Przerwy w pracy. Do jakich przerw w pracy pracownik będzie miał prawo w 2024 r.?

• Prawo do przerwy zależy od dobowego wymiaru czasu pracy
• Przerwa w razie wykonywania pracy monotonnej, uciążliwej lub szkodliwej
• Przerwa dla pracownicy karmiącej dziecko piersią
• Przerwa podczas pracy z monitorem ekranowym
• Przerwa w pracy dla pracownika młodocianego
• Przerwa dla pracownika niepełnosprawnego
• Dodatkowa przerwa na lunch

Prawo do przerwy zależy od dobowego wymiaru czasu pracy

Każdy pracownik ma prawo do przerw w pracy, których ilość zależy od dobowego wymiaru czasu pracy. 

Autopromocja

Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:

• wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
• jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
• jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

Przerwy w pracy są wliczane do czasu pracy i pracownikowi przysługuje za nie wynagrodzenie.

Przepisy nie określają, że pracownik pracujący w danej dobie powyżej 9 godzin musi wykorzystać drugą przerwę dopiero po upływie tych 9 godzin. Może on zatem skorzystać z pierwszej przerwy, np. po 3 godzinach pracy, a z drugiej np. po 7 godzinach pracy.

Pracownik nie może zrezygnować z należnych mu przerw w celu późniejszego przyjścia lub wcześniejszego wyjścia z pracy.

Przerwa w razie wykonywania pracy monotonnej, uciążliwej lub szkodliwej

Kodeks pracy nakazuje skrócenie czasu pracy poniżej 40 godzin tygodniowo i 8 godzin dziennie pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia. 

Skrócenie czasu pracy może polegać np. na ustanowieniu przerw wliczanych do czasu pracy. Jednak w przypadku pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie skrócenie czasu pracy polega na wprowadzeniu wliczanych do czasu pracy przerw w pracy.

Przerwa dla pracownicy karmiącej dziecko piersią

Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy. 

Jeżeli pracownica karmi piersią więcej niż jedno dziecko, wówczas przysługuje jej prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Na wniosek pracownicy przerwy na karmienie mogą być udzielane łącznie.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Przerwy te wliczane są do czasu pracy.

Pracownicy, której czas pracy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jedna przerwa na karmienie. W przypadku gdy pracownica zatrudniona jest krócej niż 4 godziny dziennie, przerwy na karmienie nie przysługują.

Należy zaznaczyć, że przepisy dotyczące przerwy na karmienie nie odnoszą się ani do kwestii w wieku dziecka, ani nie wymagają udowodnienia lub uprawdopodobnienia faktu karmienia dziecka piersią.

Przerwa podczas pracy z monitorem ekranowym

Przepisy prawa pracy nakazują zapewnić przerwy pracownikom wykonującym pracę przy obsłudze monitora ekranowego. Służą m.in. odciążeniu narządu wzroku i zmianie pozycji ciała pracownika. Przerwy przysługują po każdej godzinie pracy w wymiarze co najmniej 5-minut i są wliczane do czasu pracy.

Do dłuższej przerwy ma prawo pracownica w ciąży. Przed komputerem może spędzić jednorazowo 50 minut w ciągu każdej godziny. Później pracodawca powinien jej udzielić 10-minutowej przerwy. Przerwa ta jest wliczana do czasu pracy.

Przerwa w pracy dla pracownika młodocianego

Pracownik młodociany powinien skorzystać z 30-minutowej przerwy w przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi powyżej 4,5 godziny. 

Przerwa jest wliczana do czasu pracy. 

Ponadto pracownicy młodociani mają prawo do 10-minutowych przerw po każdych 50 minutach pracy w mikroklimacie gorącym do wartości 26°C, wykonywanych do 3 godzin na dobę. 

Przerwa dla pracownika niepełnosprawnego

Pracownik niepełnosprawny ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.

Nie należy – nawet na wniosek pracownika - udzielać przerwy na początku lub pod koniec dnia roboczego, w celu realnego skrócenia czasu pracy.

Dodatkowa przerwa na lunch

Kodeks pracy umożliwia pracodawcy wprowadzenie jednej przerwy w pracy niewliczanej do czasu pracy. Przerwa jest przeznaczona na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych. Jej wymiar nie może przekraczać 60 minut.

Przerwę w pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

Podstawa prawna:

art. 134, art. 141, art. 145, art. 187, art. 202 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)

art. 17 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 100 ze zm.)

§ 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. Nr 148 poz. 973 ze zm.)