Ubezpieczenia społeczne, Umowa cywilnoprawna

18 maja 2018 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z tym, rolnicy zatrudniający do pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, ziół powinni zawierać nowy rodzaj umowy cywilnoprawnej - umowę o pomocy przy zbiorach.

Czym różni się umowa zlecenia od umowy o dzieło? Czy w obu przypadkach zostaniemy objęci ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, wypadkowym i zdrowotnym?

Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Tytułem do ubezpieczeń społecznych nie jest natomiast wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieło.

Ojciec dziecka niezależnie od tego czy jest pracownikiem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy, czy też ubezpieczonym w myśl Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa może skorzystać z wielu uprawnień związanych z narodzinami dziecka.

Od 1 stycznia 2016 r. oskładkowanie umów zleceń oznacza dla pracownika zabezpieczenie emerytalne oraz w przypadku utraty zatrudnienia - zasiłek dla bezrobotnych. Na czym polegają zmiany w oskładkowaniu umów zleceń?

Od 1 stycznia 2016 roku wejdą w życie przepisy dotyczące oskładkowania umów zlecenia. Zgodnie z nowymi przepisami, jeżeli zleceniobiorca będzie miał kilku płatników, składkę odprowadzać będzie każdy z nich. Zwolniony będzie tylko zleceniobiorca, który przedstawi zleceniodawcy dokumenty, z których będzie wynikał brak konieczności opłacania składek.

Umowa o dzieło jest stosunkiem cywilnoprawnym polegającym na zobowiązaniu się do wykonania określonej rzeczy za wynagrodzeniem przez przyjmującego zamówienie na rzecz zamawia­jącego. Samoistnie wykonywana umowa o dzieło nie jest tytułem ani do obowiązkowych, ani do dobrowol­nych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Od tej zasady jest jednak wyjątek.

Stosunek powstały na podstawie umowy agencyjnej cechuje się mniejszą szczegółowością oraz węższym zakresem wzajemnych obowiązków stron. Najczęściej jest zawierana z przedstawicielami handlowymi, agentami ubezpieczeniowymi i wiąże się z wynagrodzeniem prowizyjnym. Czy osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej podlegają ubezpieczeniom społecznym?

Niektóre z umów cywilnoprawnych objęte są ubezpieczeniem społecznym. Aby prawidłowo rozliczyć się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, trzeba znać podstawę wymiaru i obliczyć wysokość składek na ubezpieczenie społeczne.

Każda osoba, która wykonuje umowę cywilnoprawną podlegającą ubezpieczeniu społecznemu, musi zostać zgłoszona do ubezpieczyciela. Jak należy prawidłowo zgłaszać osoby zatrudnione na podstawie umowy cywilnoprawnej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych?

Coraz częściej stosowaną na rynku pracy podstawą zatrudnienia są umowy cywilnoprawne. Niektóre z umów regulowanych przez prawo cywilne objęte są ubezpieczeniem społecznym. Aby prawidłowo zgłosić, opłacić i rozliczyć składki na ubezpieczenia, potrzebna jest wiedza, które umowy objęte są tym obowiązkiem.

Umowa zlecenia jest stosowana na szeroko rozumianym rynku pracy niemal tak często jak sama umowa o pracę. Powszechne jej stosowanie, może jednak budzić pewne wątpliwości. Jakie składki opłacić za osobę wykonującą zlecenie w okresie zawieszenia własnej działalności gospodarczej?

Zgłoszenie zleceniobiorcy – absolwenta studiów wyższych do ZUS powinno nastąpić od dnia ukończenia studiów, którym jest dzień złożenia egzaminu dyplomowego. Nie ma przy tym znaczenia zamiar kontynuowania studiów przez zleceniobiorcę z tytułem licencjata.

Umowa zlecenia może stanowić jedyny tytuł ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Wówczas ubezpieczenie zleceniobiorcy upoważnia do bezpłatnej służby zdrowia. Czy brak wypłacenia wynagrodzenia uniemożliwia pracownikowi korzystanie z bezpłatnej opieki medycznej?

