REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej
Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę/fot.Shutterstock
Zamieszczenie prawa do premii uznaniowej w umowie o pracę/fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jednym z częściej wypłacanych przez pracodawców składników wynagrodzenia jest - obok pensji zasadniczej - premia. Czy prawo do premii uznaniowej należy zamieszczać w umowie o pracę?

Problem

Zamierzamy wypłacać pracownikom premie uznaniowe. Zapis o prawie do premii chcemy zamieścić w umowach o pracę. Czy w razie rezygnacji z jej wypłacania musimy wypowiedzieć pracownikom warunki ich wynagradzania?

REKLAMA

Autopromocja

Rada

Zapisy dotyczące premii uznaniowych mogą znaleźć się w aktach wewnątrzzakładowych (np. w regulaminie wynagradzania lub premiowania) albo w umowie o pracę i powinny ograniczać się jedynie do wskazania możliwości przyznania tego typu składnika wynagrodzenia. Wówczas rezygnacja z wypłacania premii uznaniowej nie będzie wiązać się z obowiązkiem zmiany warunków wynagradzania wynikających z umów o pracę.

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Uzasadnienie

Pracodawca, u którego obowiązuje układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub inny akt wewnątrzzakładowy dotyczący kwestii płacowych, powinien określić w tych dokumentach warunki wynagradzania i przyznawania pracownikom innych świadczeń związanych z pracą. W przypadku zakładów pracy, u których nie funkcjonuje żaden ze wskazanych przepisów, zasady wynagradzania powinny być ustalone w umowach o pracę. Niezależnie od tego elementem obligatoryjnym każdej umowy o pracę jest określenie wynagrodzenia za pracę odpowiadającego rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników płacy.

REKLAMA

Jednym z częściej wypłacanych przez pracodawców składników wynagrodzenia jest - obok pensji zasadniczej - premia. Często ma ona charakter uznaniowy. W doktrynie prawa pracy przyjmuje się, że premia uznaniowa, którą pracownik otrzymuje jedynie na podstawie swobodnej oceny pracodawcy, jest w istocie rodzajem nagrody, czyli świadczenia nieroszczeniowego, którego, co do zasady, pracownik nie może żądać od pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 1977 r., I PRN 26/77, OSNC 1977/11/225).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

O tym, czy dana premia jest uznaniowa czy roszczeniowa, nie decyduje jej nazwa, lecz przesłanki (kryteria jej przyznawania) (uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1983 r., III PZP 25/83, OSNC 1983/12/192, oraz wyroki Sądu Najwyższego z 13 stycznia 2005 r., II PK 115/04, i z 3 września 2013 r., I PK 33/13).

Przy dokonywaniu oceny, z jaką premią mamy do czynienia w danych okolicznościach, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na brzmienie odnoszących się do niej regulacji wewnątrzzakładowych lub postanowień umowy o pracę.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Lublinie wyrażonym w wyroku z 8 sierpnia 2018 r. (III APa 8/18):

SA

(...) o charakterze premii należnej pracownikowi nie decyduje następcza ocena przedstawiciela pracodawcy czy przesłuchanych w sprawie świadków, ale źródła prawa pracy mające zastosowanie w przypadku konkretnego pracownika oraz faktyczne zasady związane z przyznawaniem premii w określonym podmiocie.

Warto też przywołać dwa istotne w tym zakresie wyroki Sądu Najwyższego:

  • z 7 grudnia 1963 r. (II PR 846/63, OSNC 1965/2/25), w którym wyjaśniono, że:

SN

(...) stosowany podział na premie regulaminowe i uznaniowe nie jest jednoznaczny, a istnienie regulaminu premiowania nie stanowi jeszcze wystarczającego kryterium do uznania określonych w nim premii za premie regulaminowe;

  • z 14 czerwca 2018 r. (II PK 130/17), w którym sąd uznał, że:

SN

(...) premia (…) nie jest uregulowana w Kodeksie pracy i jej wypłata jako części wynagrodzenia za pracę musi wynikać z innych przepisów prawa, układów zbiorowych pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę. Dopiero analiza tych przepisów lub postanowień pozwala na ustalenie, czy pracownik nabył prawo do premii i w jakiej wysokości. Zapis w tych unormowaniach dotyczący wypłaty świadczenia nieuzależnionego od weryfikowalnych kryteriów jego przyznania (samo określenie, że przysługuje za szczególne przyczynianie się do wykonywania zadań zakładu ma charakter relatywny) i wypłaty oznacza, że jest to nagroda z art. 105 k.p. Spełnienie przez pracownika skonkretyzowanych i zobiektywizowanych przesłanek premiowych powoduje natomiast powstanie prawa podmiotowego do przyznania dla niego premii (…). W konsekwencji w sprawie o roszczenie premiowe ocena sądu obejmuje ustalenie i ocenę obiektywnych przesłanek warunkujących nabycie uprawnień premiowych, w tym także przesłanek niezależnych od pracownika.

Zatem dana premia jest pozbawiona cech roszczeniowości, jeżeli:

  • jest przyznawana wyłącznie swobodną decyzją pracodawcy lub przełożonego,
  • zapisy w wewnętrznych aktach normatywnych lub w umowie o pracę ograniczają się wyłącznie do możliwości przyznania premii i nie zawierają konkretnych oraz możliwych do zweryfikowania warunków jej naliczania i wypłacania.

REKLAMA

Podjęcie przez pracodawcę decyzji o niewypłaceniu spełniających wskazane przesłanki premii uznaniowych w danym miesiącu części lub wszystkim pracownikom albo zawieszenie całkowite lub na pewien okres ich wypłaty nie wymaga zmian treści umów o pracę.

Jeżeli postanowienia umowy o pracę albo aktów prawa wewnątrzzakładowego zawierają warunki przyznawania premii, pozytywne lub negatywne, wystarczająco konkretne oraz sprawdzalne, wówczas:

  • ich realizacja daje pracownikowi prawo do otrzymania premii, a decyzja pracodawcy o jej przyznaniu traci cechy swobodnego uznania, będące podstawą wypłacenia premii uznaniowej (wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2016 r., II PK 70/15);
  • premię należy zaliczyć do składników roszczeniowych (wyroki Sądu Najwyższego: z 20 stycznia 2005 r., I PK 146/04, i z 21 września 2006 r., II PK 13/06, OSNP 2007/17-18/254).

Firma handlowa z Gdańska, która nie jest objęta układem zbiorowym pracy ani regulaminem wynagradzania, od 1 stycznia 2019 r. wypłaca swoim pracownikom m.in. premie uznaniowe (przede wszystkim za wzorowe wypełnianie obowiązków oraz przejawianie inicjatywy w pracy). Wypłaty dokonuje na podstawie zapisu w umowie o pracy o następującym brzmieniu: "Pracownik może otrzymać w danym miesiącu premię uznaniową". Przyznanie tej premii jest uzależnione wyłącznie od swobodnej decyzji pracodawcy. W przedstawionych okolicznościach zaprzestanie wypłacania premii uznaniowej nie będzie oznaczać konieczności zmiany postanowień umów o pracę.

PODSTAWA PRAWNA:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zmiana formy prawnej pracodawcy wpływa na PPK? [PRZYKŁADY]

Przepisy ustawy o PPK nie wyłączają ani nie modyfikują zasad kontynuacji bądź sukcesji wynikających np. z przepisów kodeksu spółek handlowych. Jeżeli po przekształceniu danemu podmiotowi przysługują nadal prawa i obowiązki, jakie miał przed przekształceniem, dotyczy to także praw i obowiązków wynikających z umowy o zarządzanie PPK.

Nieodpłatne kursy językowe dla pracowników. Aspekty prawne i podatkowe

Na co może liczyć pracownik chcący podnieść swoje kwalifikacje zawodowe? Czy pracodawca może finansować pracownikom kursy językowe ze środków ZFŚS? Kiedy sfinansowanie szkoleń językowych pracownikom jest dla nich przychodem? W artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania!

6 najważniejszych zmian w zatrudnianiu cudzoziemców od czerwca 2025 r.

Dnia 1 czerwca weszły w życie ważne przepisy zmieniające zasady legalnego zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Zmiany można przedstawić w 6 głównych punktach. Oto najważniejsze przepisy prawne.

MRPiPS: Pilotaż skróconego czasu pracy 2025 – nabór wniosków od 14 sierpnia 2025, do 1 mln zł dofinansowania [SZCZEGÓŁY, WAŻNE TERMINY]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło szczegóły długo wyczekiwanego pilotażu skróconego czasu pracy. Program, pierwszy tego typu w Polsce i tej części Europy, zakłada praktyczne testowanie różnych modeli organizacji pracy przy wsparciu finansowym państwa. Wnioski o udział w pilotażu będzie można składać od 14 sierpnia do 15 września 2025 roku.

REKLAMA

Nowoczesne BHP czyli jak zmiany klimatu wpływają na bezpieczeństwo pracy

Jakich działań ze strony pracodawcy wymaga nowoczesne podejście do BHP? Czym jest dziś bezpieczeństwo pracy? Jak zmiany klimatu wpływają na zarządzanie bezpieczeństwem w firmie?

Nowe obowiązki pracodawców od 2026 roku. Zmiany Kodeksu pracy w Dzienniku Ustaw

W Dzienniku Ustaw pojawiła się ustawa zmieniająca Kodeks pracy. Jej przepisy wejdą w życie na początku 2026 roku. Oznacza to nowe obowiązki dla pracodawców. Co zmienia się w Kodeksie pracy? O czym muszą wiedzieć pracownicy?

Lipiec 2025. Kalendarz do druku [PDF]

Pobierz kalendarz lipca 2025 do druku z miejscem na notatki. Lipiec 2025 roku zawiera 8 dni wolnych od pracy. Jakie są ważne dni lipca? Wydrukuj i dopisz swoje notatki na ten miesiąc.

Wynagrodzenie lekarza rezydenta 2025. Podwyżka już od lipca

Nowe, wyższe wynagrodzenie lekarza rezydenta w 2025 roku zapewnia rozporządzenie Ministra Zdrowia. Podwyżka wchodzi w życie już od 1 lipca. Ile zarabia lekarz i lekarz dentysta odbywający specjalizację w ramach rezydentury?

REKLAMA

Oferta pracy bez kluczowych informacji powoduje rezygnację z aplikowania. Dlaczego firmy nie podają ważnych elementów oferty

Aż 36% kandydatów rezygnuje z aplikowania na ofertę pracy, w której brakuje kluczowych informacji, takich jak wynagrodzenie czy wskazanie konkretnej liczby dni przy pracy hybrydowej. Dlaczego pracodawcy nie zamieszczają w ofertach pracy najważniejszych elementów? Jaki wniosek dla pracodawców wynika z poniższych danych?

Do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może pracować w wakacje? [Przepisy prawne]

Prawo przewiduje do 30 tys. zł kary dla pracodawcy za nielegalne zatrudnienie. Czy dziecko może legalnie pracować w wakacje? Praca przy zbieraniu truskawek, innych owoców czy pomaganie w gastronomii to popularne sposoby na zarobek młodych Polek i Polaków. Czy zawsze przepisy prawne na to pozwalają?

REKLAMA