REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dni wolne na opiekę nad dzieckiem 2016

Marek Rotkiewicz
Prawnik specjalizujący się w prawie pracy. Autor i współautor około 60 książek z tego zakresu, w tym kilku komentarzy oraz autor ponad 4000 artykułów. Wykładowca na licznych szkoleniach (przeprowadzonych ponad 6000 godzin szkoleniowych).
Dni wolne na opiekę nad dzieckiem 2016/fot. Fotolia
Dni wolne na opiekę nad dzieckiem 2016/fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Od 2 stycznia 2016 r. pracownik będzie mógł dokonać wyboru, czy chce korzystać ze zwolnienia od pracy na dziecko do 14 lat w dniach czy godzinach, tj. będzie miał prawo do 2 dni lub 16 godzin takiego zwolnienia. Obecnie pracownik będący rodzicem dziecka ma prawo do urlopu w wymiarze dni.

Przeczytaj >>> Dni wolne na opiekę nad dzieckiem w 2017 r.

REKLAMA

Autopromocja

Wprowadzenie możliwości uzyskania zwolnienia na opiekę na dziecko w wymiarze godzinowym pozwoli na korzystanie z niego tylko przez część dnia pracy, co w wielu przypadkach jest wystarczające.

Obecnie pracownik będący rodzicem dziecka ma prawo do 2 dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w ciągu roku (art. 188 Kodeksu pracy). Zwolnienie to – określane jako opieka nad zdrowym dzieckiem – przysługuje do ukończenia przez dziecko 14. roku życia. Wymiar zwolnienia jest niezależny od liczby dzieci. Dwa dni wolnego przysługują rodzicom wychowującym zarówno jedno, jak i dwoje czy troje dzieci. Opieka na dziecko nie zależy również od wymiaru czasu pracy w dniu wykorzystywania zwolnienia. Należy go udzielać na dni, które zgodnie z rozkładem czasu pracy są dniami pracy pracownika w pełnym wymiarze dziennym.

Polecamy: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Za czas tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia obliczonego tak jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Niewykorzystane w roku kalendarzowym zwolnienie przeznaczone na opiekę nad dzieckiem nie „przechodzi” na rok następny, tylko wygasa z końcem roku. Z początkiem kolejnego roku pracownik ma prawo do 2 dni zwolnienia z tego tytułu (oczywiście jeśli dziecko nie ukończyło jeszcze wskazanego wieku). Prawo do tego zwolnienia przysługuje pracownikowi od dnia podjęcia pracy. Nie ma przy tym znaczenia ani to, w jakim miesiącu pracownik rozpoczął pracę, ani rodzaj umowy o pracę.

Przykład

Pracownik został zatrudniony od 1 września 2015 r. Wcześniej przez dłuższy czas nie pracował (w tym roku nie był nigdzie zatrudniony). Osoba ta wychowuje 9-letnie dziecko. Pracownik ma prawo do 2 dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem. Zwolnienie to nie jest ustalane proporcjonalnie do okresu zatrudnienia przypadającego w danym roku kalendarzowym.

Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z opieki na dziecko może korzystać jedno z nich (art. 1891 Kodeksu pracy). Mogą się też podzielić tym uprawnieniem i każdy z rodziców może wykorzystać po jednym dniu tego zwolnienia od pracy.

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

Od 2 stycznia 2016 r. nastąpi zmiana zasad udzielania dni opieki na dziecko. Nie zmieni się jednak wiek graniczny dziecka, na które będzie przysługiwać to zwolnienie.

REKLAMA

Po zmianie przepisów opieka będzie udzielana w dniach (tak jak obecnie 2 dni w roku kalendarzowym) albo w godzinach (16 godzin rocznie). Wyboru sposobu korzystania ze zwolnienia w danym roku dokonuje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie opieki na dziecko.

Wolne „godzinowe” w praktyce będzie umożliwiać skorzystanie z niego nie tylko w pełnym dniu pracy, ale również w jego części. Nie oznacza to jednak, że pracownik nie będzie mógł przyjąć godzinowego korzystania ze zwolnień na dziecko na dany rok, wnioskując po raz pierwszy o zwolnienie godzinowe na cały dzień pracy.

Zostań naszym ekspertem!

Przykład

Pracownik pracuje w systemie równoważnym czasu pracy. Na początku 2016 r. złożył wniosek o udzielenie mu 6 godzin zwolnienia w dniu, na który ma zaplanowaną w rozkładzie czasu pracy taką właśnie liczbę godzin do przepracowania. Jeżeli z wniosku wynika jasno, że zatrudniony domaga się 6 godzin, a nie jednego dnia zwolnienia, to pracodawca powinien potraktować ten wniosek jako decyzję o wyborze na ten rok zwolnień w godzinach.