Zasadniczo zleceniobiorca jest obejmowany obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi i wypadkowym) w okresie od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może przystąpić w każdej chwili, jeżeli przekaże płatnikowi składek-zleceniodawcy wniosek wyrażający wolę przystąpienia do tego ubezpieczenia. Ta generalna zasada nie będzie jednak miała zastosowania w licznych sytuacjach, kiedy umowa zlecenia nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Zdarza się tak np. w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń, m.in. gdy zleceniobiorca jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Emeryt, który wykonuje pracę w ramach niepracowniczego stosunku zatrudnienia, wynikającego np. z zawartej umowy-zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Jedynie ubezpieczenie chorobowe jest dla niego dobrowolne.

Nasza spółka zatrudnia menedżera na podstawie kontraktu o charakterze umowy zlecenia. Z uwagi na dostęp menedżera do strategicznych informacji dotyczących przedsiębiorstwa spółka chciałaby zawrzeć z nim odpłatną umowę o zakazie konkurencji. Umowa ta miałaby obowiązywać zarówno w trakcie trwania kontraktu, jak i po jego zakończeniu. Czy zawarcie takiej umowy odbywa się na identycznych zasadach jak w przypadku pracowników? Jak należy rozliczać składki i podatek od odszkodowania wypłaconego menedżerowi z tego tytułu?

Ubezpieczenia z tytułu zlecenia są dobrowolne przez cały okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, jeżeli podstawa wymiaru składek ze stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.

Nasza firma zatrudniła osobę na podstawie umowy zlecenia od 20 lipca do 31 grudnia 2011 r. Jednocześnie osoba ta pozostaje w stosunku pracy w 2 innych firmach (w każdej w wymiarze 1/2 etatu). Czy z tytułu umowy zlecenia należy opłacać za nią składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne?

Zleceniobiorca (23 lata), zatrudniony w naszej firmie od początku 2011 r., w październiku br. rozpoczął studia zaoczne. O tym fakcie dowiedzieliśmy się przypadkiem, gdyż zleceniobiorca nie poinformował kadr o rozpoczęciu kształcenia na studiach wyższych. Zleceniobiorca ten jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych, wnioskował również o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Jak powinniśmy postąpić w takiej sytuacji?

Zatrudniamy od ponad roku na umowę zlecenia studenta, który 30 września br. ukończył 26 lat. Do tej pory nie podlegał żadnym ubezpieczeniom społecznym. Po ukończeniu przez niego 26 lat zgłosiliśmy go do obowiązkowych ubezpieczeń, a także – na jego wniosek – do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zleceniobiorca przedłożył nam zwolnienie lekarskie na okres od 20 do 31 października br. Czy przysługuje mu zasiłek chorobowy od pierwszego dnia niezdolności do pracy, czy dopiero po upływie 90 dni ubezpieczenia chorobowego?

Strony stosunku cywilnoprawnego mogą dowolnie kształtować postanowienia umowy, zachowując jedynie dwa ograniczenia: treść umowy cywilnoprawnej nie może naruszać porządku prawnego (czyli obowiązujących przepisów) oraz zasad współżycia społecznego. Zawierając umowę cywilnoprawną należy zwracać szczególną uwagę, aby nie narazić się na zarzut obchodzenia prawa pracy, polegającego na zastępowaniu umów o pracę umowami cywilnymi.

Przez 12 lat, do 31 stycznia 2011 r., byłam zatrudniona w firmie budowlano-montażowej na podstawie umowy o pracę jako księgowa. 1 lutego 2011 r. otrzymałam w drodze darowizny od rodziców gospodarstwo rolne i zostałam objęta od tego dnia ubezpieczeniem społecznym rolników. Czy obecnie, będąc ubezpieczona w KRUS, mogę dla mojego poprzedniego pracodawcy świadczyć usługi związane z obsługą księgową firmy na podstawie umowy o dzieło? Czy KRUS nie wyłączy mnie wówczas z ubezpieczeń?

