Kadry - Profesjonalny serwis kadrowych - czas pracy, wynagrodzenia, umowa o pracę, urlopy, HR, BHP, kodeks pracy, ZUS

Osoba prowadząca działalność gospodarczą może zatrudnić w ramach umowy o pracę swojego współmałżonka, a także inną osobę z najbliższej rodziny. Jednak do celów ubezpieczeń społecznych ZUS nie uzna takiej osoby pozostającej w stosunku pracy za pracownika, jeżeli wraz z osobą prowadzącą działalność pozostaje ona we wspólnym gospodarstwie domowym.

Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są wyłączone świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zfśs, środki wypłacane z funduszu utworzonego na cele socjalno-bytowe na podstawie układu zbiorowego pracy u pracodawców, którzy nie tworzą zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego na zfśs oraz świadczenia urlopowe, wypłacane na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy o zfśs – do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego określonej w tej ustawie.

Wartość kandydata do pracy zazwyczaj ujmowana jest w kategoriach kwalifikacji i kompetencji, które wskazują na przygotowanie do wykonywania bieżących obowiązków zawodowych, oraz w kategoriach predyspozycji, wskazujących na możliwości jej przysposobienia do nowych, bardziej wymagających ról zawodowych w przyszłości. To standardowe podejście do oceny potencjału kandydata zazwyczaj sprawdza się całkiem dobrze.

Zawarcie umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę, niepotwierdzenie na piśmie umowy o pracę, naruszenie przepisów o czasie pracy, uprawnieniach związanych z rodzicielstwem czy zatrudnianiu młodocianych to tylko niektóre z wykroczeń, jakich może dopuścić się pracodawca względem pracownika.

Zmiany zostały wprowadzone rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wydanie nowego rozporządzenia regulującego dokumentowanie prawa do świadczeń chorobowych było spowodowane koniecznością uwzględnienia zmian wprowadzonych do Kodeksu pracy, w ramach których rozszerzono możliwości ubiegania się o zasiłek macierzyński. Obecne przepisy przewidują prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Zasadą jest, że dokumenty z zakresu prawa pracy, w tym w szczególności umowy o pracę, powinny być sporządzane w języku polskim. Przepisy Kodeksu pracy nie określają języka, w którym powinny być sporządzane dokumenty kadrowe. Podstawowym aktem prawnym, który określa język dokumentacji pracowniczej, jest ustawa o języku polskim.

Jeśli menedżerem, członkiem zarządu lub rady nadzorczej jest cudzoziemiec, przed dokonaniem rozliczenia wynagrodzenia musimy ustalić, czy istnieje tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym. Należy także rozstrzygnąć obowiązek podatkowy takiej osoby. Powyższych ustaleń trzeba dokonać na podstawie przepisów obowiązujących w kraju wykonywania pracy z uwzględnieniem umów międzynarodowych.

Na gruncie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie obowiązują regulacje, wskazujące na kategorie pracodawców wypłacających świadczenie urlopowe obowiązkowo. Świadczenie urlopowe ma zatem tylko i wyłącznie charakter uznaniowy. Tak więc pracodawcy, którzy według stanu na dzień 1 stycznia danego roku kalendarzowego zatrudniają mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, nie mają obowiązku tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych ani wypłacania świadczenia urlopowego.

Pracownicza odpowiedzialność materialna ma na celu umożliwienie pracodawcy uzyskania od podwładnego odszkodowania w przypadku, gdy w sposób zawiniony naraził on firmę na szkodę. Kodeks pracy przewiduje dwa rodzaje odpowiedzialności. Powszechną – obejmującą wszystkich pracowników i kwalifikowaną – która powstaje, gdy pracownikowi w ramach dodatkowej umowy powierzono mienie pracodawcy do wyliczenia się lub zwrotu. W obydwu przypadkach Kodeks pracy przewiduje możliwość uwolnienia się pracownika – w części lub całości – z obowiązku zapłaty pracodawcy odszkodowania za spowodowanie szkody w jego mieniu.

Dobrym przykładem z zakresu polityki personalnej, w znacznym stopniu absorbującym dział HR, jest organizacja i realizacja szkoleń, wraz z ewidencją ofert i firm szkoleniowych oraz prowadzeniem kartotek trenerów z opisem ich kompetencji. Do tego dochodzi: opracowanie planu szkoleń na podstawie zgłaszanych potrzeb oraz oszacowanie budżetu, a potem jeszcze monitoring stopnia realizacji.

Jakiego rodzaju zaświadczeń może żądać pracownik od byłego pracodawcy i czy są jakieś limity w zakresie liczby i częstotliwości ich wystawiania. Czy były pracownik musi podawać powód wystawienia zaświadczenia i od czego zależy obowiązek jego wystawienia przez byłego pracodawcę. To częste pytania, jakie stawiają sobie pracodawcy i byli pracownicy.