Zwolnienie na opiekę, udzielane w wymiarze godzinowym pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy, po zmianie przepisów będzie ustalane proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy będziemy zaokrąglać w górę do pełnej godziny.

Przykład

Pracownik jest zatrudniony na 1/3 etatu. Po zmianie przepisów będzie miał prawo do zwolnienia wyrażonego w godzinach w wymiarze 6 godzin. Obliczamy je w następujący sposób:

16 godzin x 1/3 etatu = 5,33... godziny, co zaokrąglamy w górę do 6 godzin.

Odpowiedzi na pytania Czytelników

Czy pracodawca może określić w przepisach wewnętrznych termin, do którego pracownicy mogą podjąć decyzję o sposobie wykorzystania dni wolnych w danym roku?

Nie. Taka regulacja byłaby niezgodna z przepisami Kodeksu pracy i mniej korzystna dla pracowników niż ogólnie obowiązujące przepisy. Nie można jej zatem wprowadzić.

Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych (art. 9 Kodeksu pracy). Postanowienia przepisów wewnątrzzakładowych naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu nie obowiązują. Wprost zaś z art. 188 Kodeksu pracy w nowym brzmieniu wynika, że pracownik podejmuje decyzję o sposobie wykorzystywania zwolnienia na opiekę na dziecko w chwili składania pierwszego wniosku o to zwolnienie. Wniosek taki może zostać złożony w dowolnym dniu roku, pracownik może go również wcale nie składać. Pracownik nie będzie zatem musiał składać na początku roku pracodawcy odrębnej informacji o tym, czy chce skorzystać ze zwolnienia w pełnych dniach czy w godzinach.

Polecamy: Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia

Przykład

Pracownik we wniosku składanym w lutym 2016 r. o udzielenie dnia wolnego na opiekę nad dzieckiem wskazał, że chciałby 4 godziny zwolnienia. Takie określenie jest wystarczające dla pracodawcy do uznania, że zwolnienie będzie udzielane w godzinach. Nie jest tutaj (i nie może być) wymagana deklaracja pracownika, że w 2016 r. chciałby uzyskiwać zwolnienie na opiekę nad dzieckiem na podstawie art. 188 k.p. w wymiarze godzinowym.

Czy po zmianie przepisów dla niepełnoetatowca obniżamy proporcjonalnie tylko zwolnienie na opiekę godzinowe czy także dzienne?

Zwolnienie od pracy na dziecko dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy po zmianie przepisów trzeba będzie ustalać proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika jedynie wówczas, gdy udzielane będzie w wymiarze godzinowym (art. 188 § 3 Kodeksu pracy po nowelizacji). Nie będzie dopuszczalne zastosowanie tej zasady również do zwolnienia w dniach.

Wprost skutkować to będzie zapewne różnymi decyzjami niepełnoetatowców w zakresie sposobu korzystania ze zwolnienia na dziecko.

Przykład

Decyzja o dziennym lub godzinowym sposobie wykorzystywania zwolnienia na dziecko nie prowadzi do różnic w przypadku osoby zatrudnionej na 1/2 etatu, pracującej każdego dnia pracy po 4 godziny. Byłoby inaczej, gdyby pracownik ten pracował w różnych wymiarach godzinowych w poszczególnych dniach, np. 2 dni po 8 godzin i jeden dzień przez 4 godziny. W wymiarze godzinowym miałby rocznie 8 godzin (16 godzin x 1/2 etatu) zwolnienia do wykorzystania, a zatem 2 dni po 4 godziny albo jeden 8-godzinny dzień. Jeżeli jednak zdecyduje się na korzystanie w dniach – a raczej taką decyzję podejmie – to będzie mógł wykorzystać nie tylko 2 dni 4-godzinnej pracy, ale również te 2 dni, w których jego czas pracy miał wynosić 8 godzin.

Rekomendowany produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem + poradnik w prezencie

Czy jeżeli po zmianie przepisów pracownik zacznie korzystać u jednego pracodawcy ze zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w dniach (wykorzysta jeden dzień), to u kolejnego pracodawcy, u którego podejmie zatrudnienie w danym roku, będzie mógł podjąć decyzję o innym sposobie korzystania z tego zwolnienia?

Nie. O wykorzystywaniu zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w danym roku kalendarzowym pracodawca informuje w świadectwie pracy. Wiąże się to z tym, że dni opieki na dziecko zostały przypisane do całego roku kalendarzowego i w świadectwie wskazuje się ich wymiar wykorzystany u pracodawcy w danym roku. Należy uznać, że podejmowana od 2 stycznia 2016 r. decyzja pracownika o sposobie wykorzystywania zwolnienia ma moc wiążącą nie tylko dla danego pracodawcy, ale także dla danego roku kalendarzowego w przypadku zmiany pracy. Inne podejście doprowadziłoby do faktycznej zmiany wielkości tego uprawnienia.

