REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Późniejsze przejście na emeryturę to wyższe świadczenie [WYWIAD z Gertrudą Uścińską]

Grzegorz Osiecki
Grzegorz Osiecki
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Późniejsze przejście na emeryturę to wyższe świadczenie [WYWIAD z Gertrudą Uścińską].
Późniejsze przejście na emeryturę to wyższe świadczenie [WYWIAD z Gertrudą Uścińską].

REKLAMA

REKLAMA

Jak ZUS przygotowuje się do drugiej fali zachorowań na koronawirusa? Czy będą dodatkowe zasiłki opiekuńcze? Ile ZUS wydaje na walkę z pandemią? Czy koronawirus spowodował szybsze przechodzenie na emerytury? Czy emerytura powinna być uzależniona od minimalnego stażu pracy? Jak późniejsze przejście na emeryturę wpływa na wysokość świadczenia? Na te i inne pytania odpowiada prezes ZUS Gertruda Uścińska.

Pobieranie emerytury równe z okresem pracy [WYWIAD z Gertrudą Uścińską]

O efektach obniżki wieku emerytalnego mówi prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska.

Autopromocja

Rośnie jesienna fala zachorowań. Czy ZUS się do niej specjalnie przygotowuje?

Od początku epidemii pracujemy w trybie szczególnym i tego nie zmieniamy. Mamy sztab kryzysowy, który wspiera zarząd w nawigowaniu pracą ZUS, tak aby była ona sprawna i bezpieczna. Przygotowujemy kolejne formy kontaktu zdalnego z naszymi klientami, przede wszystkim e-wizyty. Jest to wideorozmowa z naszym pracownikiem z obszaru emerytur i rent, dochodów, zasiłków lub ulg i umorzeń, po uprzedniej rezerwacji terminu na Platformie Usług Elektronicznych (PUE). Aby klient mógł skorzystać z e-wizyty w ZUS, musi posiadać komputer z kamerą i mikrofonem oraz łącze internetowe o odpowiedniej przepustowości.

Czyli będą zdalne wizyty w urzędzie?

Tak. To ważna zmiana. Polacy teraz w większym stopniu korzystają z internetu. Dzięki programowi Polskiego Bonu Turystycznego wiele osób założyło profil na naszej PUE. Mamy ich już łącznie prawie 6 mln. Poza tym mamy bardzo profesjonalne Centrum Obsługi Telefonicznej, które wiosną obsłużyło miliony połączeń telefonicznych, e-maili i czatów. W tamtym szczególnym okresie liczba połączeń była tak wielka, że helpdeski wielu firm po prostu się pozamykały, prosząc o inne formy kontaktu. ZUS jednak kontynuował obsługę i choć czasem trzeba było trochę zaczekać, to mamy wiele pozytywnych informacji zwrotnych o sprawności i wysokiej jakości obsługi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: Dziennik Gazeta Prawna – wydanie cyfrowe

Co z zasiłkami dla rodziców w przypadku zamknięcia szkół? Będą dodatkowe?

Jest to materia zależna od wydania rozporządzenia. Nie słyszymy, aby takie zmiany były obecnie proponowane. Statystyka zwolnień lekarskich za wrzesień wygląda przeciętnie, tzn. wystawiono 2,1 mln takich dokumentów. To mniej więcej średnia miesięczna wartość z 2019 r., choć więcej niż liczba zwolnień wystawianych tego lata. Jeśli chodzi o e-ZLA z tytułu opieki nad innym członkiem rodziny, we wrześniu wystawiono 35 tys. takich dokumentów, czyli więcej o 11 proc. niż w kwietniu, ale mniej o 28 proc. niż w szczytowym marcu. Dotychczasowe październikowe dane pokazują jednak wzrost w stosunku do roku ubiegłego.

Jaka była skuteczność dodatkowego zasiłku opiekuńczego związanego z COVID-19? Ile osób z niego skorzystało?

Do ZUS wpłynęło 1,4 mln wniosków o dodatkowe zasiłki opiekuńcze. Wypłaciliśmy 1,3 mln tych świadczeń na kwotę ok. 930 mln zł. Jednak zasiłki z funduszu chorobowego wypłacają również duzi pracodawcy. Patrząc całościowo – od marca do września wypłacono ok. 2,5 mld zł z tytułu dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Wydatki na wszystkie zasiłki opiekuńcze, w tym zwykłe i dodatkowe, przekroczyły już w bieżącym roku 3,4 mld zł. ZUS wypłacił ok. 30 proc., a pozostałe 70 proc. wypłacili pracodawcy. Dla porównania w całym ubiegłym roku był to wydatek rzędu ok. 1 mld zł. Zaznaczam, że wypłacili, ale nie sfinansowali, bowiem zasiłki te są finansowane z funduszy publicznych.

