REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zmiana czasu letniego na zimowy 2018

Donata Hermann
ekspert ds. prawa i rynku pracy
Kiedy zmiana czasu letniego na zimowy w 2018 r.
Kiedy zmiana czasu letniego na zimowy w 2018 r.
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy nastąpi zmiana czasu letniego na zimowy? W 2018 r. data ostatniej zmiany czasu to przełom 27 i 28 października. W jaki sposób rozliczać czas pracownika mającego nocną zmianę w tym dniu? Czy dodatkowa godzina pracy to praca w godzinach nadliczbowych? W jaki sposób rekompensować pracownikowi ten czas?

Zmiana czasu - październik 2018 r.

Zmiana czasu letniego na czas zimowy w 2018 r. w Polsce uregulowana jest przepisami Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017-2021 (Dziennik Ustaw rok 2016 poz. 1833).

REKLAMA

Autopromocja

Według wspomnianego rozporządzenia w tym roku zmiana czasu z letniego na zimowy nastąpi w niedzielę 28 października. Zmiana czasu oznacza przesunięcie wskazówek zegarów z godziny 3:00 na godzinę 2:00, co powoduje powstanie dodatkowej godziny do przepracowania.

Praca w nocy

Co istotne z punktu widzenia prawa pracy, zmiana czasu i ewentualne wątpliwości w kwestii rozliczenia czasu pracy dotyczą pracowników wykonujących pracę w porze nocnej.  Właśnie wtedy następuje przesunięcie wskazówek zegara.

W świetle art. 151(7) Kodeksu pracy pora nocna to 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00. Wyznaczone godziny, które określają porę nocną, powinny zostać wskazane w obowiązującym w zakładzie pracy regulaminie pracy. Pracodawca zatrudniający mniej niż 50 pracowników nie ma obowiązku tworzenia regulaminu, wówczas wyznaczenie godzin pory nocnej zamieszcza się w informacji o warunkach zatrudnienia.

Pracowników wykonujących pracę w nocy w okresie zmiany czasu dzielimy na dwie grupy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. Pracownicy, których praca w nocy 28 października to praca planowa, zgodna z harmonogramem.
  2. Pracownicy, którzy z różnych powodów zostają wezwani do wykonywania pracy w nocy.

Należy podkreślić, że niezależnie od przyczyny wykonywania pracy w nocy 28 października, pracownikowi zawsze przysługuje prawo do wynagrodzenia za pracę wykonaną.

Wynagrodzenie za pracę wykonaną

Według art. 80 Kodeksu pracy wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Oznacza to, że jeśli pracownicy w związku ze zmianą czasu z letniego na zimowy pracowali o godzinę dłużej, dodatkowa praca powinna zostać im zrekompensowana.

Pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy może świadczyć pracę do 12 godzin na dobę pracowniczą. W przypadku wykonywania prac polegających na dozorze urządzeń limit ten sięga do 16 godzin, a w razie pilnowania mienia lub przy ochronie osób, osiąga nawet 24 godziny w trakcie doby pracowniczej.

Polecamy: Dokumentacja kadrowa. Nowe zasady prowadzenia i przechowywania

Zmiana czasu z letniego na zimowy oznacza wykonywanie pracy o jedną godzinę dłużej w przypadku pracownika, który w dobie pracowniczej ma wykonywać pracę przez 12 godzin, 16 godzin lub 24 godziny. Oznacza to świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych.

Za wszystkie przepracowane w tym dniu godziny pracy pracodawca musi zapłacić pracownikowi uzgodnione wynagrodzenie. Co więcej, za 13. 17. i 25. godzinę pracy (za każdą godzinę nadliczbową) pracodawca wypłaca pracownikowi dodatek lub udziela czasu wolnego.

W omawianej sytuacji praca wykonywana ponadliczbowo, powoduje przekroczenie tzw. średnio tygodniowej normy czasu pracy, co powoduje konieczność wypłaty 100% dodatku do wynagrodzenia, chyba że pracownikowi zostanie udzielony czas wolny w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych.

Warto zaznaczyć, że ustalenia czy nastąpiło przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy można dokonać po zakończeniu okresu rozliczeniowego.

