pracodawca może jednak wręczyć mu wypowiedzenie zmieniające. Jeśli osoba zatrudniona nie zaakceptuje nowych warunków pracy, dochodzi wówczas do rozwiązania stosunku pracy. Kiedy dopuszcza się wypowiedzenie zmieniające w trakcie okresu ochronnego przed emeryturą?

Reforma PIP: inspektor pracy sam wyda decyzję o przekształceniu umowy w umowę o pracę. Wykonalność będzie natychmiastowa

Reforma PIP przewiduje m.in. uprawnienie inspektora pracy do wydania decyzji o przekształceniu umowy cywilnej w umowę o pracę. Wykonalność takiej decyzji będzie natychmiastowa. Aktualnie inspektorzy PIP muszą kierować się w tej sprawie do sądu. Jakie jeszcze zmiany wprowadza Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz niektórych innych ustaw?

W końcu będzie ustawa o układach zbiorowych pracy. Rząd przyjął projekt

Projekt ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych został opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Rząd przyjął propozycję nowych przepisów. Czym są układy zbiorowe? Co wprowadza ustawa?

REKLAMA

PIP zmieniła 3200 umów cywilnych na etaty. Po wejściu w życie nowych przepisów będzie ich dużo więcej

Będą nowe przepisy o PIP. Przewidują wyższe kary, więcej uprawnień inspektorów, kontrole zdalne. Najbardziej rewolucyjna zmian to możliwość wydawania przez inspektorów decyzji o przekształceniu umów cywilnoprawnych w etaty z natychmiastowym skutkiem – bez czekania na rozstrzygnięcie sądu.

3 miesiąc ciąży a umowa o pracę. Co mówią przepisy?

Jestem w 3 miesiącu ciąży. Z końcem września 2025 r. upływa termin, na jaki podpisałam umowę z moim pracodawcą. Czy pracodawca musi przedłużyć umowę? Jakie prawa mi przysługują?

REKLAMA