Wymiar urlopu wypoczynkowego. Kiedy pracownik nie dostanie urlopu wypoczynkowego?

• Wymiar urlopu wypoczynkowego
• Obliczanie stażu pracy pracownika
• Urlop uzupełniający
• Urlop wypoczynkowy w razie pierwszej pracy w życiu

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może zrzec się prawa do tego urlopu.

Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy pracownika. Pracownik zatrudniony na cały etat, którego staż pracy:

• jest krótszy niż 10 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni;
• wynosi co najmniej 10 lat, ma prawo do 26 dni urlopu.

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Za podstawę wymiaru urlopu należy brać – w zależności od stażu pracy pracownika – 20 lub 26 dni. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Obliczanie stażu pracy pracownika

Do stażu pracy pracownika, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar, należy wliczać okresy poprzedniego zatrudnienia – nie mają przy tym znaczenia przerwy w zatrudnieniu ani sposób ustania stosunku pracy. W razie jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy.

W okresie, od którego zależy wymiar urlopu pracownika, uwzględnia się nie tylko okresy jego zatrudnienia, ale także okres nauki. Wliczeniu podlega z tytułu ukończenia:

• zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
• średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
• średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
• średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
• szkoły policealnej – 6 lat,
• szkoły wyższej – 8 lat.

Powyższe okresy nauki nie podlegają sumowaniu.

Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Urlop uzupełniający

Pracownikowi, który wykorzystał urlop wypoczynkowy za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający.

Urlop wypoczynkowy w razie pierwszej pracy w życiu

W wyjątkowy sposób ustalane jest prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar w przypadku pracownika podejmującego pracę po raz pierwszy w życiu. Pracownik taki, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. W tym przypadku nie ma przepisu, który zobowiązywałby pracodawcę do zaokrąglania w górę niepełnego dnia urlopu. Nie ma jednak przeszkód, aby pracodawca dokonał takiego zaokrąglenia, co będzie rozwiązaniem korzystnym dla pracownika.

Pracownikiem podejmującym pracę po raz pierwszy w roku kalendarzowym jest osoba, która:

• nie była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w poprzednim roku kalendarzowym ani wcześniej,
• w poprzednich latach nie była zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ale w roku bieżącym pracowała już u innego pracodawcy (zmiana pracodawcy nie wpływa na zasadę nabywania prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego).

Prawo do kolejnych urlopów wypoczynkowych pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.

Należy podkreślić, że w razie podjęcia pierwszej pracy pracownik nabędzie prawo do urlopu wypoczynkowego w cząstkowym wymiarze dopiero po całym miesiącu pracy. Nieprzepracowanie pełnego miesiąca skutkuje brakiem prawa do urlopu. 

Podstawa prawna:

• art. 152, art. 153, art. 154, art. 154¹, art. 155 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)