Związki zawodowe - jak do nich przystąpić

W myśl przepisów ustawy o związkach zawodowych do związku zawodowego mogą należeć pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych, osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, wykonawcy pracy nakładczej, funkcjonariusze służb mundurowych, emeryci, renciści oraz osoby bezrobotne (art. 2 ustawy o związkach zawodowych). Okazuje się jednak, że tak skonstruowany zakres podmiotowy prawa koalicji związkowej (prawa do zrzeszania się w związku zawodowym) był ograniczony w stosunku do przepisów konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Polska w 1957 r. ratyfikowała konwencję nr 87, czyli dobrowolnie zobowiązała się stosować zawarte w niej zasady odnoszące się do wolności związkowych. Mimo to aż do teraz nie przewidywano możliwości zrzeszania się osób samozatrudnionych i innych świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Taka praktyka została zakwestionowana przez NSZZ „Solidarność” przed międzynarodowym organem zajmującym się przestrzeganiem wolności związkowych. Decyzja MOP jest jednoznaczna, Polska musi zmienić swoje przepisy tak, aby umożliwić wszystkim ludziom pracy korzystanie z wolności zrzeszania się w związkach zawodowych. Mimo że wadliwy art. 2 ustawy o związkach zawodowych nie został jeszcze zmieniony, należy już teraz postrzegać tę wolność związkową szeroko, ponieważ ratyfikowane konwencje mają pierwszeństwo stosowania przed przepisami krajowymi w przypadku niezgodności.

Autopromocja

Przykład

Taksówkarze prowadzący własne jednoosobowe firmy wraz z pracownikami przedsiębiorstwa taksówkowego postanowili utworzyć związek zawodowy. Sąd Rejestrowy odmówił rejestracji takiej organizacji, powołując się na przepis art. 2 ustawy o związkach zawodowych, który nie przewiduje zrzeszania się w związku osób samozatrudnionych. Na skutek złożonego odwołania ostatecznie Sąd Rejestrowy zmienił decyzję, ponieważ rekomendacje MOP wymagają szerszej interpretacji przepisów związkowych (sprawa przed MOP nr 2888).

Jak założyć związek zawodowy

Związek zawodowy powstaje z mocy uchwały o jego utworzeniu, podjętej przez co najmniej 10 osób uprawnionych do tworzenia związków zawodowych (art. 12 ustawy o związkach zawodowych). Osoby, które podjęły uchwałę, uchwalają statut i wybierają komitet założycielski w liczbie od 3 do 7 osób. Komitet spełnia funkcję przygotowawczą w tym sensie, że tymczasowo zarządza bieżącymi sprawami związku. W myśl wyroku Sądu Najwyższego z 16 stycznia 1996 r. w okresie przed rejestracją związku zawodowego organem uprawnionym do reprezentowania nowo powstałego związku zawodowego jest komitet założycielski i tylko jego członkowie korzystają z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy przewidzianej w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych.

Wystarczy więc, że zbierze się grupa inicjatywna i podejmie uchwałę o utworzeniu związku zawodowego. Następnie wymagana jest rejestracja związku w KRS. Jeżeli komitet założycielski nie złoży w terminie 30 dni od dnia założenia związku wniosku o rejestrację, uchwała o utworzeniu związku traci moc. Postępowanie w sprawach rejestracji jest wolne od opłat sądowych, a zgłoszenie składa się na specjalnym formularzu oznaczonym w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie określania wzorów urzędowych formularzy wniosków do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępnienia.

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: W jaki sposób zostać członkiem związku zawodowego