Wchodzą nowe formy pomocy adresowane do branż narażonych na COVID-19?

Tak, 15 października weszła w życie piąta tarcza antykryzysowa, skierowana do branży turystycznej, wystawienniczej, artystycznej i rozrywkowej. Spływają pierwsze setki wniosków. Tarcza przewiduje dwa rodzaje świadczeń postojowych, z których może skorzystać ok. 25 tys. osób. Po pierwsze rozszerzenie świadczenia postojowego dla przewodników i agentów turystycznych. Po drugie dodatkowe świadczenie postojowe dla osób w branżach transportu turystycznego, przedstawień artystycznych, prowadzenia parków rozrywki, dyskotek i innych, które skorzystały już ze świadczenia postojowego, a obecnie odnotowały spadek przychodów o 75 proc. w relacji do przychodów w analogicznym miesiącu poprzedniego roku. Badamy przychody za miesiąc poprzedzający miesiąc złożenia wniosku. Ponadto ustawodawca przyznał zwolnienie ze składek do ZUS za lipiec, sierpień i wrzesień br. dla firm z sektora turystycznego, hotelarskiego, organizacji i obsługi targów, konferencji, wystaw, które istniały przed 1 lipca br. oraz odnotowały spadek przychodów o 75 proc. w relacji do przychodów w analogicznym miesiącu poprzedniego roku. Badane są przychody za pierwszy miesiąc objęty wnioskiem o zwolnienie ze składek. Z tej formy pomocy może skorzystać nawet 30 tys. osób. Szczegółowe zasady uzyskania wsparcia prezentujemy na naszej stronie internetowej oraz na infolinii.

To będzie duża forma pomocy?

Maksymalne skutki finansowe zwolnienia ze składek mogą sięgnąć 400 mln zł. Z kolei oba rodzaje świadczenia postojowego mogą skutkować wydatkami rzędu najwyżej 150 mln zł.

A ile łącznie ZUS wydał na walkę z epidemią?

Licząc wydatki na świadczenia postojowe, dodatki solidarnościowe, dodatkowe zasiłki opiekuńcze, koszt umorzenia należności z tytułu zwolnienia ze składek, a także kwotę odroczonych lub rozłożonych na raty należności składkowych, wsparcie ZUS w ramach tarczy antykryzysowej sięga ok. 30 mld zł. Z kolei wsparcie w ramach całej tarczy antykryzysowej polskiego państwa to prawie 144 mld zł.

Jak może wyglądać sytuacja finansowa FUS i wpływy ze składek na koniec roku? Z powodu samego tylko zwolnienia ze składek fundusz ten jest do tyłu o ponad 8 mld zł. Jest szansa, aby nadrobić zaległości?

Faktyczne wpływy składek na ubezpieczenia społeczne do sierpnia są niższe o ok. 4 proc. w ujęciu rok do roku. Jest tak, mimo że od stycznia do marca oraz od lipca do września wpłaty na FUS były wyraźnie wyższe niż w zeszłym roku. Ubytek względem ubiegłego roku byłby zatem najprawdopodobniej do odrobienia na koniec roku, tylko że obecnie mamy przed sobą rozwijającą się drugą falę zakażeń. Trudno w takich warunkach wyrokować z uwagi na to, że późniejszą jesienią może mieć miejsce coś na wzór oddolnego półlockdownu.

ZUS w czasie pandemii rozbudował swoją działalność w zakresie świadczeń publicznych. Jakie płyną z tego wnioski? Jakie będą filary reformy ZUS?

Automatyzacja, robotyzacja przyznawania świadczeń, usprawnianie i uszczelnianie systemu finansowego. Chcemy stabilnego i niezawodnego e-urzędu. Pełny dostęp do swoich danych, rozliczeń i innych spraw ze smartfona. Płatności mobilne. Mamy duży program depapieryzacji nie tylko kontaktu z klientami, ale także wewnętrznego obiegu spraw i dokumentów. Już dawno dojrzewaliśmy do automatycznego rozliczania płatników składek. Nastąpi uproszczenie naliczania prowadzące do zmniejszenia kosztów po stronie pracodawcy. Wszystkie te projekty chcemy wdrożyć w ciągu najbliższych trzech lat.

ZUS będzie wyliczał składkę?

