Strajk głodowy jako akcja protestacyjna

Związki zawodowe w procesie rozwiązywania sporów zbiorowych uprawnione są do przeprowadzania innych niż strajki akcji protestacyjnych. Uprawnienie do przeprowadzania nie strajkowych akcji protestacyjnych wynika z art. 25 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

Podstawowym warunkiem koniecznym do spełnienia przed rozpoczęciem akcji nie strajkowych jest zakończenie rokowań prowadzonych zgodnie z art. 7-9 wspomnianej ustawy. Dopiero po wyczerpaniu trybu rokowań ustawodawca dopuścił możliwość przeprowadzenia akcji protestacyjnych.

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem + poradnik w prezencie

Ustawodawca w żaden sposób nie wskazał ani nie dookreślił, jakie działania można uznać za nie strajkowe akcje protestacyjne w związku z czym za taką akcję można uznać niemal każde działanie podjęte przez Związki zawodowe nie wskazujące bezpośrednio na prowadzenie strajku. Ustawodawca jednak wskazał warunki jakie akcje protestacyjne muszą spełniać, a mianowicie nie mogą zagrażać życiu lub zdrowiu ludzkiemu nie mogą skutkować przerywaniem pracy oraz konieczne jest przestrzeganie obowiązującego porządku prawnego.

"Głodówki"

Popularną akcją protestacyjną wykorzystywaną w naszym kraju posiadającą bogate oparcie w historii są głodówki. Należy zastanowić się jednak, czy takie akcje w rozumieniu art. 25 ustawy mogą faktycznie być uznane za prawidłowo przeprowadzone akcje nie strajkowe.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż głodówka jest procesem nie tyle długo trwałym, co ciągłym w wyniku czego pracownicy biorący udział w głodówce nie wykonują swoich obowiązków pracowniczych co mogło by świadczyć o nie spełnieniu warunków z art. 25 ustawy. Nie mniej jednak możliwe jest zorganizowanie głodówki w sposób, który nie będzie faktycznie przerywał pracy. Pracownicy mogą prowadzić głodówkę w czasie wolnym od pracy w zależności od faktycznego rozkładu pracy u danego pracodawcy bądź też mogą wykorzystać urlop wypoczynkowy w celu prowadzenia głodówki. Takie rozwiązanie jest możliwe mimo, iż pracownik w rzeczywistości wykorzystuje urlop w sposób sprzeczny z celem urlopu wypoczynkowego jakim jest wypoczynek.

Orzecznictwo

Głodówka, jako akcja protestacyjna jest niedopuszczalna z innego powodu. Akcje protestacyjne nie mogą zagrażać życiu ani zdrowiu ludzkiemu. Prowadzenie głodówki niewątpliwie zagraża zdrowiu pracowników, którzy głodówkę prowadzą. Długotrwała głodówka prowadzona nawet pod opieką lekarza niewątpliwie zagraża zdrowiu ludzkiemu a niejednokrotnie nawet życiu. Jak stwierdził Sąd Najwyższym w wyroku z dnia 27 listopada 1997 roku sygn. akt: I PKN 393/97, akcja protestacyjna polegająca na głodówce jest niedopuszczalna ponieważ akcja protestacyjna nie może zagrażać życiu i zdrowiu zarówno osób trzecich jak i samych uczestników.

W tym miejscu należy zauważyć, iż prowadzenie głodówki nie jest dopuszczalną formą rozwiązywania sporu zbiorowego niezależnie czy w formie strajku czy też niestrajkowych akcji protestacyjnych, konieczność prowadzenia akcji strajkowej zgodnie z zasadami obowiązku dbania o zdrowie i życie ludzkie jak stwierdził Sąd Najwyższy w cytowanym orzeczeniu nie wynika bezpośrednio z przepisów ustawy, lecz taki obowiązek można wyinterpretować między innymi z art. 19 ust. 1 ustawy wprowadzający zakaz opuszczania stanowisk, których opuszczenie może spowodować zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa państwa.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

Zadaj pytanie na FORUM!