Kiedy pracodawca dopuszcza się wykroczenia wobec pracownika

Niepotwierdzenie na piśmie umowy o pracę

Wykroczeniem jest niedopełnienie przez pracodawcę lub inną osobę działającą w jego imieniu obowiązku zawarcia z pracownikiem umowy o pracę na piśmie. Obowiązek ten powinien być spełniony niezwłocznie, nie później niż w dniu rozpoczęcia przez pracownika pracy. Do popełnienia wykroczenia nie dojdzie jednak, gdy pracodawca potwierdzi pracownikowi na piśmie w dniu rozpoczęcia pracy co najmniej ustalenia dotyczące stron umowy, jej rodzaju oraz warunków umowy. Każdy przypadek wykonywania przez pracownika pracy bez potwierdzenia tego na piśmie stanowi wykroczenie zagrożone grzywną.

Zawarcie umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę

Wykroczenie to dotyczy sytuacji zatrudniania osób na podstawie umów cywilnoprawnych, najczęściej zlecenia lub o dzieło, w przypadku gdy praca danej osoby spełnia wszystkie warunki stosunku pracy.

PRZYKŁAD

Józef P. został zatrudniony w firmie ochroniarskiej na stanowisku portiera na podstawie umowy zlecenia. W umowie zawarto zapis, że będzie on wykonywał pracę w konkretnie wskazanym centrum handlowym, według grafiku czasu pracy ustalanego na każdy kolejny miesiąc pracy i dostarczanego przez kierownika ochrony. W umowie zawarto zapis, że Józef P. nie może powierzyć swojej pracy innej osobie. W takim przypadku zawarta umowa zlecenia posiada wszystkie cechy umowy o pracę. Zleceniobiorcy określono bowiem miejsce i czas wykonywania pracy oraz kierownictwo, któremu podlega. Ponadto na podstawie zawartej umowy wykonuje on prace określonego rodzaju na rzecz zleceniodawcy. Zleceniodawca popełnia w takim przypadku wykroczenie polegające na zawieraniu umowy cywilnoprawnej, jeżeli są warunki do zawarcia umowy o pracę.

W razie stwierdzenia takiego wykroczenia inspektor pracy, poza możliwością ukarania osób odpowiedzialnych za naruszenie mandatem karnym lub skierowaniem wniosku do sądu o ukaranie, może wystąpić z powództwem do sądu pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy. Inspektor może to zrobić nawet przy sprzeciwie w tym zakresie osoby zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy z rażącym naruszeniem przepisów

Nie każde naruszenie przepisów o wypowiadaniu lub rozwiązywaniu z pracownikami umów o pracę stanowi wykroczenie. Dotyczy to jedynie rażącego naruszenia takich przepisów. O tym, czy naruszenie było rażące, decyduje inspektor pracy lub sąd pracy. Za takie naruszenie niewątpliwie nie może być uznane wyłącznie niewielkie niedociągnięcie dotyczące braku jednego z elementów związanego z procedurą wypowiedzenia umowy. Aby zostały spełnione przesłanki rażącego naruszenia przepisów o wypowiadaniu lub rozwiązywaniu umów, musi nastąpić w tej procedurze kumulacja wielu istotnych zaniedbań ze strony pracodawcy.

PRZYKŁAD

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony spożywał w czasie pracy alkohol na terenie zakładu pracy. Gdy dowiedział się o tym pracodawca, wysłał pracownika do domu, oznajmiając mu, że zwalnia go dyscyplinarnie i z tym dniem umowa zostaje rozwiązana. Następnego dnia pracodawca wysłał pracownikowi świadectwo pracy na podany przez niego adres. W tej sytuacji pracodawca rażąco naruszył przepisy o rozwiązywaniu umów o pracę. Nie zachował formy pisemnej takiego rozwiązania, nie wskazał przyczyny rozwiązania umowy oraz nie pouczył pracownika o przysługującym mu prawie odwołania się do sądu pracy. Pracodawca nie zasięgnął także opinii reprezentującej pracownika organizacji związkowej w zakresie rozwiązania umowy z pracownikiem bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Za rażące naruszenie przepisów można także uznać wypowiedzenie umowy o pracę kobiecie w ciąży czy dyscyplinarne zwolnienie takiej pracownicy bez zgody reprezentującej ją zakładowej organizacji związkowej.

Każdorazowo oceniając, czy dane naruszenie jest rażące, bierze się pod uwagę wszystkie okoliczności danego przypadku.

Stosowanie kar porządkowych innych niż przewidziane w kodeksie pracy

Pracodawca może stosować wobec pracowników wyłącznie kary porządkowe przewidziane w przepisach prawa pracy, a zatem kary upomnienia, nagany i pieniężną. Nie ma w tym przypadku wyjątków czy możliwości stosowania na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych innej formy karania pracowników. Zastosowanie wobec pracownika kary pouczenia czy obniżenie wynagrodzenia lub jego niewypłacenie, pozbawienie części urlopu, potrącenie dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych jest wykroczeniem.

Naruszenie przepisów o czasie pracy, uprawnieniach związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych

Każde postępowanie pracodawcy niezgodne z przepisami dotyczącymi czasu pracy, zatrudniania młodocianych czy uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem stanowi wykroczenie zagrożone grzywną.

PRZYKŁAD

Zatrudniony w firmie produkcyjnej Jan J. wykonuje pracę na trzy zmiany. 3 marca rozpoczął pracę zgodnie z obowiązującym go harmonogramem czasu pracy na II zmianie od godz. 14.00 do godz. 22.00. Pracodawca polecił przyjść Janowi J. w kolejnym dniu na I zmianę. Zatem pracownik w tej samej dobie pracowniczej rozpoczął pracę 4 marca od godz. 6.00 i wykonywał ją do godz. 14.00. W dobie między godz. 14.00 3 marca a godz. 14.00 4 marca pracownik wykonywał pracę przez 16 godzin. W tej dobie zapewniono pracownikowi jedynie 8 godzin nieprzerwanego odpoczynku. W tej sytuacji pracodawca popełnił wykroczenie związane z niezapewnieniem pracownikowi wymaganego odpoczynku dobowego oraz z naruszeniem przepisów o dobie pracowniczej.

ZAPAMIĘTAJ

Nawet jednorazowe niezapewnienie pracownikowi nieprzerwanego odpoczynku dobowego lub tygodniowego jest wykroczeniem.

Wykroczeniem jest również każde naruszenie uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz uprawnień pracowników młodocianych.

PRZYKŁAD

Marta K. przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego zwróciła się z wnioskiem do pracodawcy o udzielenie jej bezpośrednio po tym urlopie urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze 26 dni. Pracodawca odmówił udzielenia tego urlopu i oświadczył, że pracownica będzie mogła z niego skorzystać po 2 tygodniach pracy ze względu na konieczność jej obecności w tym czasie w firmie. Pracownica nie będzie mogła nie zastosować się do polecenia pracodawcy, jednak takie postępowanie pracodawcy narusza uprawnienia pracownicy i jest wykroczeniem.

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Wykroczenia przeciwko prawom pracownika

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po naszą publikację

Czas pracy 2021. Planowanie, rozliczanie i ewidencja

Tylko teraz

69,00 zł

Przejdź do sklepu