Tak. ZUS zdejmie z przedsiębiorców i pracodawców obowiązki związane z opłacaniem i rozliczaniem składek. Zmniejszymy sprawozdawczość i odpowiedzialność firm. Dzięki zmianom poprawi się też jakość danych, jakie gromadzimy na kontach płatników i ubezpieczonych. Skróci się też czas obsługi spraw płatników w ZUS. To ważne, bo z powodu nie zawsze dobrej jakości danych, w obliczu COVID-19, przedłużała nam się weryfikacja uprawnień. Chcemy, by wyglądało to tak, jak w przypadku zeznań podatkowych, które wystarczy jedynie sprawdzić, czy wszystko jest prawidłowo wyliczone przez urząd, oraz zatwierdzić, a następnie zapłacić za pomocą płatności elektronicznych. To jeden z naszych sztandarowych projektów.

Czy przez lockdown ludzie zaczęli decydować się na wcześniejsze pójście na emeryturę? Osoby w podeszłym wieku to grupa ryzyka.

Nie, nie zauważyliśmy takiego trendu. W pierwszym półroczu 2020 r. przyznaliśmy 118 tys. uprawnień. To o 10 proc. mniej niż w tym samym okresie 2019 r. Wzrosła natomiast liczba osób, które przeszły na emeryturę w czerwcu. Było ich ok. 15 tys. wobec 10 tys. w ubiegłym roku. Stało się tak dzięki temu, że w tym roku wreszcie obowiązywała zasada, iż w razie gdy będzie to korzystniejsze dla osoby uprawnionej, wysokość emerytury należy obliczyć tak, jak gdyby była ona ustalana w maju br. Chodzi o przepis tarczy antykryzysowej 3.0, dzięki któremu emeryci czerwcowi nie stracili od kilkudziesięciu do kilkuset złotych miesięcznie w wyniku skomplikowanych i problematycznych zasad waloryzacji rocznej i kwartalnej składek, które sprawiają, iż znacznie bardziej opłaca się przejść na emeryturę w maju albo lipcu. Liczymy, że ta regulacja zostanie wprowadzona do porządku prawnego na stałe.

Może brak przyspieszenia wynika z tego, że część osób odłożyło decyzje o przejściu na emeryturę z powodu zamrożenia gospodarki, a wnioski będą spływać w drugim półroczu?

Nie, w okresie wakacyjnym też nie było przyspieszenia – sytuacja jest podobna do ubiegłego roku. Może COVID-19 miał jakiś wpływ na nowych emerytów, ale na pewno nie przekłada się to na duże zmiany. W pierwszym półroczu prawie 98 proc. osób, które przeszły na emeryturę, to świadczenia przyznane według nowych zasad. Ponadto można wskazać, że cały czas wiele osób pobiera emerytury minimalne, obecnie w wysokości 1200 zł. Jest ich 230 tys. osób. Przybywa też osób pobierających emerytury w wysokości niższej od minimalnej. Tych osób jest ponad 270 tys. Są to osoby, które nie wypracowały stażu ubezpieczenia co najmniej 20–25 lat w zależności od płci.

Właśnie mijają trzy lata od obniżenia wieku emerytalnego. Przyczyny częstych przypadków przyznawania niskich emerytur mogą być dwojakie – na emeryturę zaczynają przechodzić roczniki, które nie mają już buforu ze starego systemu. Ale jednocześnie to też roczniki z obniżonym wiekiem emerytalnym, więc mają dwa lata niższy staż. Jak to rzutuje na liczbę emerytur minimalnych i niższych?

W przypadku emerytur minimalnych staż pracy musiał zostać osiągnięty. Problem jest inny – zasada, zgodnie z którą prawo do emerytury daje nawet odprowadzenie jednej składki. Te osoby często mają dużo niższy staż niż 20 czy 25 lat, a ich świadczenie wynosi np. 500–700 zł. Ta struktura uprawnia do stwierdzenia, że dłuższy staż emerytalny przyczyniłby się do wyższej emerytury. Dyskusja o stażu minimalnym czy określonej kwocie składek, które otwierają prawo do emerytury, odbywała się już w większości państw europejskich i jest tam załatwioną sprawą. U nas ciągle jej nie ma.

A jakie rozwiązanie byłoby optymalne?

Myślę, że minimum 10 lub 15 lat pracy.

A gdyby nie miał takiego stażu?

Wtedy pojawia się kwestia zwrotu kapitału ze składek emerytalnych, jednorazowo lub ratalnie, zapewnienie opieki zdrowotnej i innych uprawnień związanych ze statusem emeryta. Da się to szczegółowo opracować.

