Pracownicy za granicą, a ubezpieczenie w Polsce. To daje zaświadczenie A1 - przykład firm z województwa opolskiego

• Pracodawcy chętnie korzystają z zaświadczeń A1
• Zasada i wyjątki
• Jak uzyskać zaświadczenie A1 - konieczny jest wniosek
• „A jedynkę” można wycofać

Pracownicy za granicą, a ubezpieczenie w Polsce. Tak robiły opolskie firmy

Autopromocja

Pracodawcy chętnie korzystają z zaświadczeń A1

Rekordowym rokiem pod względem wydanych „A jedynek” był 2023. Wówczas opolski ZUS sporządził ponad 42,6 tys. pozwoleń, by firmy i przedsiębiorstwa opłacały składki na ubezpieczenia społeczne za pracowników poza Polską.

- W minionym, 2024 roku oddziału ZUS w Opolu wystawił nieco ponad 42,1 tysięcy zaświadczeń A1. To poziom zbliżony do skali wystawionych formularzy w rekordowym 2023 roku. To dowód na to, że firmy i przedsiębiorstwa z Opolszczyzny z dużą intensywnością delegują pracowników oraz świadczą swoje usługi w państwach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii – Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

W ostatnich dwóch latach opolski ZUS obserwuje większe zainteresowanie opolskich pracodawców wysyłaniem pracowników poza Polskę. Świadczą o tym dane z poprzednich lat. W 2022 r. ZUS w Opolu potwierdził nieco ponad 31,4 tysiąca tych formularzy, a w latach 2020-2021 liczba wydanych dokumentów A1 w regionie sięgała 34,5 tys. rocznie.

Zasada i wyjątki

Podstawowym celem zaświadczenia A1 jest potwierdzenie podlegania systemowi zabezpieczenia społecznego państwa, które wydaje taki dokument. W rzeczywistości oznacza to, że osoba która ma zaświadczenie A1 nie jest objęta systemem ubezpieczeń społecznych w państwie, w którym wykonuje pracę najemną lub na własny rachunek i m.in. nie musi w nim opłacać składek.

Swoboda przemieszczania się pracowników na terytorium Unii Europejskiej jest związana z koniecznością ustalenia dla nich właściwego systemu zabezpieczenia społecznego. Osoba, która migruje w celach zarobkowych (praca najemna lub na własny rachunek) do innego państwa członkowskiego podlega regułom tamtejszego systemu ubezpieczeń społecznych.

Od tej zasady są odstępstwa, które dotyczą:
1) delegowania pracownika do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim,
2) przeniesienia działalności gospodarczej na własny rachunek do innego państwa członkowskiego,
3) wykonywania pracy w więcej niż w jednym państwie członkowskim UE.

Warto pamiętać, że w przypadku wniosków dotyczących delegowania pracownika bądź delegowania działalności na własny rachunek za granicę, okres delegowania nie może być dłuższy niż 24 miesiące oraz powinien wynikać z zawartych umów i kontraktów na pracę w innym kraju.

Jak uzyskać zaświadczenie A1 - konieczny jest wniosek

Zaświadczenie A1 wydawane jest na wniosek zainteresowanego czyli pracownika/osoby pracującej na własny na rachunek lub pracodawcy. Od 1 kwietnia 2022 r. ZUS wydaje zaświadczenia A1 na wnioski składane drogą elektroniczną przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS. Klient otrzymuje zaświadczenie w formie dokumentu elektronicznego na swój profil na PUE ZUS. Wersja drukowana dokumentu ma taką samą moc dowodową jak zaświadczenia A1 wydawane w tradycyjnej papierowej formie.

Złożenie wniosku o zaświadczenie jest intuicyjne. Kreator na PUE ZUS podpowiada jak krok po kroku wypełnić wniosek. Wnioskujący odpowiada na pytania, a system na tej podstawie dobiera odpowiedni wniosek, w zależności np. od charakteru pracy. Po wypełnieniu wszystkich pól, komplet dokumentów jest gotowy do wysłania.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

„A jedynkę” można wycofać

Zaświadczenie wydane przez ZUS jest wiążące dla instytucji i służb zatrudnienia innych państw członkowskich dopóki nie zostanie wycofane bądź uznane za nieważne. Pracownik, który posiada „A jedynkę” nie może być objęty ustawodawstwem innego państwa bez wycofania z obrotu prawnego lub unieważnienia tego dokumentu.

Potwierdzenie A1 może zostać wycofane na wniosek instytucji innego państwa członkowskiego UE, które zakwestionuje ten dokument bądź z urzędu – w wyniku postępowania wyjaśniającego lub kontroli przeprowadzonej przez ZUS.

Wycofanie zaświadczenia będzie możliwe, gdy kontrola wykaże, że dowody i zaświadczenia złożone przez wnioskodawcę (pracownika lub pracodawcę) na potrzeby wydania A1 były niezgodne ze stanem faktycznym. Ponadto w sytuacji, gdy doszło do zmiany okoliczności na podstawie których wydano zaświadczenie, przez co jego dalsze trwanie jest nieuzasadnione.

Wycofanie A1 może również wynikać z wniosku samego ubezpieczonego, ale pod warunkiem, że unieważnienie zaświadczenia ma uzasadnienie. Uchylenia zaświadczenia A1 może skutkować wyłączeniem pracownika z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych z okresem wstecznym oraz potrzebą zgłoszenia do systemu ubezpieczeń społecznych innego państwa i opłaceniem składek na jego rzecz. Kolejną konsekwencją może być konieczność zwrotu wypłaconych przez ZUS świadczeń.

Sebastian Szczurek, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa opolskiego

Autopromocja

Jak optymalizować koszty zatrudnienia

Sprawdź