REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praca chałupnicza - czym jest, umowa, ubezpieczenie

Wojciech Napora
Zielona Linia
Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia
Praca chałupnicza - czym jest, umowa, ubezpieczenie. / fot. Shutterstock
Praca chałupnicza - czym jest, umowa, ubezpieczenie. / fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Praca chałupnicza, zwana potocznie chałupnictwem, w przepisach prawa określana jest jako praca nakładcza. Łączy w sobie elementy zatrudnienia w formie umowy o pracę oraz umowy o dzieło.. Czym dokładnie jest praca chałupnicza? Jakie elementy zawiera umowa o pracę nakładczą? Czy chałupnictwo wiąże się z ubezpieczeniem społecznym?

Chałupnictwo czyli praca w systemie nakładczym

Praca nakładcza jest jedną z form zatrudnienia. Jako że nie opisuje jej ani Kodeks pracy ani Kodeks cywilny może budzić pewne wątpliwości i rodzić pytania. Czym zatem jest praca w systemie nakładczym?

REKLAMA

Autopromocja

Regulacji prawnych, dotyczących pracy nakładczej, należy szukać w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą. Dlaczego nie w Kodeksie pracy? Ponieważ praca nakładcza nie nawiązuje stosunku pracy.

Polecamy: Pakiet Kadrowy: Wynagrodzenia 2020 + Czas pracy 2020 + Zatrudnianie i zwalnianie pracowników + Uprawnienia rodziców w pracy

Czym jest praca nakładcza?

Pracę nakładczą, potocznie nazywaną chałupnictwem, często określa się jako połączenie umowy o pracę z umową o dzieło. Z czego wynika takie porównanie? Pracę w systemie nakładczym wykonuje się w domu, w dowolnych godzinach pracy, ustalanych przez wykonawcę. Osoba zlecająca pracę nie nadzoruje jej wykonywania i nie może pracownikowi wydawać poleceń służbowych. Tu najważniejszy jest efekt (dzieło). Dlatego, na podstawie porozumienia, wykonawca pracy powinien, w określonym czasie, dostarczać produkty i rozliczać się z wykonywanych zadań.

Zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę nakładczą skutkuje dla pracodawcy różnymi obowiązkami (opisanymi w Rozporządzeniu – m. in. prawo do urlopu, BHP, akta osobowe), podobnie jak w przypadku zatrudniania pracowników na podstawie umowy o pracę. Natomiast wykonawcy mają również podobne prawa pracownicze.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Umowa o pracę nakładczą

Rozporządzenie określa, że umowa o pracę nakładczą powinna być zawarta na piśmie, z określeniem rodzaju umowy i jej podstawowych warunków, a w szczególności rodzaju pracy i terminu jej rozpoczęcia oraz zasad wynagradzania. Umowę zawiera się na okres próbny, na czas określony, na czas wykonania określonej pracy lub na czas nieokreślony. Okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy. Jeżeli w umowie nie ma odmiennych postanowień nakładca (pracodawca) jest obowiązany zapewnić wykonawcy (pracownikowi) surowce, materiały lub inne przedmioty oraz narzędzia, maszyny i urządzenia niezbędne do wykonywania pracy nakładczej, jak również do utrzymywania w należytym stanie technicznym maszyn i urządzeń - z wyjątkiem bieżącej konserwacji.

Wynagrodzenie i ilość pracy

Rozporządzenie określa ilość pracy nakładczej i wynagrodzenie za wykonaną pracę. Czytamy w nim: w umowie strony określają minimalną miesięczną ilość pracy, której wykonanie należy do obowiązków wykonawcy. Minimalna ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia. Jeżeli praca nakładcza stanowi dla wykonawcy wyłączne lub główne źródło utrzymania, ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie wynagrodzenia nie mniejszego od najniższego wynagrodzenia.

Rozwiązanie umowy i świadectwo pracy

Umowa o pracę nakładczą może być rozwiązana w każdym czasie na mocy porozumienia stron. Dwutygodniowe wypowiedzenie dotyczy umów zawartych na okres próbny. Miesięczne, umów zawartych na czas nieokreślony. Okres wypowiedzenia kończy się ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego. Kwestie rozwiązania umowy bez wypowiedzenia oraz sytuacji, w których nakładca nie może wypowiedzieć umowy reguluje Rozporządzenie. 

W związku z rozwiązaniem umowy nakładca jest obowiązany niezwłocznie wydać wykonawcy świadectwo pracy nakładczej. W świadectwie pracy nakładczej nakładca zamieszcza informację o okresie pracy nakładczej, w którym wykonawca uzyskał wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia. W przypadku niewydania lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy, stosuje się przepisy zawarte w art. 99 Kodeksu pracy.

Ubezpieczenia z tytułu pracy nakładczej

REKLAMA

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą, która świadczy pracę we własnym domu, podlega - na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.) - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Obowiązek ten trwa od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania umowy do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Nakładca nie podlega natomiast ubezpieczeniu wypadkowemu. Może natomiast - na własny wniosek - zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego.