O ile świadczenia byłyby wyższe, gdyby utrzymano wyższy wiek emerytalny? Ile ZUS zarobił na obniżce tego progu?

Nie zarobiliśmy niczego, bo ZUS nie zarabia! Powrót do niższego wieku emerytalnego przełożył się na wzrost wydatków na emerytury w najbliższej przyszłości. Liczba nowo przyznanych emerytur wyniosła 229 tys. w 2016 r., 417 tys. w 2017 r. oraz 355 tys. w 2018 r. Ale te świadczenia obliczono w niższej wysokości, niż gdyby uprawnieni wystąpili o emeryturę później. To oznacza, że w pełnym horyzoncie czasu wzrost wydatków na emerytury zostanie zrównoważony. Pozostają jednak wyzwania związane z wydłużaniem trwania życia Polaków. Przy przeciętnym stażu, który wynosi ok. 34 lata pracy, przechodząca na emeryturę 60-letnia kobieta ma dziś przed sobą ok. 20 lat życia. W kolejnych dekadach będzie to nawet 25–27 lat. W efekcie okres pobierania emerytury może się zrównać z okresem pracy i opłacania składek. To poważne zobowiązanie dla państwa. Wzrastają wydatki na świadczenia emerytalne, mamy też wysoką waloryzację. Ostatnio mieliśmy okazję rozmawiać z ekspertami w dziedzinie świadczeń emerytalnych z całego świata. Jasnym było dla wszystkich, że wiek warunkuje prawo do świadczenia, ale nie obowiązek. W Polsce staramy się edukować, że nie trzeba przechodzić na emeryturę od razu po nabyciu uprawnień. Każdy rok pracy i gromadzenia kapitału daje wyższą emeryturę. Prowadzimy symulacje, z których wynika wzrost emerytury po jednym roku od nawet 8 proc. do 16 proc., dzięki dodatkowym składkom, waloryzacji oraz zmniejszeniu przewidywanego dalszego trwania życia po roku.

Trzeba przyznać, że obecny system jest dla państwa dość bezpieczny, a dla obywatela wymagający. Bo nie ma już części gwarantowanej, to jest 24 proc. kwoty bazowej, która jest tak istotna w starym systemie emerytalnym. Od 2040 r. kapitał początkowy będzie miał już dużo niższe znaczenie dla wysokości emerytur niż obecnie. Będzie odpowiadał za mniej niż 10 proc. świadczenia. Trzeba dobrze wykorzystać te 20 lat. I edukować społeczeństwo, że wysokość emerytury zależy od tego, kiedy włożyliśmy pieniądze do systemu, ile ich było i kiedy chcemy z nich korzystać. To ważne też z punktu widzenia całej demografii – nasz wskaźnik dzietności to obecnie ok. 1,4, ale dojście do prostej zastępowalności na poziomie 2,1 wydaje się bardzo odległe. Ponadto odsetek osób nieaktywnych ekonomicznie też będzie wzrastał. Trzeba to mieć na uwadze. Dziś przeciętna wysokość emerytury to 2,4 tys. zł – przy czym dla mężczyzn 3 tys., a dla kobiet 2 tys. zł.

Czy to nie wynika z różnicy wieku emerytalnego między kobietami a mężczyznami? Mają pięć lat mniej na pracę.

Jeśli przejdą na emeryturę w wieku 60 lat, to tak. Ale jak już wspominałam, osiągnięcie wieku emerytalnego nie zmusza do przejścia na emeryturę. Drugim powodem jest niższy wskaźnik aktywności ekonomicznej kobiet oraz niższe zarobki kobiet w kontekście całej gospodarki, zwłaszcza w przeszłości.

Wiele osób chce dziś przejść na emeryturę później?

W latach 2015–2017 na emeryturę przechodziło natychmiast po osiągnięciu wieku emerytalnego ponad 80 proc. osób. Jednak w 2018 i 2019 r. zaobserwowaliśmy wyraźną poprawę w tym zakresie. Na przykład w 2019 r. natychmiast na emeryturę przeszło ok. 60 proc. uprawnionych, natomiast 25 proc. osób odłożyło tę decyzję od 1 do 11 miesięcy. 15 proc. uprawnionych poczekało na złożenie wniosku do ZUS rok lub dłużej. Czasem przy odpowiednim kapitale, przy pięciu latach dodatkowej pracy można liczyć na emeryturę wyższą o 100 proc.

