Odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia

Ustawodawca przewidział możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia tylko dla okresów trzymiesięcznych (art. 36¹ k.p.). Skrócenia okresu wypowiedzenia pracodawca może dokonać dowolnie, z tym że nie może on być krótszy niż miesiąc. Oświadczenie woli pracodawcy o zastosowaniu skróconego okresu wypowiedzenia musi być złożone razem z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Nie jest dopuszczalne dokonanie takiego oświadczenia w terminie późniejszym (wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 1990 r., sygn. akt I PR 391/90, OSNC 1992/11/206). W każdym razie skrócenie przez pracodawcę okresu wypowiedzenia na podstawie art. 36¹ § 1 kodeksu pracy powoduje rozwiązanie umowy o pracę z upływem skróconego okresu wypowiedzenia – podkreślił Sąd Najwyższy (uchwała siedmiu sędziów SN z 9 lipca 1992 r., sygn. akt I PZP 20/92, OSNC 1993/1-2/2).

Jeżeli pracodawca chciałby rozwiązać umowę z pracownikiem, któremu przysługuje okres wypowiedzenia krótszy niż trzy miesiące, wtedy musi zawrzeć z nim porozumienie stron w tej sprawie w trybie art. 36 § 6 kodeksu pracy. Nie może to być decyzja jednostronna (przykład 1).

Odszkodowanie za krótsze wypowiedzenie

Jeżeli skrócenie okresu wypowiedzenia jest dokonane jednostronnym oświadczeniem pracodawcy, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia (art. 36¹ § 1 kodeksu pracy). Przysługuje ono bez względu na to, czy pracownik po ustaniu stosunku pracy podjął pracę u kolejnego pracodawcy. Wysokość odszkodowania oblicza się, stosując takie same zasady co przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Jeżeli do skrócenia wypowiedzenia dojdzie na podstawie porozumienia pracodawcy i pracownika, wówczas pracodawca nie musi wypłacać odszkodowania (przykład 2).

Informacje w świadectwie pracy

W trakcie przygotowywania świadectwa pracy dla pracownika, wobec którego zastosowano skrócony okres wypowiedzenia umowy o pracę, czasem nasuwają się wątpliwości, jak prawidłowo je sporządzić. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia. Będzie on jednak brany pod uwagę przy ustalaniu stażu pracy pracownika już u kolejnego pracodawcy lub w urzędzie pracy. Informację o skróceniu okresu wypowiedzenia zamieszcza się w świadectwie pracy w ust. 4 pkt 6 (przykład 3).

Wypowiedzenie z winy pracownika

Możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia jest jednak dopuszczalna tylko w sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę następuje bez winy pracownika – wynika z przywoływanego tu art. 36¹ § 1 kodeksu pracy. Oznacza to, że jeżeli pracodawca będzie chciał rozwiązać umowę o pracę z zastosowaniem skróconego okresu wypowiedzenia z winy pracownika, nie będzie mógł zastosować tego przepisu. Artykuł ten bowiem można stosować, w przypadku gdy rozwiązanie umowy o pracę następuje bez winy pracownika, z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy (przykład 4).

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli niezdolność do pracy trwa nadal po rozwiązaniu umowy o pracę, zasiłek chorobowy przysługuje po ustaniu zatrudnienia bez konieczności wyczekiwania 30 dni (przykład 5).

Należy pamiętać, że były pracownik może nie nabyć prawa do zasiłku chorobowego, jeżeli zajdą okoliczności określone w art. 13 ustawy zasiłkowej, tj. w sytuacji gdy osoba niezdolna do pracy:

• ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
• kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
• nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia z uwagi na okres wyczekiwania na to prawo,
• jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
• podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Składki i PIT od odszkodowania

Dla pracowników podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych stanowi przychód, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof), osiągany u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Przy czym do podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych nie wlicza się m.in. przychodów wymienionych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z tego aktu wynika, że m.in. odszkodowania wypłacone pracownikom z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia nie są wliczane do podstawy naliczenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W związku z tym od takiego odszkodowania nie należy naliczać składek na ubezpieczenia społeczne, a tym samym na ubezpieczenie zdrowotne.