Prawo do urlopu – najważniejsze informacje o urlopach wypoczynkowych

Urlop wypoczynkowy

Urlop wypoczynkowy to coroczny, płatny i nieprzerwany okres odpoczynku od świadczenia pracy u danego pracodawcy. Służy regeneracji pracownika i nabraniu sił do dalszego wykonywania pracy. Prawo do urlopu zagwarantowane jest w najwyższym akcie prawnym – Konstytucji RP. Artykuł 66 ustawy zasadniczej stanowi, że pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów. Sposób nabywania i udzielania urlopów jest szczegółowo uregulowany w dziale siódmym Kodeksu pracy. Pracownik w razie sporu z pracodawcą może domagać się udzielenia mu urlopu przed sądem pracy.

Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje jedynie pracownikom zatrudnionym w ramach stosunku pracy. Nie ma znaczenia sposób jego powstania - może to być umowa o pracę, mianowanie, powołanie, wybór. Prawo pracy nie gwarantuje natomiast uprawnienia do urlopu osobom wykonującym umowy cywilnoprawne czy prowadzącym działalność gospodarczą.

Dla wzmocnienia instytucji urlopu wypoczynkowego Kodeks pracy w art. 172 gwarantuje, że za okres odpoczynku pracownik otrzyma wynagrodzenie, jaki otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował. Ma to zapewnić pracownikowi spokojny odpoczynek i zabezpieczyć go finansowo.

Polecane przez redakcję: Urlopy wypoczynkowe dla pracowników - PDF

Urlop jest uprawnieniem osobistym i niezbywalnym. Oznacza to, że pracownik nie może się zrzec urlopu ani przekazać go innej osobie. Powinien być wykorzystany w naturze - ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop może być wypłacany tylko w drodze wyjątku.

Wynagrodzenie urlopowe

Odwołanie z urlopu powodujące przerwanie wypoczynku pracownika, podobnie jak przesunięcie terminu urlopu jest możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach. Zasadniczo urlop powinien być udzielany w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.

Zadaj pytanie na naszym FORUM

Pierwszy urlop

Pracownik, który podjął pracę po raz pierwszy, nabywa prawo do urlopu z upływem każdego przepracowanego miesiąca w wymiarze 1/12 urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
Miesiąc pracy należy liczyć:

• z upływem ostatniego dnia miesiąca, gdy pracownik pozostaje w zatrudnieniu od pierwszego dnia danego miesiąca,
• z upływem dnia w następnym miesiącu kalendarzowym, który datą poprzedza dzień nawiązania stosunku pracy, jeżeli do nawiązania stosunku pracy doszło w trakcie miesiąca kalendarzowego,
• z upływem 30 dni, jeżeli pracownik u kolejnych pracodawców był zatrudniony krócej niż miesiąc kalendarzowy lub obrachunkowy.

Kiedy wziąć urlop w 2015 roku?