Przykład

Pracownik skorzystał z 10 godzin zwolnienia na dziecko do 14 lat. Po zmianie pracodawcy w kolejnej firmie chciałby skorzystać ze zwolnienia na dziecko w wymiarze dziennym. Takie działanie należy uznać za niedopuszczalne. Mogłoby powodować zwiększenie wymiaru tego zwolnienia.

Nowy sposób udzielania dni opieki na dziecko wiąże się z koniecznością wskazywania w świadectwie pracy odpowiednio wykorzystanych dni lub godzin opieki, w zależności od decyzji podjętej przez pracownika w pierwszym wniosku.

Przykładowy sposób wypełniania świadectwa pracy po zmianie przepisów od 2 stycznia 2016 r. w zakresie wykorzystywania opieki na dziecko do 14 lat

infoRgrafika

W dniu oddania bieżącego numeru MPPiU do druku nie został jeszcze opublikowany projekt zmian rozporządzenia w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania. W dotychczasowym wzorze świadectwa pracy wskazywane są zaś – zgodnie z obecnym brzmieniem art. 188 Kodeksu pracy – jedynie dni zwolnienia. Nie może to jednak prowadzić do wniosku, że po zmianach przepisów również tam będą wskazywane jedynie dni, a nie godziny wykorzystanego zwolnienia. Takie podejście prowadziłoby bowiem do kłopotów z wypełnieniem rubryki dotyczącej zwolnień na dzieci do 14 lat udzielanych w wymiarze godzinowym.

Pracownik pracuje w systemie równoważnym czasu pracy. W związku z tym niekiedy jego dzień pracy wynosi 12 godzin, a niekiedy np. 6 godzin. Czy w takich przypadkach dni wolnych na opiekę nad dzieckiem udzielamy tak jak urlopów wypoczynkowych, czyli w wymiarze równym liczbie godzin w danym dniu?

Nie. Ani obecne, ani obowiązujące od 2 stycznia 2016 r. przepisy o dniach wolnych na opiekę nad dzieckiem nie odsyłają do regulacji dotyczących urlopów wypoczynkowych. Udzielanie tego zwolnienia w wymiarze godzinowym nie ma związku ani z normami czasu pracy pracownika, ani z zaplanowaną liczbą godzin do przepracowania w danym dniu. Zwolnienie na opiekę na dziecko w wymiarze godzinowym nie będzie musiało obejmować całego dnia pracy, ale również jego część. Tylko korzystanie z dziennych zwolnień na dziecko do 14 lat będzie – tak jak ma to miejsce obecnie – dotyczyć całego dnia, niezależnie od liczby godzin pracy wynikającej z rozkładu czasu pracy.

Czy pracodawca musi udzielić zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w terminie i wymiarze wskazanym przez pracownika? Jeżeli np. mój pracownik chciałby skorzystać w przyszłym roku z 4 godzin zwolnienia, a mnie nie odpowiada, by przychodził do pracy na pozostałe 4 godziny, to czy mogę odmówić?

Nie. Zasadniczo należy przyjąć, że pracodawca powinien uwzględnić wniosek pracownika o udzielenie tego zwolnienia we wskazanym przez niego terminie. Wiąże się to ze specyficznym przeznaczeniem tych zwolnień, tj. koniecznością opieki nad dzieckiem często w sytuacjach, gdy w inny sposób opieka nie może być zapewniona (np. zamknięta szkoła, do której dziecko uczęszcza). Nie jest to jednak obowiązek bezwzględny. Z ważnych powodów, np. zakłócenia funkcjonowania zakładu pracy, pracodawca może odmówić udzielania takiego zwolnienia od pracy. Zatem nie w każdej sytuacji pracodawca musi udzielić tego zwolnienia w terminie określonym przez pracownika. Jednak termin ten powinien w miarę możliwości zostać zaakceptowany przez pracodawcę właśnie ze względu na szczególny cel ustanowienia tego uprawnienia pracowniczego.

Wyjątkowa możliwość odmowy udzielenia opieki na dziecko nie może być jednak rozciągana na sytuacje, w których dla pracodawcy niezbyt wygodne jest zwalnianie pracowników jedynie na część dnia pracy. Byłoby to podważenie uprawnienia pracownika do korzystania ze zwolnienia na dziecko w godzinach, w liczbie godzin niekoniecznie odpowiadającej pełnemu dniowi pracy.

Dołącz do nas na Facebooku!