Okres wakacji to okres nie tylko wypoczynku, ale również okres prac sezonowych. Wiele osób podejmuje w tym czasie zatrudnienie zarówno w Polsce, jak i za granicą w celu osiągnięcia dodatkowych przychodów. Z podjęciem pracy sezonowej z reguły wiąże się obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Zatrudniając młodych ludzi pracodawcy często decydują się na przyjęcie do pracy absolwentów. Takim osobom wystarczy bowiem zapewnić 80% minimalnego wynagrodzenia, jeżeli podejmują pierwszą pracę w życiu. Można również uzyskać dofinansowanie zatrudnienia takich osób przez urząd pracy.

Pracodawca ma prawo odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego tylko wtedy, gdy: zachodzą okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu, a obecność pracownika w zakładzie pracy jest niezbędna (art. 167 § 1 Kodeksu pracy).

Zleceniobiorca może wykonywać dwie umowy zlecenia u tego samego zleceniodawcy. Przy dwóch umowach zlecenia zawartych z tą samą firmą w treści umowy musi zostać wskazany inny zakres prac, które mają być wykonywane na podstawie każdej z tych umów. Gdyby przedmiotem każdej z umów były te same czynności, ZUS mógłby zakwestionować podpisanie drugiej umowy i uznanie tylko jednej z nich za tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Taka czynność, jako zmierzająca do obejścia przepisów prawa i bezpodstawnego obniżenia podstawy wymiaru składek, może zostać uznana za nieważną.

Członkiem związku zawodowego może zostać każdy, kto pracuje zawodowo, ale nie jest pracodawcą. Takie rekomendacje dla Polski wydała w marcu tego roku Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP), która na skutek skargi złożonej w sierpniu 2011 r. przez NSZZ „Solidarność” analizowała przestrzeganie przez Polskę konwencji nr 87, 98 i 135 MOP.

Nowe, obowiązujące od 30 kwietnia 2012 r., regulacje dotyczące refundacji kosztów doposażenia lub wyposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego tylko w niewielkim stopniu różnią się od dotychczas obowiązujących przepisów. Wprowadzonych zostało jednak kilka zmian, na które powinny zwrócić uwagę podmioty ubiegające się o refundację.

Celem rehabilitacji leczniczej jest przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy i jednocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji. Programem rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej zajmuje się ZUS, który m.in. kieruje osoby uprawnione do ośrodków rehabilitacyjnych.

Decydując się na utratę statusu zakładu pracy chronionej, pracodawca powinien pamiętać, że będą się z tym wiązać określone w przepisach skutki prawne.

To, jak wiele osób jest wypalonych zawodowo, zależy od nich samych oraz od zasad i atmosfery panujących w firmie. Przede wszystkim musimy odróżnić wypalenie zawodowe (burn out) od wynudzenia zawodowego (bore out).

W przypadku nieterminowej wypłaty wynagrodzenia pracownik może wystąpić do pracodawcy z roszczeniem o wypłatę odsetek ustawowych. Strony stosunku pracy mogą też w umowie o pracę określić wysokość odsetek na poziomie wyższym niż odsetki ustawowe.

Członek otwartego funduszu emerytalnego może dysponować na wypadek swojej śmierci środkami zgromadzonymi na swoim rachunku. Otwarty fundusz emerytalny (OFE) może bowiem dokonać wypłaty tych środków małżonkowi zmarłego. Jeżeli środki te nie zostaną wypłacone współmałżonkowi, przekazywane są przez OFE osobom wskazanym przez zmarłego. Środki zgromadzone na rachunku zmarłego w OFE mogą też wchodzić w skład spadku.

Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują, że odwołanie od decyzji w sprawie emerytury lub renty można wnieść w terminie miesiąca od dnia doręczenia jej odpisu. Jeśli ZUS nie wydał decyzji w ciągu 2 miesięcy od daty złożenia wniosku o świadczenie lub o ponowne ustalenie jego wysokości, wniesienie odwołania możliwe jest w każdym czasie po upływie tych 2 miesięcy.

Najprostszym sposobem zastąpienia nieobecnego pracownika jest powierzenie jego obowiązków innemu pracownikowi tego samego zakładu pracy. Takie polecenie pracodawcy jest dla pracownika wiążące i nie może on odmówić jego wykonania, jeżeli nie jest sprzeczne z przepisami prawa lub z umową o pracę pracownika.

Osoba ubiegająca się o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy musi legitymować się odpowiednim stażem ubezpieczeniowym.

Co do zasady nie ma przeszkód, aby indywidualny rozkład czasu pracy wprowadzić w każdym systemie czasu pracy. Jednak w niektórych systemach może się to okazać niecelowe, np. w systemie zadaniowego czasu pracy.

