REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Koszty autorskie - umowa o pracę i cywilnoprawna

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aldona Salamon
Specjalista prawa pracy i zarządzania personelem; doświadczony praktyk z wieloletnim stażem pracy w dziale personalnym, zajmujący się na co dzień zagadnieniami związanymi z prawem pracy, wynagrodzeniami oraz prawem ubezpieczeń społecznych. Trener i wykładowca, m.in. w zakresie szkoleń i kursów z tematyki naliczania wynagrodzeń (od podstaw i dla zaawansowanych) oraz prawa ubezpieczeń społecznych.
Autorskie koszty uzyskania przychodów - kiedy?
Autorskie koszty uzyskania przychodów - kiedy?

REKLAMA

REKLAMA

Koszty autorskie czyli autorskie koszty uzyskania przychodów można zastosować w ściśle określonych przypadkach. Uwzględnia się je przy umowach o pracę oraz umowach cywilnoprawnych. Kiedy można stosować koszty autorskie? Czym jest przedmiot prawa autorskiego? Jak rozliczać je w przypadku pracownika, a jak przy umowie zlecenie czy o dzieło? Artykuł zawiera przykład listy płac.

Autorskie koszty uzyskania przychodów - wynagrodzenie pracownika i osoby współpracującej

Autorskie koszty uzyskania przychodów mogą być stosowane bez względu na rodzaj umowy łączącej strony, w ramach której twórca uzyskuje przychód z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi. Jeżeli zostaną spełnione warunki do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, to mogą one być uwzględnione przy obliczaniu zaliczki na podatek zarówno od wynagrodzenia z tytułu umowy cywilnoprawnej, jak i od wynagrodzenia ze stosunku pracy.

REKLAMA

Autopromocja

Prawo do wyższych, bo 50%, kosztów uzyskania przychodów przysługuje twórcom z tytułu korzystania przez nich z praw autorskich oraz artystom wykonawcom z tytułu korzystania z praw pokrewnych (w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) bądź z tytułu rozporządzania przez nich tymi prawami. Koszty te należy obliczać od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód (art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o pdof).

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń – prenumerata.

Kiedy można stosować koszty autorskie?

Ustalając, czy w danych okolicznościach można zastosować 50% koszty uzyskania przychodów, należy sprawdzić, czy:

  1. powstał utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych;

  2. twórca udziela odpłatnie licencji zamawiającemu na korzystanie z danego utworu albo dokonuje innego odpłatnego rozporządzania przysługującymi mu majątkowymi prawami autorskimi do utworu;

  3. przychód został uzyskany z:

  • działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa,
  • działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki,
  • produkcji audialnej i audiowizualnej,
  • działalności publicystycznej,
  • działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej,
  • działalności konserwatorskiej,
  • prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia,
  • działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Wszystkie 3 przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Licencja na korzystanie z utworu pozwala licencjobiorcy na korzystanie z utworu w określony w niej sposób. Licencja na korzystanie z autorskich praw majątkowych do utworu musi zostać udzielona w formie pisemnej.

Natomiast rozporządzanie majątkowymi prawami autorskimi umożliwia twórcy zawieranie umów dotyczących prawa autorskiego do utworu (przeniesienie praw autorskich). Jedynym sposobem przenoszenia praw autorskich na nabywcę jest umowa, która obejmuje określone pola eksploatacji. Taka umowa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Przedmiot prawa autorskiego

Utworem w rozumieniu prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W szczególności są to utwory:

  • wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),

  • plastyczne,

  • fotograficzne,

  • lutnicze,

  • wzornictwa przemysłowego,

  • architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,

  • muzyczne i słowno-muzyczne,

  • sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,

  • audiowizualne (w tym filmowe).

Inaczej ujmując, utworem jest wszystko to, co nie powstaje z wiernego odwzorowania rzeczywistości czy przedmiotów już istniejących. Utwór powinien być choć w minimalnym zakresie oryginalny i posiadać element nowości. Ponadto w rozumieniu prawa autorskiego jako twórczy traktowany jest taki rezultat działalności, który na tyle jest związany z osobą twórcy, by było mało prawdopodobne, aby inna osoba podejmująca identyczny wysiłek twórczy uzyskała analogiczny lub zasadniczo podobny rezultat.

Często prawidłowa kwalifikacja danego wytworu działalności intelektualnej jako utworu stwarza w praktyce poważne trudności, które należy rozwiązywać indywidualnie, opierając się na dogłębnej wiedzy z zakresu prawa autorskiego oraz orzecznictwa sądowego. Przykładami utworu chronionego prawami autorskimi mogą być: napisanie opowiadania, książki, artykułu, wykonanie ilustracji, wykonanie architektonicznego projektu budowlanego, napisanie programu komputerowego, stworzenie utworu muzycznego itp. (jeśli spełniają ogólne, ustawowe przesłanki utworu).

