REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Obowiązki pracodawcy w związku ze śmiercią pracownika

Subskrybuj nas na Youtube
Obowiązki pracodawcy w związku ze śmiercią pracownika/Fot. Fotolia
Obowiązki pracodawcy w związku ze śmiercią pracownika/Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Śmierć pracownika zawsze stanowi przyczynę wygaśnięcia stosunku pracy. Jednocześnie wywołuje po stronie pracodawcy szereg obowiązków. Pracodawca, zależnie od woli zaangażowania czy wdrożonej w tym zakresie polityki postępowania, może także podejmować zadania, których celem jest wsparcie rodziny zmarłego.

Śmierć pracownika stanowi dla pracodawcy zdarzenie prawne, które implikuje konieczność podjęcia czynności wynikających z przepisów prawa, dotyczących zwłaszcza wypłaty należnych zmarłemu i po zmarłym świadczeń na rzecz osób uprawnionych.

REKLAMA

Autopromocja

Analizując obowiązki i uprawnienia pracodawcy w sytuacji śmierci pracownika w aspektach prawnych, warto wskazać ich podział na te związane z wypadkiem przy pracy (lub pozostające w związku z pracą) oraz zdarzenia, których skutkiem jest śmierć, ale niezwiązane z pracą.

Wypłata świadczeń

Śmierć pracownika zawsze stanowi przyczynę wygaśnięcia stosunku pracy. Zgodnie z art. 631 § 2 k.p., prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wypłata należnych po zmarłym pracowniku świadczeń, np. za bieżące, jak też zaległe wynagrodzenie, odszkodowanie czy ekwiwalent urlopowy należny pracownikowi w roku kalendarzowym, w którym nastąpiło wygaśnięcie stosunku pracy wskutek śmierci pracownika, w sytuacjach bezspornych powinna być niezwłoczna, ze względu na zazwyczaj trudną sytuację rodziny.

Polecamy: Personel i Zarządzanie

REKLAMA

Kolejnym obowiązkiem pracodawcy, wynikającym z art. 93 k.p., jest wypłata odprawy pośmiertnej, która należy się rodzinie zmarłego nie tylko w czasie trwania stosunku pracy, lecz także w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby. Odprawa pośmiertna nie jest zależna od przyczyny śmierci, stopnia zawinienia czy przyczynienia się do niej samego zmarłego. Może nią być każde zdarzenie, związane z pracą (wypadek), jak również losowe (np. utonięcie), a nawet samobójstwo.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z obowiązku wypłaty odprawy pośmiertnej pracodawca może zwolnić się przez ubezpieczenie na swój koszt pracownika na życie, tj. na wypadek jego śmierci, na podstawie odpowiedniej umowy. Wówczas roszczenie rodziny o wypłatę powinien zaspokoić ubezpieczyciel.

Warto zwrócić uwagę na wysokość kwoty ubezpieczenia wypłacanej w razie śmierci, bo, zgodnie z art. 93 § 7 k.p., jeśli byłoby ono niższe niż odprawa, pracodawca obowiązany jest dokonać dopłaty do wysokości odprawy wymaganej Kodeksem pracy.

Układy zbiorowe, fundusz socjalny

Zależnie od wielkości firmy i zakresu prowadzonej działalności, np. wytwórczej, wydobywczej, związanej z ponadstandardowym ryzykiem – możliwe jest dodatkowe unormowanie kwestii wypłat świadczeń pośmiertnych, zwłaszcza następujących w wyniku wypadku przy pracy ze skutkiem śmiertelnym, w ramach układów zbiorowych pracy. Wówczas, zależnie od treści postanowień układowych i przyjętych zobowiązań, pracodawca powinien zrealizować wypłatę stosownego świadczenia. Przy czym może być ono tylko dodatkowe albo uzupełniające, ale nie zastępuje wypłaty odprawy pośmiertnej.

Zobacz serwis: Umowa o pracę

REKLAMA

Podobnie, jeżeli w przedsiębiorstwie powołany jest zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, zwany powszechnie funduszem socjalnym, na zasadzie swobody tworzenia norm zakładowych możliwe jest skonstruowanie formy wsparcia dla rodziny zmarłego pracownika jako zapomogi z tytułu indywidualnego zdarzenia losowego.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolniona od podatku będzie zapomoga wypłacona w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł.