Zatrudniamy na umowę zlecenia studenta (25 lat), który 20 lipca br. obronił pracę magisterską. Od 15 lipca br. do chwili obecnej przebywa on na zwolnieniu lekarskim. Czy przysługuje mu prawo do świadczenia chorobowego i za jaki okres? Czy przystąpienie w tym czasie do egzaminu jest podstawą do odmowy prawa do zasiłku chorobowego (na zwolnieniu lekarskim jest wskazanie, że chory może chodzić)?

Płatnik podpisujący ze studentem umowę-zlecenie nie zgłasza go z tego tytułu do ubezpieczeń społecznych ani ubezpieczenia zdrowotnego. Ma do tego prawo dopóty, dopóki student zleceniobiorca nie ukończy 26 lat.

Chcemy podpisać z naszym zleceniobiorcą drugą umowę zlecenia, w ramach której będzie on wykonywał inną pracę niż dotychczas. Z pierwszej umowy zlecenia jest zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego. Czy z drugiej umowy też trzeba go zgłosić do ubezpieczeń? W jaki sposób mamy go rozliczać z ZUS z tytułu drugiej umowy zlecenia?

Chcemy zatrudnić na umowę zlecenia osobę pobierającą rentę socjalną. Jakie składki będziemy płacić od tej umowy zlecenia? Ile może zarobić taka osoba, aby nie utracić prawa do renty?

Zleceniobiorca, z którym zawarliśmy umowę zlecenia od 1 czerwca br., przez ostatnie 2,5 roku był bezrobotny i przez rok pobierał zasiłek dla bezrobotnych. Z przedstawionych przez niego dokumentów wynika, że ma 15-letni pracowniczy staż pracy. Zleceniobiorca podlega wszystkim ubezpieczeniom społecznym – w tym ubezpieczeniu chorobowemu. 22 czerwca stał się niezdolny do pracy. Czy od tej daty przysługuje mu świadczenie chorobowe?

Chcemy zatrudnić osobę na podstawie umowy zlecenia. Jeden ze zleceniobiorców świadczył dla nas pracę w ubiegłym roku. Po rozwiązaniu poprzedniej umowy zlecenia dobrowolnie przystąpił do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego i nadal kontynuuje te ubezpieczenia. Czy kontynuowanie ubezpieczeń przez tego zleceniobiorcę zwalnia nas z obowiązku zgłoszenia go do ubezpieczeń z tytułu pracy na zlecenie? Czy musimy opłacać za niego składki, jeśli nadal będzie kontynuował dobrowolne ubezpieczenia?

Zleceniobiorca złożył wniosek o udzielenie mu 7 dni wolnych i o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego (jego dziecko ma 8 miesięcy). Czy zleceniobiorca ma prawo do takiego zasiłku? Czy i jak rozliczyć za niego składki na ubezpieczenia za miesiąc, w którym wypłacimy mu ten zasiłek?

Na okres wakacji chcemy zatrudnić na podstawie umów zlecenia przy przetwórstwie warzyw kilka młodych osób (żadna nie przekroczyła wieku 26 lat). Większość z nich to uczniowie i studenci, ale jest też jedna osoba, która niedługo ukończy szkołę średnią i dwie osoby, które właśnie kończą studia licencjackie. Wszystkie te osoby chcą kontynuować naukę (absolwent na studiach wyższych, a licencjaci na studiach magisterskich). Czy również za te osoby nie będziemy mieć obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przez okres wakacji?

Zleceniobiorca, z którym zawarliśmy umowę zlecenia i którego zgłosiliśmy do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, uległ wypadkowi przy wykonywaniu tej umowy. Nasz zakład pracy nie uznał tego zdarzenia za wypadek przy wykonywaniu zlecenia. Zleceniobiorca wystąpił do ZUS o przyznanie mu zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Po otrzymaniu decyzji odmownej, odwołał się od niej do sądu. Zleceniobiorca na dzień wypadku nie miał 90 dni ubezpieczenia chorobowego, ale umowa ta w dalszym ciągu trwa. Czy od dnia tego zdarzenia powinniśmy wypłacać zleceniobiorcy świadczenie z ubezpieczenia chorobowego? Jeśli tak, to za jaki okres? Jakie będą konsekwencje, jeśli sąd uzna, że był to wypadek przy wykonywaniu umowy zlecenia?