Telepraca jest formą świadczenia pracy, którą można stosować do różnych grup zatrudnionych. Strony stosunku pracy, które zdecydują się na taką formę świadczenia pracy, mogą sporo zaoszczędzić. Pracodawca np. na czynszu za powierzchnię biurową, a pracownik na kosztach dojazdu do pracy.

W ramach pakietów oferowanych przez firmy rozstające się, nieraz z pewnym poczuciem winy, ze swoimi zasłużonymi kierownikami, coraz częściej, wzorem zachodnich korporacji, proponuje się program wspierający kontynuację kariery, popularnie zwany outplacementem.

Za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. Jednak nie wszystkie składniki doliczane do pensji należy brać pod uwagę przy ustalaniu podstawy wynagrodzenia za urlop.

Utrata zaufania do pracownika może być przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę. O tym, kiedy w konkretnej sytuacji dochodzi do nadużycia zaufania pracodawcy, decyduje sposób zatrudnienia, rodzaj zajmowanego przez pracownika stanowiska pracy, a także charakter działalności prowadzonej przez pracodawcę.

Wypłata wynagrodzenia za pracę jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy. Jeżeli wynagrodzenie zostało wypłacone później niż w ustalonym u pracodawcy terminie, pracownik może żądać odsetek za czas odpowiadający okresowi opóźnienia.

Oprócz diet i zwrotu kosztów zagranicznej podróży służbowej pracownikowi przysługuje co do zasady wynagrodzenie. Jego wysokość jest zaś uzależniona od czasu pracy w takiej podróży.

Od 1 stycznia 2012 r. kopie deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych oraz dokumentów korygujących te dokumenty płatnik składek jest zobowiązany przechowywać przez okres 5 lat od dnia ich przekazania do ZUS.

Wdrożenie outsourcingu kadrowo-płacowego upraszcza strukturę pionu finansowego firmy oraz zwalnia ze stałej konieczności interpretowania zawiłych przepisów i śledzenia zachodzących w nich zmian.

Zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy powinno być nie tylko prawidłowo wystawione, ale też terminowo dostarczone, aby mogło być podstawą do wypłaty należnego zasiłku chorobowego czy opiekuńczego. Ubezpieczony ma bowiem obowiązek dostarczenia płatnikowi składek zaświadczenia lekarskiego nie później niż w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania.

Zmiana warunków wynagrodzenia na korzyść pracownika, polegająca na przyznaniu mu wyższego wynagrodzenia, wymaga dla swej skuteczności jego wyraźnej lub dorozumianej zgody.

Pomoc na cele mieszkaniowe uzupełnia finansowanie potrzeb mieszkaniowych pracowników i byłych pracowników – emerytów i rencistów.

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują katalogu przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę, gdyż nie da się przewidzieć z góry wszelkich możliwych sytuacji mogących stanowić podstawę takiego wypowiedzenia. Każdy przypadek wymaga odrębnej oceny, jednak przy formułowaniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy należy pamiętać, że wypowiedzenie podlega kontroli sądu pod względem zgodności z prawem i zasadności.

Prawo do tworzenia notatek służbowych na temat pracowników nie wynika wprost z obowiązujących przepisów prawa. Kodeks pracy oraz jedno z rozporządzeń wykonawczych do niego przewidują jedynie obowiązek prowadzenia dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników, nie precyzując jednak, co należy rozumieć przez pojęcie „dokumentacja w sprawach związanych ze stosunkiem pracy”.

Płaca uzyskiwana z umów cywilnoprawnych jest chroniona przed potrąceniami pod warunkiem, że jest świadczeniem wypłacanym cyklicznie i zapewniającym utrzymanie zatrudnionej osobie.

Rozwiązania przyjęte przez poszczególne państwa członkowskie różnią się między sobą, ponieważ z przepisów unijnych wynika pewien zakres swobody w uregulowaniu kwestii wymiaru czasu pracy.

Nadpłata składek powstaje, gdy płatnik opłaci je w wyższej wysokości niż zobowiązują go do tego przepisy i niż zadeklaruje w dokumentacji rozliczeniowej. Nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik złoży wniosek o ich zwrot.

Obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika wynika z ustawy o tzw. zwolnieniach grupowych). Dotyczy on wyłącznie sytuacji, gdy pracodawca ponownie dokonuje rekrutacji w tej samej grupie zawodowej, do której należeli zwolnieni wcześniej grupowo pracownicy.

System skróconego tygodnia pracy jest to taki system czasu pracy, w którym dopuszczalne jest wykonywanie przez pracownika pracy przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

Gdy pracodawca uchyla się od zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę, pracownik może żądać jej zawarcia lub odszkodowania. W odwrotnej sytuacji pracodawca może żądać jedynie odszkodowania.