Przedmiotu prawa autorskiego nie stanowią:

  • akty normatywne lub ich urzędowe projekty,

  • urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,

  • opublikowane opisy patentowe lub ochronne,

  • proste informacje prasowe.

Interpretacja przepisów ustawy o prawie autorskim nie leży w kompetencji organów podatkowych. W związku z tym organy te nie są uprawnione do orzekania, czy określony rezultat pracy jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego.

Organy podatkowe nie są podmiotami właściwymi do rozstrzygania autorskiego charakteru wykonywanych czynności.

Podmiotem właściwym w zakresie prawidłowości zakwalifikowania wykonanej pracy jako korzystającej z praw autorskich lub pokrewnych jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Koszty autorskie - pracownik

Pracownik może, w ramach stosunku pracy, stworzyć utwór. Jego wynagrodzenie pracownicze może wówczas w części (bądź wyjątkowo w całości) stanowić honorarium za autorskie prawa majątkowe do stworzonego utworu, do którego mają zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów. Tak wypowiedział się m.in. WSA w Krakowie w wyroku z 16 lutego 2010 r. (I SA/Kr 1454/09). Prawo do zastosowania podwyższonej 50% stawki kosztów nie jest bowiem związane z rodzajem umowy wiążącej twórcę z podmiotem wypłacającym wynagrodzenie.

Autorskich, podwyższonych kosztów nie można zastosować, jeżeli nie jest możliwe ustalenie, jaka część wynagrodzenia uzyskiwanego przez pracownika ze stosunku pracy dotyczy prac o charakterze twórczym lub ile wynosi jego wysokość za rozporządzenie przez twórcę majątkowymi prawami autorskimi (wyrok WSA w Gliwicach z 15 kwietnia 2008 r., I SA/Gl 903/07).

Warunkiem zastosowania do przychodów ze stosunku pracy (lub do ich części) 50% kosztów uzyskania są zatem:

  • powstanie w wyniku prac utworu o charakterze twórczym w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz otrzymanie wynagrodzenia za powstały utwór - pod warunkiem możliwości ustalenia wysokości przychodu za prace (utwory) chronione prawem autorskim,

  • rozporządzenie przez twórcę majątkowymi prawami autorskimi do utworu lub udzielenie przez twórcę licencji na korzystanie z niego przez pracodawcę w określonym zakresie, co powinno wynikać z umowy zawartej między stronami,

  • określenie w umowie o pracę, że pracownik w ramach umowy wykonuje prace twórcze oraz jaka część wynagrodzenia stanowi honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu, a jaka jest ściśle związana z wykonywaniem pozostałych obowiązków pracowniczych.

Nie należy stosować 50% kosztów uzyskania przychodów do wynagrodzenia za okres urlopów czy zwolnień lekarskich.

Podstawą do zastosowania w ramach stosunku pracy 50% kosztów jest wyraźny podział wynagrodzenia w umowie o pracę na wynikające z obowiązków pracowniczych i związane z przeniesieniem praw autorskich do utworu.

Pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, z chwilą przyjęcia utworu nabywa do niego autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowi inaczej (art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Jeżeli zatem umowa o pracę nie stanowi inaczej, a obowiązki wynikające ze stosunku pracy sprowadzają się do działalności twórczej lub ją obejmują, to wynagrodzenie za pracę twórczą stanowi równocześnie wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw majątkowych.

Pracownik, absolwent architektury, w ramach swoich obowiązków pracowniczych wykonuje m.in. projekty architektoniczne. W umowie o pracę określono, że stałe miesięczne wynagrodzenie pracownika wynosi 4800 zł, natomiast za każdy projekt dodatkowo przysługuje mu ryczałt w wysokości 10% wartości projektu. Autorskie prawa majątkowe do utworu przechodzą zatem na pracodawcę z chwilą przyjęcia projektu. W tym przypadku do części ryczałtowej wynagrodzenia pracownika (10% wartości każdego przygotowanego projektu) można stosować 50% koszty uzyskania przychodów.

W sytuacji gdy pracownik w ramach stosunku pracy wykonuje również prace twórcze, wskazane jest prowadzenie ewidencji tych prac. Pozwala ona na wyodrębnienie wynagrodzenia objętego 50% stawką kosztów uzyskania przychodów (tak wynika z pism: Ministerstwa Kultury z 13 sierpnia 2002 r., DP/WPA.024/318, Departamentu Podatków Bezpośrednich Ministerstwa Finansów z 3 lipca 1997 r., PO 5/JS-8693/01926/96, Serwis Podat. nr 12/1997).