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 9, art. 18, art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502: ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1268

● art. 1 pkt 22 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. z 2015 r., poz. 1268

● załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania – Dz.U. Nr 60, poz. 282; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 251, poz. 1509

Autor: Marek Rotkiewicz

 ekspert z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, prawa cywilnego i prawa Unii Europejskiej, autor ponad 1500 publikacji

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
To grozi już od 8400 zł netto. 3200 zł podatku PIT od 10 000 zł [Podstawa opodatkowania]

Po podwyżkach inflacyjnych coraz więcej osób jest zagrożonych podatkiem 32%. Niewielu z nad wie, że wynagrodzenie brutto: 11 879 zł i netto 8 427,85 zł jest dochodem granicznym między stawką 12% a 32%. Wiadomo, że niewielu z nas zarabia powyżej 8500 zł netto pensji podstawowej. Ale jak się uwzględni premie i zlecenia dodatkowe, to okaże się, że osób zagrożonych stawką 32% jest dużo więcej niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Kwota wolna od podatku 60 000 zł oddala się i oddala. Pewnym ratunkiem może być wpłata przeszło 9000 zł na IKZE. Da to odpis podatkowy około 3000 zł. 

Wykorzystaj póki możesz, bo te dni nie przejdą na 2025 r. [nie chodzi o urlop]

W prawie pracy jest kilka uprawnień dla pracowników, które są ściśle związane z danym rokiem kalendarzowym. Jednym z nich jest np. okazjonalna praca zdalna. Niewykorzystana w 2024 r. nie przejdzie na 2025 r. Podobnie jest z urlopem opiekuńczym czy ze zwolnieniem z pracy z powodu działania siły wyższej. Mamy jeszcze czas w grudniu na wykorzystanie pewnych uprawnień, które nie odwracalnie przepadną w nowym roku.

Sprawdź czy masz prawo do trzynastki w 2024 r. Nie dla każdego prawo do dodatkowego rocznego wynagrodzenia

W pewnych sytuacjach pracownicy szeroko pojętej budżetówki mogą nie otrzymać za 2024 r. dodatkowego rocznego wynagrodzenia, tzw. trzynastki. Ważny jest okres zatrudnienia oraz jakoś świadczonej pracy.

Likwidacja stanowiska pracy. Jaka odprawa w 2025 r.? [PORADA]

Wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę zmianie ulegną również inne świadczenia m.in. maksymalna wysokość odprawy, która przysługuje pracownikowi zwalnianemu z przyczyn leżących wyłącznie po stronie pracodawcy. Jaka kwota będzie obowiązywała od 1 stycznia 2025 r.? Kiedy likwidacja stanowiska pracy uprawnia do otrzymania odprawy?

REKLAMA

5 świadczeń dla pracowników niepełnosprawnych w 2025 r.

5 świadczeń dla pracowników niepełnosprawnych w 2025 r.: dodatkowy urlop dla osób niepełnosprawnych w 2025 r., dofinansowanie do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, świadczenie rehabilitacyjne, renta z tytułu niezdolności do pracy, ulga rehabilitacyjna.

Czy 8 grudnia to niedziela handlowa? W grudniu aż dwie niedziele handlowe!

Zbliża się okres Świąt Bożego Narodzenia. Przedsiębiorcy z zakresu handlu już zacierają ręce. W grudniu 2024 r. będą aż dwie niedziele handlowe, a na dodatek w dniu 24 grudnia też zrobimy zakupy. Przedsiębiorcy muszą jednak pamiętać o karze, która grozi za pracę w handlu po 14:00. Może to być nawet do 100 000 zł.

Sejm uchwalił dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Od kiedy będzie przysługiwać?

Sejm uchwalił nowelizację ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Nowelizacja zakłada zwiększenie dopłat do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością o około 15 proc. Ustawa trafi teraz do Senatu.

Interpelacja poselska: Czy dodatek wiejski przysługuje nauczycielowi bez wymaganego przygotowania pedagogicznego?

Dodatek wiejski przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców i posiadającemu określone kwalifikacje. Czy nauczyciel legitymujący się właściwym wykształceniem lecz nieposiadający przygotowania pedagogicznego, ma wymagane kwalifikacje do uzyskania dodatku wiejskiego?

REKLAMA

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych – od lipca 2024 r. czy od stycznia 2025 r.?

Posłowie pracują nad nowelizacją przepisów o dofinansowaniu wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Jedną z rozstrzyganych kwestii jest termin, od którego waloryzacja wejdzie w życie. W grę wchodzi 1 stycznia 2025 r. lub 1 lipca 2024 r.

Rotacja pracowników - przyczyny i środki zaradcze. Dlaczego w niektórych firmach pracownicy spędzają lata a z innych szybko odchodzą?

W niektórych firmach pracownicy spędzają długie lata, w innych ich rotacja jest wysoka i wydaje się niezrozumiała. Skąd wynika różnica? Sprawne zarządzanie rotacją może znacząco wpłynąć na koszty firmy i jej sukces. Poniżej przedstawiam szczegółowe przyczyny rotacji oraz działania, które pomagają ją zmniejszyć

REKLAMA