Światło a BHP – najważniejsze zasady ogólne

Znaczenie właściwego oświetlenia miejsca pracy dla jej bezpieczeństwa wynika z dwóch grup czynników. Po pierwsze: im szybciej i wyraźniej dostrzega się zagrożenia, tym łatwiej ich uniknąć. Po drugie: światło niskiej jakości powoduje bóle głowy, zmęczenie oczu, zdenerwowanie i pogorszenie koncentracji. Niespełnienie normatywnych wymagań może więc skutkować zarówno zwiększeniem ilości nieobecności w związku z obrażeniami i wypadkami, jak i obniżeniem produktywności zatrudnionych osób z powodu niekorzystnych warunków wykonywania zadań. O zapewnienie odpowiedniego oświetlenia warto więc zadbać nie tylko ze względu na kontrole BHP, ale także – wydajność pracy i optymalizację opłacalności funkcjonowania zakładu.

Autopromocja

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem

Natężenie światła

Do opisania wymagań względem oświetlenia miejsca pracy w dokumentach normatywnych wykorzystuje się m.in. takie terminy, jak: natężenie oświetlenia, rozkład luminacji, olśnienie, oddawanie barw i barwa światła. Ze względu na fakt, że poziom tych parametrów wpływa na szybkość i sposób realizacji zadań, w tabelach podaje się wartości zapewniające poprawne wykonanie pracy danego rodzaju. Dopuszcza się jednak wyjątki od ogólnych zasad. - Projektant ma prawo obniżyć wymagania względem natężenia oświetlenia o jeden stopień według skali: 20 - 30 - 50 - 75 - 100 - 150 - 200 - 300 - 500 - 750 - 1000 – 1 500 - 2 000 - 3 000 - 5000 lx (tj. np. z 750 na 500 lx) jeśli szczegóły zadania mają wyjątkowo duże wymiary bądź wysoki kontrast lub jeśli zadanie wykonuje się w niezwykle krótkim czasie - mówi Maciej Gronert z firmy TRILUX Polska. – Występuje także szereg sytuacji, w których zalecane natężenie można podwyższyć. Robi się to, jeśli: praca wzrokowa jest krytyczna; naprawa błędów kosztowna; duże znaczenie mają: dokładność, wyższa produktywność i koncentracja; detale zadania charakteryzują się małymi wymiarami bądź niskim kontrastem; wykonywane jest ono w niezwykle długim czasie; albo gdy wzrokowa zdolność pracownika osiąga wartości poniżej przeciętnej – tłumaczy projektant oświetlenia TRILUX Polska.

Olśnienie

Kolejnym z parametrów wykorzystywanym w normach jest olśnienie. Definiuje się je jako wystąpienie uczucia przykrości i niewygody lub obniżenie zdolności rozpoznawania przedmiotów wskutek niewłaściwego rozkładu bądź zakresu luminacji (czyli jaskrawości obserwowanych powierzchni). Najczęstszą przyczyną powstawania tego efektu w pomieszczeniach są okna oraz źle dobrane oprawy oświetleniowe. – By uniknąć powstawania olśnień bezpośrednich zaleca się stosowanie elementów konstrukcyjnych opraw osłaniających źródła światła, użycia żaluzji lub rolet i zachowanie minimalnego kąta ochrony dostosowanego do luminacji rozwiązania – mówi Maciej Gronert. – Przed efektem olśnienia wskutek odbicia zapobiega się natomiast dzięki: właściwemu rozmieszczeniu opraw i stanowisk pracy, ograniczaniu luminacji zastosowanych lamp i zwiększaniu ich powierzchni święcących. Pomocne może okazać się również pomalowanie sufitu i ścian na jasne kolory i unikanie wykorzystania błyszczących elementów wystroju pomieszczenia.

Autopromocja

Monitor Bezpieczeństwa
i Higieny Pracy
Wydanie cyfrowe

Sprawdź

Barwa światła i współczynnik odzwierciedlenia barw

Kolejnym istotnym z punktu widzenia norm parametrem światła są kwestie jego kolorystyki. Te aspekty funkcjonowania opraw opisuje się dwoma niezależnymi właściwościami. Pierwsza z nich to barwa światła emitowana przez samo źródło, a druga - jego wpływ na wygląd oświetlonych przedmiotów. – Choć w normach nie precyzuje się wymagań względem temperatury barwowej, ma ona wpływ na funkcjonowanie pracowników. Światło barwy ciepłej (do 3 300 K) sprzyja odprężeniu i relaksowi, a  powyżej 5 300 K - poprawia koncentrację. Jednak ciągłe przebywanie w pomieszczeniu oświetlonym „na chłodno” może negatywnie wpływać na samopoczucie. Dlatego też najczęściej używa się opraw o wartości pośredniej – 4 000 K. Alternatywą są aktywne rozwiązania oświetleniowe pozwalające regulować odcień bieli w zależności od sytuacji – mówi Maciej Gronert. – Normy ściśle precyzują natomiast wytyczne względem współczynnika odzwierciedlenia barw. W pomieszczeniach, w których ludzie przebywają przez cały czas pracy, zaleca się stosowanie źródeł światła zapewniających Ra na poziomie nie mniejszym niż 80. W przypadku zadań wymagających ponadprzeciętnej precyzji konieczne jest zapewnienie jeszcze wyższej wartości tego współczynnika – dodaje projektant.

Dołącz do nas na Facebooku!