Przepisy nie wymagają prowadzenia ewidencji pracy twórczej, nie ma też określonego wzoru takiego dokumentu. Ma ona jednak istotne znaczenie dowodowe, gdyż w razie kontroli płatnik albo pracownik muszą udowodnić, że istniała podstawa do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów. Pracodawca i pracownik mają zatem pełną swobodę co do tego, jak prowadzić tę ewidencję (wyrok NSA z 7 lutego 2019 r., II FSK 422/17). Aby dokument ten spełniał swoją rolę, powinien zawierać dokładne dane o czasie i zakresie pracy twórczej. Obowiązku prowadzenia ewidencji prac twórczych nie mają m.in. uczelnie wyższe w stosunku do nauczycieli akademickich. Potwierdził to m.in. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 3 stycznia 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.630.2019.1.MK).

Uczelnia wyższa zatrudnia wykładowców akademickich na podstawie umów o pracę. Do pełnej kwoty wynagrodzenia tych pracowników mają zastosowanie 50% koszty uzyskania. Wynagrodzenie jednego z nauczycieli stanowi płaca zasadnicza w wysokości 6100 zł. Osoba ta złożyła oświadczenie PIT-2 (o stosowaniu kwoty zmniejszającej podatek).

Rozliczenie wynagrodzenia powinno wyglądać następująco:

LISTA PŁAC - UMOWA O PRACĘ

Lp.Pozycja listy płacKwota (zł)
1.Wynagrodzenie zasadnicze6100
2.Przychód6100
3.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i wysokość tych składek:

a) emerytalne (9,76%)

b) rentowe (1,5%)

c) chorobowe (2,45%)

- suma składek:

 

6100

595,36

91,50

149,45

836,31

4.

Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 2 - poz. 3/suma składek) i wysokość składki:

a) potrąconej z wynagrodzenia (9%)

b) odliczonej od podatku (7,75%)

5263,69

 

 

473,73

407,94

5.Koszty uzyskania przychodów (50%) (poz. 2 - poz. 3/suma składek) x 50%2631,85
6.Podstawa opodatkowania (poz. 2 - poz. 3/suma składek - poz. 5; po zaokrągleniu do pełnych zł)2632
7.Zaliczka na podatek (poz. 6 x 17% - poz. 4b - 43,76 zł)0
8.Kwota do wypłaty (poz. 2 - poz. 3/suma składek - poz. 4b - poz. 7)4789,96

Koszty autorskie - umowa cywilnoprawna

Przychody z tytułu umów cywilnoprawnych (np. zlecenia i o dzieło), uzyskiwane od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej lub jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, to przychody z działalności wykonywanej osobiście (pod warunkiem że nie zostały zawarte w ramach działalności i że na ich podstawie nie jest wykonywana praca menedżera) (art. 13 pkt 8 ustawy o pdof). Od przychodów z tych umów płatnik pobiera:

  • podatek w formie zaliczki (art. 41 ust. 1 ustawy o pdof) albo

  • zryczałtowany podatek dochodowy (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof).

Zastosowanie kosztów uzyskania przychodów (zarówno 20%, jak i 50%) jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy płatnik pobiera zaliczkę na podatek. Zaliczkę oblicza wówczas w wysokości 17% podstawy opodatkowania, tj. od przychodu pomniejszonego o potrącone w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne oraz o miesięczne koszty uzyskania przychodów (w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 ustawy o pdof). Obliczoną w ten sposób zaliczkę na podatek płatnik zmniejsza o część składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru.

Koszty uzyskania przychodów są obliczane od przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków podatnika, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Najczęściej koszty uzyskania przychodów z tytułu umowy zlecenia i umowy o dzieło wynoszą 20%. Zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu jest możliwe, jeżeli zostaną spełnione określone warunki, tj.:

  • gdy rezultat umowy zlecenia lub umowy o dzieło jest przedmiotem praw autorskich lub praw pokrewnych oraz

  • zleceniobiorca lub odpowiednio wykonawca dzieła (twórca) w wyniku takiej umowy przenosi swoje prawa lub uprawnienie do korzystania z nich na zleceniobiorcę lub zamawiającego.

W ogóle nie można stosować kosztów uzyskania przychodów (ani 20%, ani 50%), gdy od umowy zlecenia albo umowy o dzieło jest pobierany podatek zryczałtowany. Płatnik ma obowiązek pobrać podatek zryczałtowany, gdy:

  • kwota należności określona w umowie nie przekracza 200 zł oraz

  • zleceniobiorca czy wykonawca dzieła nie jest pracownikiem płatnika.