Brak konkretnej regulacji

Czas pracy w nocy, kiedy zmieniany jest czas z letniego na zimowy, budzi wątpliwości z tego względu, że prawo pracy nie reguluje omawianego problemu wprost. Określenie sposobu rozliczania czasu pracy pracownika pracującego na nocnej zmianie 28 października 2018 r. opiera się więc na ogólnych zasadach i konkretnych przepisach Kodeksu pracy, które nakazują wypłatę wynagrodzenia za pracę wykonaną, a za pracę w godzinach nadliczbowych przyznanie czasu wolnego lub stosownego dodatku do wynagrodzenia.

Ponadto za wszystkie godziny pracy w porze nocnej, pracownik otrzymuje dodatek nocny (20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę).

W zakładzie pracy pora nocna została wyznaczona w godzinach 21:00 - 5:00. Harmonogram pracy przewiduje pracę pracownika w nocy z 27 na 28 października 2018 r. (to dla niego normalny dzień pracy). Pora nocna zakończyła się o godz. 5:00, a pracownik w związku ze zmianą czasu wypracował godzinę nadliczbową. Za ostatnią godzinę pracy pracownikowi przysługuje 100% dodatek z tytułu przekroczenia dobowej 8-godzinnej normy czasu pracy w związku z tym, że pracownik wykonywał tę pracę w nocy. Co więcej przysługuje mu 20% dodatek za pracę wykonywaną w porze nocnej za wszystkie 9 przepracowanych godzin w porze nocnej.

Uwaga!

Jeżeli pracodawca nie wyznaczył w zakładzie 8-godzinnej pory nocnej pomiędzy godzinami 21:00 a 7:00, to pracownikom pracującym na nocnej zmianie ma obowiązek wypłacać dodatki nocne za wszystkie 10 godzin przypadających w tym przedziale czasowym. Natomiast jeżeli 8-godzinna zakładowa pora nocna została ustalona, wymienione dodatki przysługują tylko za godziny przepracowane w jej granicach.

Praca w dniu wolnym od pracy

REKLAMA

Czasami w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawca może wezwać pracownika do pracy poza podstawowym czasem pracy. Przepisy prawa przewidują również pracę w  godzinach nadliczbowych w sytuacji, gdy zachodzi konieczność prowadzenia akcji ratunkowej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Zgodnie z art. 151 (3) Kodeksu pracy, pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy, który powinien być udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym z pracownikiem.

Udzielenie czasu wolnego za nadgodziny, które następuje na wniosek pracownika, powoduje oddanie czasu wolnego w proporcji 1:1. Natomiast jeśli to pracodawca bez wniosku pracownika udziela czasu wolnego, czas ten musi być udzielony najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Udzielenie pracownikowi dnia wolnego jest w tym przypadku bezwzględne.

Gdyby jednak pracodawca nie miał możliwości oddania pracownikowi dnia wolnego, następuje przekroczenie średnio tygodniowej normy czasu pracy. Wówczas poza normalnym wynagrodzeniem za pracę pracodawca wypłaca mu również 100% dodatku.

Pracodawcy, który nie udzielił pracownikowi dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, w przypadku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy grozi kara grzywny. Jest to bowiem działanie przeciwko prawom pracownika.

Kto nie może pracować w godzinach nadliczbowych

Jeśli pracownik wykonuje prace w nocy  i są to prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym, jego czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Pracodawca zatrudniający takich pracowników musi pamiętać o bezwzględnym zakazie wykonywania przez nich pracy w godzinach nadliczbowych. Nie może planować takim pracownikom pracy w dniu zmiany czasu z letniego na zimowy.

Warto podkreślić, że pracownikiem pracującym w nocy, jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej ¼ czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.

Podobna sytuacja dotyczy pracownika będącego rodzicem sprawującym osobistą opiekę nad dzieckiem do lat 4. Pracodawca może zatrudnić takiego pracownika w godzinach nadliczbowych, ale tylko za zgodą pracownika. Natomiast pracownic w ciąży w ogóle nie można zatrudniać w wymiarze przekraczającym 8 godzin na dobę.

Nie można pominąć młodocianych, których obowiązuje bezwzględny zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.

Podobna sytuacja dotyczy niepełnosprawnych. Pracodawca nie może zatrudniać ich w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Warto zaznaczyć, że czas pracy osoby niepełnosprawnej o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności wynosi 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracownik otrzyma zaświadczenie od lekarza o możliwości wykonywania pracy w wymiarze 8 godzin na dobę.