Osoba wykonująca pracę nakładczą obowiązkowo podlega również - na podstawie art. 66 ust. 1, lit. d ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.) - ubezpieczeniu zdrowotnemu. W przypadku wykonywania równocześnie umowy o pracę nakładczą i np. umowy zlecenia, składka zdrowotna jest obowiązkowa z obydwu tych tytułów.

Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentownymi z kilku tytułów (zbieg ubezpieczeń), w tym m.in. z tytułu wykonywania pracy nakładczej i jednocześnie prowadzenia działalności gospodarczej, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom z tego tytułu, który powstał najwcześniej.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą.

Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Źródło: Zielona Linia

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw 2025 [LUTY]

GUS podał dane na luty 2025 r. Ile wynosi przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw? Jakie było zatrudnienie w lutym? O ile wzrosło od ubiegłego roku?

Koszt pracodawcy 2025 – 5000 zł netto [Wyliczenia]

Jaki jest koszt pracodawcy przy zatrudnieniu na 5000 zł netto? Od umowy o pracę odprowadza się składki ZUS, składkę zdrowotną i podatek dochodowy. Część z nich odprowadzana jest z wynagrodzenia brutto pracownika, a część dodatkowo płaci pracodawca. Jak to obliczyć?

Wyższe jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Kiedy złożyć wniosek?

1 kwietnia 2025 r. wzrasta jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Jakie dokumenty należy złożyć w celu uzyskania odszkodowania? Jaka będzie wysokość odszkodowania?

Wiek emerytalny 40 lat dla kobiet i 45 dla mężczyzn. To możliwe, bo Senat podjął uchwałę 13 marca 2025 r. w tej sprawie

Większość z nas może być zdezorientowana. Raz pisze i mówi się o podwyższeniu wieku emerytalnego, raz o zrównaniu, a tym razem o obniżeniu. Czy to możliwe, żeby w Polsce wiek emerytalny wynosił dla kobiet 40 lat a dla mężczyzn 45 lat. Tak, oczywiście, to możliwe. Senat proponuje wejście w życie przepisów już od 1 stycznia 2026 r.

REKLAMA

Nowe obowiązki pracodawców od 2026 r. Temperatura w miejscu pracy [Rozporządzenie]

Co z maksymalną temperaturą w miejscu pracy? Jak zostanie uregulowana w nowych przepisach rozporządzenia? Wejdzie w życie w 2025 czy 2026 roku? Jakie nowe obowiązki czekają pracodawców w związku z nowymi przepisami bhp?

W 2025 r. do 15 tys. mieszkań społecznych na tani najem. Jest projekt

Jest już projekt ustawy o zmianie ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa oraz niektórych innych ustaw. Trwają właśnie konsultacje społeczne. Oznacza to między innymi, że prawdopodobnie jeszcze w 2025 r. będzie do 15 tys. mieszkań społecznych na tani najem. Projekt dotyczy wprowadzenia rozwiązań ułatwiających realizację lokalnej polityki mieszkaniowej, wsparcia budownictwa dla rodzin niedysponujących dochodami pozwalającymi na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych na rynku komercyjnym.

ZUS podaje jeszcze 2 terminy wypłaty wyższych emerytur w marcu 2025 r.

Większość emerytów otrzymało już podwyżkę świadczeń emerytalnych. ZUS podaje jeszcze 2 terminy wypłaty wyższych emerytur w marcu 2025 roku. Jeden z nich jest już jutro - w piątek 20 marca.

Jakiego poziomu języka angielskiego wymaga się od stażysty, a jakiego od prezesa? [Oferty pracy]

Język angielski wymagany jest w większości ofert pracy. Zwykle nie dotyczy tylko pracy fizycznej. Jak pracodawcy określają pożądany poziom języka angielskiego u kandydata do pracy? Czy różni się w zależności od stanowiska, na jakie poszukuje się pracownika? Jaka znajomość angielskiego wymagana jest od stażysty, a jaka od prezesa?

REKLAMA

Najem senioralny: to prawdziwy hit dla seniorów na 2025 r. Znamy szczegóły od Minister do spraw Polityki Senioralnej

Minister do spraw Polityki Senioralnej - Marzena Okła-Drewnowicz wyszła już na początku 2025 r. z inicjatywą uregulowania najmu senioralnego. To byłby ogromny przywilej dla milionów seniorów w Polsce, którzy naprawdę potrzebują tego wsparcia, aby móc funkcjonować jak reszta społeczeństwa. Znamy szczegóły tego pomysłu.

Kiedy szofer stał się kierowcą, czyli jak powstawało polskie słownictwo fachowe?

"Kierowca" zamiast "szofer", "płatnik" zamiast "trasat"... Pierwsze dekady XX w. to rodzenie się polskiego słownictwa fachowego. Decyzją władz postanowiono pozbyć się z polszczyzny nadmiaru germanizmów i rusycyzmów. Organizowano nawet konkursy.

REKLAMA