Zryczałtowany podatek dochodowy oblicza się w wysokości 17% przychodu. Przychodu tego nie pomniejsza się o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez podatnika ani o koszty uzyskania przychodów. Od ustalonej kwoty podatku nie można również odliczyć części składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ma to zastosowanie również wtedy, gdy przychód (nieprzekraczający 200 zł w miesiącu) został osiągnięty z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi.

Podstawa prawna:

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Maj 2025: kalendarz do druku [PDF]

Pobierz kalendarz maja 2025 do druku z miejscem na notatki. Maj 2025 roku zawiera dwa święta ustawowo wolne od pracy. W tym miesiącu jest również Dzień Matki. Najważniejsze daty już są zaznaczone. Wydrukuj i dopisz swoje notatki.

Niedziele handlowe - maj 2025

Najbliższa niedziela handlowa wypada 27 kwietnia 2025 r. Czy w maju i czerwcu również będą niedziele handlowe? Sprawdź kalendarz niedziel handlowych i niehandlowych.

Maj 2025 – dni wolne, godziny pracy

Maj 2025 – dni wolne i godziny pracy czyli jaka jest norma godzin pracy w miesiącu. Kalendarz maja w 2025 roku zawiera 2 święta ustawowo wolne od pracy. Jedno z nich wypada w sobotę, a to oznacza dodatkowy dzień wolny w tym miesiącu.

Albo matka albo ojciec. Tylko jedno skorzysta z tego uprawnienia

W prawie pracy jest wiele uprawnień rodzicielskich. Pracownicy będący rodzicami mają dodatkowe przywileje jak urlopy, przerwy w pracy, łatwiejszy dostęp do elastycznej organizacji pracy, np. pracy zdalnej. Niektóre prawa przysługują tylko jednemu z rodziców dziecka. Czy 2 dni albo 16 godzin wolnego w roku na opiekę nad dzieckiem zdrowym przysługuje matce i ojcu dziecka?

REKLAMA

Podwyżki w budżetówce 2025: jak zmienią się pensje nauczycieli, urzędników i pracowników samorządowych?

Rok 2025 przynosi kolejne napięcia w sektorze publicznym. Rząd zapowiada kontynuację polityki wzrostu wynagrodzeń w budżetówce, ale samorządy alarmują: „nie mamy z czego płacić”. Jakie grupy zawodowe mogą liczyć na realny wzrost pensji? Kto sfinansuje podwyżki – budżet centralny czy gminy? I czy te zmiany wystarczą, by zatrzymać falę odejść z sektora publicznego?

Odprawy pracownicze w 2025 r.

Odprawy pracownicze w 2025 r. są bardzo różnorodne. Kwoty i zasady wypłaty świadczeń finansowych różnią się oczywiście od sytuacji, w jakiej znajdzie się pracownik, ale też od zawodu jaki wykonuje. Poniżej opis kilku przykładowych odpraw, jakie może uzyskać pracownik.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej: zasady, wynagrodzenie, wniosek. Czy pracodawca może odmówić?

Od 2023 r. Kodeks pracy daje pracownikom nowe uprawnienie – możliwość skorzystania ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej. Kiedy można skorzystać ze zwolnienia z powodu działania siły wyższej? Czy pracodawca może odmówić?

Wynagrodzenia wzrosną nawet do 12 tys. zł brutto. Sprawdzamy, kto może liczyć na taką podwyżkę w budżetówce

To już pewne — część pracowników budżetówki w 2025 r. może liczyć na wynagrodzenie zbliżające się do 12 tys. zł brutto. Choć brzmi to jak rewolucja płacowa, w rzeczywistości podwyżki obejmą tylko wybrane grupy zawodowe. Kto skorzysta najwięcej? Czy to zapowiedź wyrównywania wynagrodzeń w sektorze publicznym, czy jedynie korekta inflacyjna dla wybranych?

REKLAMA

Wielka Sobota: do której sklepy są otwarte? Od 1 tys. zł do 100 tys. zł kary dla pracodawcy [Ostrzeżenie PIP]

Wielka Sobota - do której sklepy są otwarte? PIP ostrzega pracodawców zatrudniających pracowników w Wielką Sobotę. 19 kwietnia 2025 r. pracownicy handlu nie mogą pracować ponad wskazany w przepisach czas. Do której godziny można pracować w Wielką Sobotę?

Rewolucja w naliczaniu stażu pracy od 2026 roku. Od umów zlecenia i działalności gospodarczej będą zależeć uprawnienia pracownicze

Od 1 stycznia 2026 r. mają wejść w życie istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłyną na sposób naliczania stażu pracy. Projektowana nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą wliczane nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy służba w niektórych formacjach mundurowych. Zmiany te mają na celu zwiększenie uprawnień pracowniczych, w tym prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższych odpraw czy dodatków stażowych.

REKLAMA