Pracownicy niepełnosprawni mogą wykonywać pracę w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych tylko i wyłącznie w dwóch przypadkach:

  1.  pracownik niepełnosprawny zatrudniony jest przy pilnowaniu,
  2. na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyraża na to zgodę.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017-2021 (Dziennik Ustaw rok 2016 poz. 1833)

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 917)

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Komunikat ZUS: Wdrożenie nowej metryki programu Płatnik

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje o planowanym wdrożeniu nowej metryki 307 dla wersji 10.02.002 programu Płatnik.

Polacy żyją coraz dłużej - GUS opublikował tablicę średniego dalszego trwania życia. Czy ZUS przeliczy emerytury?

Nowa tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn wskazuje, że Polacy żyją coraz dłużej. Czy warto składać wnioski o ponowne przeliczenie już otrzymywanej emerytury?

Trwa nabór wniosków o świadczenie wychowawcze. Jak uniknąć przerwy w wypłatach 800 plus?

1 czerwca 2025 r. rozpocznie się nowy okres świadczeniowy w programie 800 plus. Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć jedynie drogą elektroniczną. Jak można uniknąć przerwy w wypłacie świadczenia?

Jak prawidłowo usprawiedliwić nieobecności w pracy. Nieprzyjemne konsekwencje zaniedbania tego obowiązku

W razie nieobecności w pracy pracownik zobowiązany jest do jej usprawiedliwienia. W tym celu przepisy prawa pracy określają, jakie są przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Wymieniają też dowody, na podstawie których można usprawiedliwić nieobecność pracownika.

REKLAMA

Zmiany w wynagrodzeniach 2025 i 2026 - transparentnie i jawnie

Do 7 czerwca 2026 roku Polska musi wdrożyć dyrektywę o jawności i przejrzystości wynagrodzeń. Przedsiębiorcy mają niewiele czasu na poważne zmiany w zakresie polityki płacowej. Nowe przepisy oznaczają bowiem konieczność przeprowadzenia wnikliwej analizy struktury płac w firmie, wprowadzenie nowych procedur dotyczących prawa do informacji o wynagrodzeniu i kryteriów ustalania jego wysokości. Choć prace nad ustawą wprowadzającą te przepisy nadal trwają, już teraz warto podjąć działania, które przygotują firmę na nową sytuację.

Najlepiej teraz złóż wniosek o rentę wdowią ERWD. Sprawdź, dlaczego

ZUS podpowiada, że teraz jest najlepszy czas na złożenie wniosku o rentę wdowią ERWD. Dlaczego? Dopiero połowa osób uprawnionych złożyła wniosek o rentę wdowią. Od stycznia były duże kolejki. Kolejna fala wniosków przewidywana jest w maju 2025 r.

Trzynasta emerytura już we wtorek 1 kwietnia 2025 r.

Trzynasta emerytura trafi do emerytów już we wtorek 1 kwietnia 2025 r. Otrzyma ją 889 tys. osób. Kiedy będą kolejne wypłaty trzynastek? Czy można je dostać kilka razy? Czy każdy je otrzyma? Ile wynosi trzynastka w 2025 roku?

Dodatkowe pieniądze dla seniorów. 1 kwietnia pierwsze trzynastki wpłyną na konta emerytów i rencistów

Pierwszy termin wypłaty trzynastych emerytur przypada na wtorek, 1 kwietnia 2025 r. Trzynastki znajdą się na kontach seniorów razem z ich emeryturą lub rentą. Dodatkowe wypłaty przysługują w wysokości najniższej emerytury.

REKLAMA

Pracownika można ukarać, jeśli nie chce wykorzystać urlopu wypoczynkowego

Kara porządkowa grozi pracownikowi, który nie chce współpracować z pracodawcą w kwestii wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego. Ekwiwalent za urlop powinien być wypłacany tylko wtedy, gdy odbiór dni wolnych w naturze nie jest możliwy.

Rekrutacja do KSAP 2025. Kształcenie stacjonarne i dualne

O rekrutacji do KSAP w 2025 r. opowiada Małgorzata Bywanis-Jodlińska, Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Co daje KSAP? Na czym polega kształcenie stacjonarne i dualne?

REKLAMA