Jeden z pracowników był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia w okresie od 1 do 28 lutego 2011 r. Ze zlecenia został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, natomiast nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Od 1 marca zatrudniliśmy tę osobę na podstawie umowy o pracę. Wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia wypłaciliśmy 15 marca, a wynagrodzenie za pierwszy miesiąc pracy na etacie – zgodnie z regulaminem wynagradzania – ostatniego marca 2011 r. Jak należy oskładkować wypłatę ze zlecenia - tak samo jak wypłatę ze stosunku pracy? Czy kwoty wypłat można zsumować w jednym raporcie RCA?

Z okazji świąt wielkanocnych chcemy dać pracownikom bony finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Bony otrzymają również nasi emeryci, m.in. nasz były pracownik, który obecnie jest na emeryturze i z którym zawarliśmy umowę zlecenia na pół roku. Czy w stosunku do tej osoby można zastosować zwolnienie z podatku do 2280 zł, czy należy traktować to jako świadczenie dla zleceniobiorcy i nie będzie ono zwolnione z podatku?

Moja córka, która ma obecnie 23 lata i jest na V roku studiów, pobiera rentę rodzinną po zmarłym ojcu. Chciałabym się dowiedzieć, do kiedy będzie przysługiwała jej renta? Czy jeżeli po zakończeniu studiów podejmie jeszcze naukę lub studia doktoranckie albo podyplomowe, będzie miała prawo do renty? Córka ma również zamiar podjąć pracę na umowę o dzieło. Czy wówczas będzie mogła dalej pobierać rentę?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, że emeryci i renciści, którzy dorabiają do swoich świadczeń, do końca lutego powinni powiadomić ZUS o osiągniętych przez siebie przychodach w 2010 r.

Z jednym z naszych pracowników zawarto umowę o dzieło na wykonanie kosztorysu naszej kolejnej inwestycji. Umowa o dzieło została zawarta na okres od 1 grudnia 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. Pracownik ten od 1 czerwca 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. przebywał na urlopie bezpłatnym. Wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło zostało wypłacone 10 lutego, jednocześnie z wynagrodzeniem ze stosunku pracy za styczeń 2011 r. Czy z tytułu umowy o dzieło tego pracownika należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne? Czy należy przekazać za niego do ZUS jakieś dokumenty?

Zawarliśmy z kobietą umowę zlecenia na okres od 15 grudnia 2009 r. do 30 listopada 2011 r. z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 500 zł. Do 31 stycznia 2011 r. nie odprowadzaliśmy za nią składek na ubezpieczenie chorobowe, gdyż była zatrudniona na umowę o pracę w innej firmie z wynagrodzeniem 2100 zł. Zleceniobiorczyni 29 grudnia 2010 r. miała wypadek samochodowy i otrzymała zwolnienie lekarskie od 29 grudnia 2010 r. do 24 lutego 2011 r. Od 1 lutego br. zgłosiliśmy ją do ubezpieczeń społecznych, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Czy osoba ta nabędzie prawo do zasiłku chorobowego z umowy zlecenia, czy powinna dalsze zwolnienia przedkładać do zakładu pracy, gdzie była zatrudniona na umowę o pracę? Jak ustalić wysokość świadczenia?

Otrzymywane przez emerytów i rencistów przychody niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, np. przychody z wynajmu, nie mają wpływu na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń emerytalno-rentowych.

Zatrudniliśmy od 25 października 2010 r. 35-letniego mężczyznę na podstawie umowy o świadczenie usług produkcyjnych. Zawartą umowę zleceniobiorca będzie wykonywał na rzecz swojego pracodawcy. Zleceniobiorca był niezdolny do pracy od 23 grudnia 2010 r. do 15 stycznia 2011 r. Była to jego pierwsza niezdolność do pracy w 2010 r. Czy zleceniobiorcy należy wypłacić wynagrodzenie za czas choroby czy zasiłek chorobowy?

