PPK a podział majątku po rozwodzie - czy możliwy jest zwrot części pieniędzy w formie pieniężnej?

Środki z PPK a rozwód

Uczestnik PPK, pozostający w związku małżeńskim, powinien pamiętać, że jeśli z małżonkiem łączy go wspólność majątkowa, środki zgromadzone przez niego w ramach PPK - w czasie trwania małżeństwa - będą należeć do majątku wspólnego małżonków. Oznacza to, że w razie rozwodu albo unieważnienia małżeństwa część z nich przypaść może jego byłemu małżonkowi.  

Żona i mąż są uczestnikami PPK

Zasady podziału środków zgromadzonych w PPK w przypadku rozwodu albo unieważnienia małżeństwa wynikają z ustawy o PPK. Zgodnie z nią, jeżeli małżeństwo uczestnika PPK uległo rozwiązaniu przez rozwód albo zostało unieważnione, środki zgromadzone na rachunku PPK uczestnika PPK, przypadające jego byłemu małżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego, są przekazywane w formie wypłaty transferowej na rachunek PPK byłego małżonka uczestnika. Oczywiście pod warunkiem, że on także jest uczestnikiem PPK. W takiej sytuacji środki te są zwolnione z podatku dochodowego. Wynika to z art. 21 ust.1 pkt 58c ustawy o PIT, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są dochody z tytułu uczestnictwa w pracowniczym planie kapitałowym, w rozumieniu ustawy o PPK, w związku z m.in. wypłatą transferową środków zgromadzonych w pracowniczym planie kapitałowym.

Wypłata transferowa na rachunek PPK byłego małżonka jest dokonywana przez instytucję finansową w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia przez niego wniosku oraz przedstawienia dowodu, że ma prawo do środków zgromadzonych na rachunku uczestnika PPK. Wypłata transferowa jest dokonywana po okazaniu przez byłego małżonka potwierdzenia jego uczestnictwa w PPK (art. 102 ust. 2 ustawy o PPK). Jeśli były małżonek uczestnika PPK jest stroną więcej niż jednej umowy o prowadzenie PPK, wypłaty transferowej dokonuje się na rachunek PPK wskazany przez niego we wniosku.

Tylko jedno z małżonków oszczędza w PPK 

W przypadku, gdy były małżonek uczestnika PPK nie jest stroną umowy o prowadzenie PPK, środki zgromadzone na rachunku PPK uczestnika, przypadające temu byłemu małżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego: 

• są przekazywane w formie wypłaty transferowej na wskazany przez byłego małżonka rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej albo na wskazany przez niego rachunek lokaty terminowej prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, pod warunkiem ich wypłaty po osiągnięciu przez tego byłego małżonka 60. roku życia albo
• podlegają zwrotowi w formie pieniężnej (na rachunek bankowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej). 

W takim przypadku wybór sposobu przekazania środków zależy od byłego małżonka uczestnika PPK. Zarówno wypłata transferowa, jak i zwrot, powinny zostać dokonane w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia instytucji finansowej przez byłego małżonka uczestnika PPK dowodu, że środki zgromadzone na rachunku PPK uczestnika PPK przypadły temu byłemu małżonkowi.

Transfer środków z PPK na lokatę

W przypadku, gdy były małżonek uczestnika PPK chce, aby przysługujące mu środki zostały przekazane na rachunek terminowej lokaty, należy pamiętać, że umowa o prowadzenie rachunku terminowej lokaty musi przewidywać ich wypłatę po osiągnięciu przez byłego małżonka uczestnika PPK 60. roku życia. Do wypłaty środków z tej lokaty stosuje się odpowiednio art. 99 ust. 1 ustawy o PPK.  

Przypomnijmy: w art. 99 ust. 1 ustawy o PPK, dotyczącym wypłaty z rachunku PPK po 60. roku życia, przewidziano brak obowiązku zapłaty 19% zryczałtowanego podatku dochodowego (tzw. podatku od zysków kapitałowych) w razie wypłaty: 

• 25% środków jednorazowo, a 75% środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach albo 
• całości środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach.

Aby doszło do takiej wypłaty transferowej, małżonek musi okazać instytucji finansowej potwierdzenie zawarcia umowy o prowadzenie rachunku terminowej lokaty, a w informacji sporządzonej przez instytucję finansową zostanie zawarta informacja o potwierdzeniu zawarcia tej umowy. Sama wypłata transferowa jest zwolniona z podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 58c lit. c ustawy o PIT). 

Zwrot środków z PPK w formie pieniężnej  

Były małżonek, który nie jest uczestnikiem PPK, może także zdecydować się na wypłatę środków, przypadających mu w wyniku podziału majątku wspólnego, w formie pieniężnej. To, czy w takiej sytuacji będzie musiał liczyć się z zapłatą zryczałtowanego podatku dochodowego oraz innymi - wynikającymi z art. 83 ustawy o PPK - pomniejszeniami, zależy od jego wieku (istotne jest, czy ma już ukończone 60 lat) lub ewentualnego nabycia przez niego prawa do emerytury. Jeśli żadna z tych przesłanek nie jest spełniona (były małżonek ma mniej niż 60 lat i nie nabył prawa do emerytury), przed dokonaniem zwrotu przypadających mu środków instytucja finansowa przekaże ze środków uczestnika PPK:

• na rachunek bankowy wskazany przez ZUS, 30% środków pochodzących z wpłat sfinansowanych przez podmiot zatrudniający uczestnika PPK, w części przypadającej w wyniku podziału majątku wspólnego na byłego małżonka, a informacja o tej kwocie zostanie zaewidencjonowana na koncie ubezpieczonego (byłego małżonka) jako składka na ubezpieczenie emerytalne należna za miesiąc, w którym kwota ta została przekazana do ZUS. Oczywiście tak będzie w przypadku, gdy dla byłego małżonka prowadzone jest konto ubezpieczonego, o którym mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Jeżeli dla byłego małżonka nie jest prowadzone konto ubezpieczonego, instytucja finansowa przekaże wskazane wyżej 30% środków na rachunek bankowy wskazany przez ministra właściwego do spraw pracy;
• na rachunek bankowy wskazany przez ministra właściwego do spraw pracy, środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych do państwa, w części przypadającej w wyniku podziału majątku wspólnego na byłego małżonka.

Oznacza to, że w takiej sytuacji były małżonek uczestnika PPK otrzyma w ramach zwrotu na wskazany przez siebie rachunek bankowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo kredytowej: 

• 70% środków pochodzących z wpłat sfinansowanych przez podmiot zatrudniający uczestnika PPK, w części przypadającej w wyniku podziału majątku wspólnego na byłego małżonka oraz 
• 100% środków pochodzących z wpłat sfinansowanych przez uczestnika PPK, w części przypadającej w wyniku podziału majątku wspólnego na byłego małżonka
  - po uprzednim pomniejszeniu o 19% zryczałtowany podatek dochodowy (podatek od zysków kapitałowych).

Opodatkowanie takiego dochodu zryczałtowanym podatkiem wynika z art. 30a ust. 1 pkt 11c ustawy o PIT. Dochód - zgodnie z art. 30a ust. 14 ustawy o PIT - stanowi w takim przypadku kwota zwrotu z dokonanego odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych, pomniejszona o wydatki na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa lub wpłaty na umorzone jednostki rozrachunkowe, z których dokonano zwrotu.

Więcej na temat PPK na www.mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.htm.