Warto też pokazać przykłady wysokich emerytur i podkreślić, z czego się one biorą. Najwyższa emerytura wśród mężczyzn to ponad 34 tys. zł dla mężczyzny w wieku 86 lat. Pracował on 62 lata, ostatnio w produkcji ołowiu, uzbierał łącznie z waloryzacją 2,4 mln zł kapitału składkowego. Inny 83-latek ma prawie 63 lata okresów składkowych. Ale zdarzają się też takie panie. Jedna ma 82 lata i prawie 24 tys. zł miesięcznie z tytułu emerytury. Pracowała w sektorze finansów, uzbierała 1,8 mln zł składek z waloryzacją. 

 Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy INFOR Biznes. Kup licencję

Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Najbardziej poszukiwany zawód w Polsce! Sprawdź, kogo poszukują pracodawcy.

    Jaki zawód jest najbardziej poszukiwany w Polsce? Kogo na polskim rynku pracy brakuje nawet bardziej niż kierowców i informatyków? Kompetencje tych pracowników są niezbędne do uruchamiania nowych, dużych inwestycji.

    Pracownicy urzędów państwowych. Będą nowe przepisy o czasie pracy w urzędach

    Prezes Rady Ministrów określi w rozporządzeniu zasady ustalania przez kierowników urzędów czasu pracy urzędów, w których są zatrudnieni urzędnicy państwowi oraz inni pracownicy. Nowe przepisy mają m.in. na celu umożliwienie zastosowania bardziej elastycznych rozwiązań w zakresie organizacji pracy urzędów.

    Decyzja o potrzebie wsparcia – kto wydaje i ile się czeka?

    Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia jest niezbędna dla osoby niepełnosprawnej do uzyskania świadczenia wspierającego. Kto wydaje decyzję o potrzebie wsparcia i ile się czeka? Gdzie złożyć wniosek?

    Pracownicy domowi i globalny kryzys opiekuńczy nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi

    Rośnie globalne zapotrzebowanie na płatną opiekę, czy to nad osobami starszymi czy nad osobami niepełnosprawnymi. Coraz więcej państw na całym świecie, w tym szczególnie w UE boryka się z kryzysem opiekuńczym. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) szacuje, że kobiety stanowią trzy czwarte z 75,6 miliona pracowników domowych na całym świecie. Konieczne jest zapewnienie im ochrony w zatrudnieniu, w tym ochrony ubezpieczeniowej. MOP alarmuje o implementację przepisów. Praca domowa jest w dalszym ciągu niedoceniana i niedostrzegana oraz że w znacznej części jest wykonywana przez kobiety i dziewczęta, z których wiele jest migrantkami lub członkami społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji i które są w szczególny sposób narażone na łamanie praw człowieka i pracownika, molestowanie seksualne czy dyskryminację. Czas to zmienić!

    REKLAMA

    Kolejne podwyżki w budżetówce. Jakie będą wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych?

    Wzrosną wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych. Minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników będą wynosiły od 4190 zł do 4640 zł. Natomiast maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego będą wynosiły od 6000 zł do 12720 zł.

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie - przepis na sukces z 6 składników

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie nie mają łatwo. Mogą jednak przekuć swoją ponadprzeciętną wrażliwość w atut. Oto przepis na sukces dla osób wysoko wrażliwych od psycholog Aleksandry Kolińskiej. Potrzebujesz tylko 6 składników.

    Podwyżki w budżetówce. Nowelizacja przepisów o wynagradzaniu pracowników administracji rządowej i innych jednostek

    Szykują się podwyżki dla kolejnych grup pracowników budżetówki. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił zapis o kolejnym projekcie rozporządzenia. Chodzi o rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Zmotywowani do działania pracownicy to jeden z kluczowych sposobów budowania konkurencyjności na rynku

    REKLAMA

    Rozliczanie freelancera – praktyczne przykłady

    Rozliczanie freelancera przy umowie zlecenie i umowie o dzieło - jak to zrobić? Na co zwrócić uwagę przy corocznym rozliczeniu podatkowym? Jak rozliczać podatkowo freelancera z zagranicy?

    Nieobecność w pracy. Jak pracownik powinien usprawiedliwić nieobecność w pracy

    Pracownik, który nie stawi się do pracy, zobowiązany jest do usprawiedliwienia swojej nieobecności. Przepisy określają, jakie przyczyny usprawiedliwiają nieobecność w pracy. Jednak pracodawca może uznać także inne przyczyny wskazane przez pracownika i usprawiedliwić jego nieobecność w pracy.

    REKLAMA