Niektórzy pracodawcy, chcąc uatrakcyjnić zatrudnienie w ich firmie, oferują pracownikom świadczenia pozapłacowe. Jednym z nich jest mieszkanie służbowe. Udostępnienie lokalu mieszkalnego pracownikowi może mieć wpływ na wysokość składek na jego ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, a co za tym idzie, wiązać się ze zwiększeniem ponoszonych przez pracodawcę kosztów pracy.

Jeżeli dochodzi do przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, wówczas pracodawca przejmujący staje się stroną w stosunkach pracy z pracownikami. Problematyczne w praktyce jest często ustalenie, czy faktycznie doszło do przejęcia zakładu pracy. W tej kwestii wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy.

Zastosowanie wobec pracownika kary porządkowej musi przebiegać z uwzględnieniem odpowiedniej procedury przewidzianej w Kodeksie pracy. Jej naruszenie uprawnia pracownika do żądania uchylenia kary.

Odpis podstawowy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest naliczany raz na cały rok. 31 maja 2012 r. mija termin na przekazanie pierwszej raty odpisu na wyodrębniony rachunek bankowy zfśs.

Od 1 stycznia 2012 r. podstawę wymiaru składek za osoby przebywające na urlopach wychowawczych stanowi kwota 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Nowe zasady dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek przysparzają płatnikom wiele problemów praktycznych i interpretacyjnych.

Poprzednie tematy dnia

Świadczenia chorobowe dla osoby współpracującej

Wakacyjny wypoczynek pracowników - dofinansowanie a składki ZUS

Sprawdź, czy jesteś typem karierowicza

Kiedy pracodawca dopuszcza się wykroczenia wobec pracownika

Nowe zasady dokumentowania prawa do świadczeń chorobowych

Czy w dokumentacji kadrowej można używać języka obcego?

Menedżer cudzoziemiec - jak rozliczyć wynagrodzenie

Kiedy pracodawca wypłaca świadczenie urlopowe

Odpowiedzialność materialna - kiedy pracownik może się od niej uwolnić

Nowe technologie w służbie HR, czyli elektroniczna obsługa szkoleń

Jakie dokumenty wystawi ci były pracodawca

Pracownik sezonowy - jakie składki trzeba za niego odprowadzić

Jak korzystnie zatrudnić absolwenta

Czego możesz domagać się od pracodawcy, gdy ten odwoła cię z urlopu

Dwie umowy, jeden zleceniobiorca - rozliczenie z ZUS

Związki zawodowe - jak do nich przystąpić

Zmiany w refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnych

Jak skorzystać z rehabilitacji leczniczej na koszt ZUS

Utrata statusu zakładu pracy chronionej

Wypalenie czy wynudzenie zawodowe - jak je rozpoznać

Jak wyliczyć odsetki od zaległego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe

Śmierć członka OFE - jak podzielić zgromadzone przez niego środki

Jak prawidłowo odwołać się od niekorzystnej decyzji ZUS w sprawie emerytury lub renty

Jak w czasie urlopów wypoczynkowych zastępować pracowników

Dla kogo renta z tytułu niezdolności do pracy?

Kiedy można wprowadzić indywidualny rozkład czasu pracy

Jakie korzyści można zyskać zatrudniając telepracownika

Outplacement menedżerski wspiera kontynuację kariery

Jak obliczać wynagrodzenie urlopowe

Kiedy utrata zaufania do pracownika uzasadnia jego zwolnienie z pracy

Wypłaty jakich składników wynagrodzenia może domagać się pracownik

Co pracownikowi przysługuje z tytułu zagranicznej podróży służbowej

Jak długo należy przechowywać kopie dokumentów ubezpieczeniowych

Outsourcing kadrowo-płacowy - korzyści dla pracodawcy

W jaki sposób usprawiedliwić nieobecność w pracy spowodowaną chorobą

Czy przyznanie podwyżki wymaga zgody pracownika

Pomoc w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych pracowników

Jak prawidłowo wskazać przyczynę zwolnienia pracownika

Czy można sporządzać notatki służbowe dotyczące pracowników

Zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia z umowy zlecenia

Regulacje dotyczące czasu pracy w państwach członkowskich UE

Na jakich zasadach ZUS zwraca nadpłacone składki

Kiedy pracodawca musi ponownie zatrudnić zwolnionego pracownika

Na czym polega praca w systemie skróconego tygodnia pracy

Skutki zawarcia przedwstępnej umowy o pracę

Kiedy powstaje obowiązek opłacania składek od mieszkania służbowego

Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę w orzecznictwie SN

W jaki sposób zgodnie z prawem ukarać pracownika

Jak obliczyć odpis na zfśs

Podstawa wymiaru składki na urlopie wychowawczym – nowe wytyczne ZUS