Śmiertelny wypadek

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym sześciu miesięcy od dnia wypadku. W razie zaistnienia zdarzenia na pracodawcy ciążą szczególne obowiązki związane z wyjaśnieniem jego przyczyn, lecz także mające wpływ na uprawnienia lub roszczenia rodziny zmarłego.

Bezspornie opracowany i uznany protokół powypadkowy stanowi podstawę do uznania przez organ rentowy zdarzenia za wypadek ze skutkiem śmiertelnym przy pracy, a zatem jest podstawą do wypłaty i przyznania świadczeń osobom uprawnionym.

Warto zwrócić uwagę, że treść protokołu powypadkowego, np. w zakresie stwierdzenia przyczyny wypadku przy pracy ze skutkiem śmiertelnym, ma istotne znaczenie procesowe w razie zawisłości sporu między pracodawcą a rodziną zmarłego. Jak wskazuje Sąd Najwyższy, „Dopuszczalne jest domaganie się sprostowania protokołu powypadkowego. Roszczenie to ma za podstawę art. 189 KPC (Wyrok SN, 6.01.2010 r., I PK 144/09)”.

Oczywiście, ze śmiercią pracownika związaną z pracą wiążą się potencjalne roszczenia rodziny z tytułu odszkodowania, zadośćuczynienia, a także o rentę wyrównawczą, opierane na przepisach Kodeksu cywilnego. Standardem jest ubezpieczenie pracodawcy, z którego w razie zdarzenia mogą być pokryte roszczenia, przejmowane wówczas przez ubezpieczyciela.

Dodatkowe działania pracodawcy

Polski system prawny nie wskazuje wprost obowiązków czy uprawnień pracodawcy zmarłego pracownika na rzecz jego rodziny. Stanowi to zatem przestrzeń do swobodnego działania i kreowania swoistych zasad postępowania w sytuacjach kryzysowych, które zdarzają się niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa.

Wydaje się, że w razie zaistnienia zdarzenia skutkującego śmiercią pracownika za granicą, oprócz wypełnienia obowiązków wynikających wprost z przepisów, pracodawca może udzielić koniecznego profesjonalnego wsparcia rodzinie, choćby poprzez pomoc w dokonaniu koniecznych czynności administracyjnych w kraju zdarzenia.

Niewątpliwie pracodawca działający przez upoważnionych do działania pracowników ma możliwość wsparcia rodzin zmarłych pracowników, zarówno w czasie samego kryzysu, jak i podjęcia rozwiązań systemowych, pomagających np. dzieciom zmarłego dokończyć rozpoczęty proces edukacji czy rozwijanie ich pasji na poziomie podobnym do tego sprzed zdarzenia, np. poprzez program stypendialny.

Z pewnością pożądaną formą wsparcia dla rodziny zmarłego pracownika może być pomoc prawna świadczona czy to przez prawników samego przedsiębiorstwa, czy np. finansowana i zlecona, za zgodą beneficjentów, przez pracodawcę. Możliwe jest także np. finansowanie terapii psychologicznej dla członków rodziny, jeżeli może być ona konieczna, np. w związku z charakterem zdarzenia skutkującego śmiercią.

Polecamy serwis: Czas pracy

Nie jest możliwe ani zapewne konieczne wskazanie wszystkich form wsparcia, jakie pracodawca, a także współpracownicy zmarłego mogą zrealizować w sytuacji kryzysowej na rzecz jego najbliższych. Wskazać trzeba jednak, że podjęcie odpowiedzialności za wspieranie implikuje naturalne dążenie i zaufanie do długotrwałości pomocy. Warto mieć na uwadze, że często jednorazowe akcje pomocowe, przynoszące wymierny efekt, np. finansowy, w postaci jednorazowej kwoty, mogą być mniej skuteczne niż np. systematyczne opłacanie z tej samej kwoty choćby rat za kurs językowy dla dziecka zmarłego.

Autor: Wojciech Glac - prawnik, politolog. doktorant na Wydziale Prawa i Administracji UJ i Instytutu Politologii UP w Krakowie, asystent w Instytucie Pracy Socjalnej UP w Krakowie. Szkoleniowiec, na stałe współpracuje z Fundacją Nagle Sami (wojciech.glac@naglesami.org.pl).

Dołącz do nas na Facebooku!