Prowadzenie działalności pozarolniczej stanowi tytuł do obowiązkowego objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Od tej ogólnej zasady można jednak wskazać liczne wyjątki, związane najczęściej z sytuacjami, w których prowadzenie działalności nie jest jedynym tytułem do ubezpieczeń. Mamy wówczas do czynienia z tzw. zbiegiem tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. W takich przypadkach obowiązek odprowadzania składek przez płatnika zależy od poziomu przychodów uzyskiwanego z tytułu umowy zlecenia.

Konieczność opłacania składek na Fundusz Pracy za osoby zatrudnione na umowę zlecenie zależy od wielu czynników – obowiązku podlegania przez nie ubezpieczeniom społecznym, wysokości przychodu uzyskiwanego z tytułu zlecenia czy wieku zleceniobiorcy. Składkę na Fundusz opłaca się w tych samych terminach, co składki na ubezpieczenia społeczne – a zatem zleceniodawcy ze sfery budżetowej przekazują składki do ZUS do 5., a pozostali płatnicy do 15. dnia każdego miesiąca.

W lipcu 2010 r. zawarliśmy z osobą niezatrudnioną w firmie umowę licencyjną. Przedmiotem umowy jest korzystanie z oprogramowania stworzonego przez tę osobę. Za korzystanie z programu płacimy co miesiąc opłatę licencyjną w wysokości 800 zł. Od grudnia br. chcemy zatrudnić twórcę oprogramowania na stanowisku programisty. Czy z tytułu umowy licencyjnej, która została zawarta na czas nieokreślony, należy odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne?

Rozliczenie składek na ubezpieczenia zleceniobiorcy może stwarzać problemy, gdy zmieniają się ubezpieczenia, którym podlega ta osoba. Jest tak wówczas, gdy zleceniobiorca w niektórych okresach podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, a w innych – tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a także wtedy, gdy przystępuje do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego lub gdy ustaje jego ubezpieczenie chorobowe.

Na podstawie umowy zlecenia pracuje dla naszej firmy student ostatniego roku studiów magisterskich. 23 października br. ukończył 26 lat. Do jakich ubezpieczeń musimy go zgłosić i w jaki sposób rozliczyć za niego składki za październik?

Od 5 października 2010 r. przyjęliśmy do pracy emeryta. Podpisaliśmy z nim umowę zlecenia. Jest to jedyna praca zarobkowa tej osoby. Czy fakt posiadania prawa do emerytury przez zleceniobiorcę ma wpływ na obowiązek opłacania składek na ZUS, czy powinnam go tylko zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego?

Podmiot wykonujący usługi na rzecz pracodawcy, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, powinien być płatnikiem składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy.

Planujemy zatrudnić na podstawie umowy zlecenia kilku studentów. Nie wiem, czy wszyscy będą kontynuować naukę od października br. i nie mam pewności, czy będę musiał opłacać składki za te osoby. Czy mogę od nich żądać przedłożenia dokumentów potwierdzających ich status, czy wystarczy samo oświadczenie?

Zatrudniamy w telemarketingu wiele młodych osób, głównie na umowy zlecenia. Część z tych osób to uczniowie szkół średnich i studenci. Nie płacimy za nich składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne. Czy w związku z tym, że właśnie kończy się rok szkolny i akademicki, wszystkich zleceniobiorców musimy zgłosić do tych ubezpieczeń?

Zawarliśmy umowę zlecenia z nowo zatrudnionym informatykiem. Wynagrodzenie określiliśmy kwotowo i jest ono niższe od obowiązującego minimalnego wynagrodzenia. Z oświadczenia do celów ubezpieczeń zleceniobiorcy wynika, że wykonuje zlecenie również w innej firmie i jego wynagrodzenie jest niższe od minimalnego. Czy z obu umów zlecenia podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu?