REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

In vitro i prawo do ubezpieczenia społecznego – wyrok ETPCz

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Górna-Nowak
radca prawny
In vitro i prawo do ubezpieczenia społecznego – wyrok ETPCz/Fot. Shutterstock
In vitro i prawo do ubezpieczenia społecznego – wyrok ETPCz/Fot. Shutterstock
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Czy podjęcie przez pracownicę nowego zatrudnienia w trakcie procedury in vitro stanowi podstawę do odmowy ubezpieczenia społecznego?

In vitro i odmowa prawa do ubezpieczenia społecznego kobiecie w ciąży – wyrok ETPCz

Europejski Trybunał Praw Człowieka rozpatrywał skargę w sprawie Jurčić przeciwko Chorwacji (skarga nr 54711/15) dotyczącą odmowy prawa do ubezpieczenia społecznego kobiecie w ciąży. Zdaniem organu podjęcie przez pracownicę nowego zatrudnienia w trakcie procedury in vitro stanowiło wystarczający dowód na fikcyjność zatrudnienia. Odmienne zdanie przedstawił ETPCz w wyroku z 4 lutego 2021 roku, uznając jednocześnie, że decyzja chorwackiego urzędu stanowiła dyskryminację ze względu na płeć, co odbiło się negatywnie na sytuacji majątkowej skarżącej. Powyższe orzeczenie może stanowić ważny punkt odniesienia w podobnych sporach z ZUS-em.

REKLAMA

In vitro jako argument przemawiający za fikcyjnością zatrudnienia

REKLAMA

W opisywanej sprawie organ podejmujący decyzję o odmowie prawa do świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego powołał się na stan faktyczny dotyczący terminu podjęcia pracy przez skarżącą. Ta podjęła pracę 10 dni po przejściu przez nią procedury zapłodnienia in vitro. W momencie podpisywania umowy o pracę kobieta nie wiedziała, czy procedura ta zakończy się sukcesem. Następnie po kilku tygodniach zatrudnienia udała się na zwolnienie lekarskie, będąc już w ciąży.

Powyższe skłoniło organ do stwierdzenia, że kobieta nie powinna poszukiwać pracy oraz podejmować zatrudnienia w nowej firmie po przeprowadzeniu procedury in vitro i przypuszczając, że może się ona powieść. Jego zdaniem podpisanie umowy o pracę w tym terminie wskazuje na zawarcie fikcyjnego zatrudnienia, gdyż jego celem było uzyskanie określonych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ponadto organ wskazał, że kobieta powinna wstrzymać się z podjęciem nowej pracy do momentu potwierdzenia ciąży. W swojej decyzji całkowicie pominął fakt, że pracownica posiadała 14-letni okres ubezpieczenia z uwagi na dotychczasowe zatrudnienie w innych firmach.

ETPCz uznał decyzję organu za dyskryminację ze względu na płeć

Sprawa trafiła do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który nie podzielił stanowiska chorwackiego organu administracyjnego. W wyroku wskazał, że uznanie umowy o pracę za fikcyjną tylko ze względu na zawarcie jej przez kobietę w okresie kilku dni po procedurze in vitro jest nieuzasadnione. Pracownica bowiem nie mogła zakładać, że jest w ciąży. Nie oznacza to także, że celem zawarcia umowy nie było świadczenie pracy. Co więcej, uznanie zatrudnienia za fikcyjne wyłącznie z powodu stanu ciąży jest bezpośrednią dyskryminacją ze względu na płeć, gdyż konsekwencje takiej decyzji mogą dotknąć jedynie kobiety.

Ponadto powyżej wskazane działanie odbiło się negatywnie na sytuacji majątkowej pracownicy. Utwierdza również stereotypy związane z płcią, co stanowi poważną przeszkodę w osiągnięciu rzeczywistej materialnej równości kobiet i mężczyzn.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Fikcyjność zatrudnienia powinna zostać udowodniona

Trybunał jasno wskazał w wyroku, że w powyższej sprawie nieprawidłowa jest argumentacja odmowy prawa do ubezpieczenia społecznego na podstawie twierdzenia, że zapłodnienie in vitro powoduje niezdolność pracownicy z medycznego punktu widzenia do podjęcia zatrudnienia. W tej sytuacji wymagane byłoby udowodnienie, że skarżąca nie podjęła się wykonywania pracy. Co więcej, w momencie podpisywania umowy nie miała ona wiedzy, czy jest w ciąży, więc nie była w stanie świadomie zawrzeć fikcyjnej umowy o pracę. Ponadto, zawierając umowę o pracę, pracownica nie zawsze jest w stanie przewidzieć, że przebieg przyszłej ciąży będzie wymagał od niej skorzystania ze zwolnienia lekarskiego na dłuższy okres czasu.

Pracownica nie musi informować pracodawcy o ciąży

Zarówno w trakcie rekrutacji, jak i w momencie podpisania umowy o pracę pracownica nie ma obowiązku informowania pracodawcy o ciąży. Niedopuszczalne jest również zadawanie pytań kandydatkom czy też zatrudnionym w firmie zmierzających do pozyskania informacji o planach dotyczących macierzyństwa lub ciąży. Trybunał jasno wskazał, że zobowiązanie do przekazania informacji lub próba pozyskania wiedzy o ewentualnej ciąży czy jej planowaniu stanowi bezpośrednią dyskryminacją ze względu na płeć. Stąd niedopuszczalne jest zadawanie powyżej wskazanych pytań w trakcie rekrutacji.

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka a sprawy z ZUS-em

Powyższy wyrok może stanowić ważny punkt odniesienia w sprawach prowadzonych przez ZUS. Ten natomiast w ostatnich latach podejmuje wzmożone kontrole zatrudniania kobiet w ciąży, a także tych sytuacji gdy kobieta zachodzi w ciążę w krótkim czasie po podjęciu nowej pracy. W świetle powyżej opisanego wyroku dotychczasowa polityka polskiego organu może okazać się błędna. Powoływanie się wyłącznie na stan ciąży zdaniem Trybunału nie jest wystarczające do uznania zatrudnienia za fikcyjne i pozbawienia kobiety w ciąży prawa do ubezpieczenia.

Anna Górna-Nowak, radca prawny,
Szuszczyński Kamińska Kancelaria Prawa Pracy,
https://szuszczynski.pl/

Szuszczyński Kamińska Kancelaria Prawa Pracy
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa płaca minimalna: 4806 zł czy 5015 zł, podwyżka o 140 czy 250 zł. Nie ma zgody co do najniższej krajowej, rząd sam zdecyduje

Na ostateczną wysokość najniższej krajowej jaka będzie obowiązywała od 1 stycznia 2026 roku trzeba poczekać do pierwszej połowy września. Rada Dialogu Społecznego nie wypracowała w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę wspólnego stanowiska do połowy lipca więc zgodnie z prawem decyzję co do płacy minimalnej arbitralnie podejmie rząd za dwa miesiące.

Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe

Będzie łatwiej o ten zasiłek. Skorzystają ubezpieczeni, płatnicy składek, biura księgowo-rachunkowe. Dlaczego? Bo planowane są spore zmiany w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 501) w zakresie ubiegania się o zasiłek.

Na ile oszacowano miesięczną wartość nieodpłatnej pracy domowej? Wartość „ukrytej” pracy kobiet była znacznie wyższa niż mężczyzn

Ile wynosi średnia miesięczna wartość nieodpłatnej pracy domowej? Kobiety, zwłaszcza matki małych dzieci, wykonują znacząco więcej nieodpłatnej pracy domowej niż mężczyźni. Różnice te są widoczne we wszystkich obszarach codziennych obowiązków. Ocenia Polski Instytut Ekonomiczny, powołując się na badania GUS.

Nowe zawody w klasyfikacji od 2026 roku. MRPiPS opublikowało projekt rozporządzenia [Projekt z 9 lipca 2025 r.]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowego rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Dokument trafił 14 lipca 2025 r. do konsultacji publicznych i opiniowania. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

REKLAMA

Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

REKLAMA

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

REKLAMA