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Personel i Zarządzanie

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od 1 lipca 2025 r. farmaceuci zarobią nawet 10 554 zł brutto. Nowa siatka płac w ochronie zdrowia

Od 1 lipca 2025 r. obowiązywać będą nowe minimalne wynagrodzenia dla farmaceutów zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Wzrost płac wyniesie nawet 1 300 zł brutto miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji stawek wynikającej z ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, powiązanej ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

4 dni pracy i 35 dni urlopu? Tak może wyglądać 2026 rok!

Rząd zapowiada gruntowną reformę Kodeksu pracy. W centrum zmian są: skrócenie tygodnia pracy do czterech dni lub 35 godzin oraz wydłużenie urlopu wypoczynkowego do 35 dni. Nowe przepisy mogą wejść w życie już od 2026 roku. Choć projekt budzi entuzjazm wielu pracowników, jego wdrożenie wymaga kompromisów z pracodawcami i szczegółowych analiz kosztów.

Jaki stopień niepełnosprawności uprawnia do... ? [Przykłady 2025]

To pytanie często zadają osoby z niepełnosprawnościami. Z jakim stopniem można ubiegać się o określone ulgi i świadczenia? Co przysługuje ze stopniem lekkim, umiarkowanym, a co ze znacznym? Prezentujemy kilka ważnych przykładów.

Zatrudniasz Ukraińców w 2025? Sprawdź nowe obowiązki, kary do 30 tys. zł i możliwe dofinansowania

Zatrudnianie obywateli Ukrainy w Polsce to temat, który nie traci na aktualności. W 2025 roku, po wejściu w życie nowych przepisów z 1 czerwca, pracodawcy muszą szczególnie uważać na formalności, terminy i obowiązki. Jednocześnie mogą skorzystać z atrakcyjnych form wsparcia finansowego. Sprawdź, jak legalnie zatrudnić obywatela Ukrainy i jakie dokumenty są potrzebne.

REKLAMA

Autyzm lub ADHD przemilczany w rekrutacji. Dlaczego kandydaci o tym nie mówią

Osoby z autyzmem, ADHD czy inną formą neuroatypową nie mówią o tym fakcie podczas procesu rekrutacyjnego. Dlaczego? Okazuje się, że większy odsetek osób neuroatypowych częściej szuka pracy niż osób neuronormatywnych.

Working and living in Poland: nowa platforma dla cudzoziemców i pracodawców

„Working and living in Poland” to miejsce, w którym cudzoziemcy z całego świata będą mogli znaleźć sprawdzone i kompleksowe informacje na temat życia i pracy w Polsce. Ponadto możliwe będzie zadawanie pytań konsultantom w trakcie rozmowy telefonicznej lub rozmowy na czacie. Można będzie również napisać mail z pytaniem.

Dodatkowy urlop pracownika z niepełnosprawnością do zmiany

Czy pracownicy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będą mogli korzystać z dodatkowego urlopu już w pierwszym roku, w którym wydano orzeczenie? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie wyklucza wprowadzenia zmian. Chce jednak, by taki dodatkowy urlop był przyznawany proporcjonalnie, na podobnych zasadach jak „zwykły” urlop wypoczynkowy.

Czerwiec 2025: dni wolne, godziny pracy

Czerwiec w 2025 roku – dni wolne i godziny pracy w szóstym miesiącu roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w czerwcu? Kalendarz czerwca w 2024 roku nie zawiera ani jednego święta ustawowo wolnego od pracy. Sprawdź, kiedy wypada najbliższe święto.

REKLAMA

Controlling personalny a prawo – gdzie kończy się analiza, a zaczyna odpowiedzialność

W epoce cyfrowej, gdzie dane pracownicze są coraz bardziej dostępne i kuszące do analizy, controlling personalny staje przed zadaniem nie tylko liczenia, ale także… rozumienia granic, których nie wolno przekroczyć. Odpowiednie systemy controllingowe (BI i EPM/CPM) mogą tu być nie tylko narzędziem, ale też gwarantem zgodności z prawem – o ile są mądrze skonfigurowane i używane.

Wyrok NSA: e-mail pracodawcy o zakończeniu pracy przez pracownika - czy to dozwolone?

Czy pracodawca może powiadomić o zakończeniu współpracy przez pracownika, czy nie narusza to jego danych osobowych? Czy jest to zgodne z RODO, z Kodeksem Pracy oraz z ustawą o ochronie danych osobowych? Sprawa trafiła na tle niniejszego zagadnienia aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

REKLAMA