REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

PIP kontroluje umowy cywilnoprawne. Więcej umów o pracę w 2017 r.?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Łukasz Guza
Łukasz Guza
Przekształcanie umów cywilnoprawnych w umowy o pracę po kontrolach PIP w 2017 r. /Fot. Fotolia
Przekształcanie umów cywilnoprawnych w umowy o pracę po kontrolach PIP w 2017 r. /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Znacząco wzrośnie liczba kontraktów cywilnoprawnych przekształcanych w umowy o pracę – zapowiada Państwowa Inspekcja Pracy. Przyczynią się do tego wymogi związane z 13-złotową płacą minimalną.

Od 1 stycznia Państwowa Inspekcja Pracy sprawdza, czy firma płaci zleceniobiorcom i samozatrudnionym co najmniej 13 zł za godzinę i potwierdza ich czas pracy. Ma więc znacznie więcej okazji do kwestionowania kontraktów cywilnoprawnych i domagania się, aby firmy zastąpiły je etatami. Jeśli z dokumentacji dotyczącej godzin pracy będzie wynikać, że zleceniobiorca systematycznie wykonuje obowiązki w firmie, to inspektor nabierze podejrzeń co do zasadności stosowania umowy cywilnoprawnej zamiast tej o pracę. Jeśli dodatkowo ustali, że zatrudniony wykonuje powierzone mu zadania osobiście i pod kierownictwem zleceniodawcy, spełnione będą wszystkie przesłanki do przekształcenia kontraktów.

REKLAMA

Autopromocja

Roman Giedrojć, główny inspektor pracy, nie ma wątpliwości – dzięki wprowadzeniu nowych przepisów liczba przekształcanych kontraktów znacząco wzrośnie (patrz rozmowa). Przypadków takich będzie jeszcze więcej, jeśli dodatkowo zmieni się tryb przekształceń umów. PIP walczy o to od lat. Proponuje, aby postępowania sądowe w takich sprawach miały przyspieszony charakter.

Inspektorska praktyka

Teoretycznie nowelizacja ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, która wprowadziła 13-złotową stawkę godzinową dla zlecenio- i usługobiorców, nie zmieniła zasad ustalania istnienia stosunku pracy. Firmy nadal nie mogą zastępować umów o pracę cywilnoprawnymi, jeśli zatrudniony ma świadczyć obowiązki osobiście, w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę oraz pod jego kierownictwem. Inspektor, który ustali, że w takich warunkach firma zatrudnia np. na zleceniu, może skierować do niej wystąpienie z wnioskiem o przekształcenie takiego kontraktu w umowę o pracę (nie jest ono wiążące, ale i tak pracodawcy, którzy nie chcą konfliktu z inspekcją, przekształcają w ten sposób kilka tysięcy umów rocznie). Ma też prawo złożyć pozew do sądu, aby ten ustalił istnienie stosunku pracy między stronami kontraktu cywilnoprawnego (tylko sąd może o tym wiążąco zdecydować).

Zobacz serwis: Umowy cywilnoprawne

– Nowe przepisy nie zmieniły tych zasad, ale ustawa o minimalnym wynagrodzeniu zmusza inspektorów do przyjrzenia się umowom cywilnoprawnym stosowanym przez firmę – tłumaczy Adam Kraszewski, radca prawny z kancelarii Gessel.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Na podstawie dokumentacji dotyczącej godzin pracy może okazać się, że np. zleceniobiorca codziennie przez osiem godzin wykonywał obowiązki w siedzibie firmy. To sugeruje, że spełnione mogą być trzy z czterech głównych przesłanek przekształcenia umów (czas i miejsce pracy oraz osobiste jej świadczenie). Zdaniem ekspertów nie ma to jednak decydującego znaczenia.

– Do udowodnienia pozostaje wciąż kwestia podporządkowania, której w żaden sposób nie modyfikuje ustawa o minimalnym wynagrodzeniu. Nie sądzę więc, aby liczba powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy znacząco wzrosła – tłumaczy Adam Kraszewski.

Aby domagać się umowy o pracę, należy wykazać, że o miejscu, czasie i zasadach wykonywania obowiązków decyduje zatrudniający. Dokumentacja dotycząca godzin pracy może jedynie sugerować, że w danym przypadku mamy do czynienia z takim podporządkowaniem, ale o tym nie przesądza.

– Także wypłata wynagrodzenia w stawce godzinowej nie przemawia za tym, że podwładny powinien być zatrudniony na umowie o pracę. To popularny sposób wynagradzania osób na umowach cywilnoprawnych – dodaje Adam Kraszewski.

Będzie łatwiej?

W praktyce wiele będzie zależeć od postępowania samych inspektorów pracy.

– Wydaje się, że powinni skupić się raczej na sprawdzaniu, czy firma wypłaca 13 zł za godzinę wykonywania zlecenia lub świadczenia usług. Trzeba też podkreślić, że obecnie nie decydują oni o przekształceniu umów – zauważa Katarzyna Dobkowska, radca prawny i partner w kancelarii Raczkowski Paruch.

Dodaje, że zamiana umów rzeczywiście byłaby częstsza, gdyby to sami inspektorzy (a nie sądy) ustalali istnienie stosunku pracy.

REKLAMA

Sama PIP postulowała taką zmianę od lat, ale wątpliwości budzi to, czy organ kontrolny nie nabyłby wówczas uprawnień konstytucyjnie przypisanych władzy sądowniczej. Dlatego GIP podkreśla, że nie jest konieczna tak radykalna zmiana przepisów. Wystarczy, że sądy byłyby zobligowane do wydawania orzeczeń w takich sprawach w przyspieszonym trybie.

– Przy rosnącym wpływie spraw z zakresu prawa pracy wydaje się to mało realne, ale nie można wykluczyć, że rządzący będą chcieli, aby ustalanie istnienia stosunku pracy odbywało się np. w postępowaniu nakazowym – zauważa Katarzyna Dobkowska.

To, że jest to mało prawdopodobne, wynika przede wszystkim z samego charakteru spraw o ustalenie istnienia stosunku pracy.

– Wymagają one najczęściej przesłuchania świadków, którzy potwierdzą fakt wykonywania pracy w konkretnych okolicznościach. A to wiąże się z odpowiednio wcześniejszym zawiadomieniem. W praktyce znaczące przyspieszenie trybu wydaje się więc niemożliwe – tłumaczy Adam Kraszewski.ⒸⓅ

Zobacz: Wskaźniki i stawki

TRZY PYTANIA

Więcej okazji do weryfikowania zleceń

Roman Giedrojć główny inspektor pracy

- Czy po wprowadzeniu stawki godzinowej i konieczności potwierdzania godzin pracy zlecenio- i usługobiorców przybędzie spraw o ustalenie istnienia stosunku pracy? Inspektorzy łatwiej będą mogli wykazywać, że firma powinna zawierać z nimi umowy o pracę, a nie cywilnoprawne?

- Teoretycznie w tym zakresie nic się zmieniło. Jeżeli praca jest świadczona osobiście, za wynagrodzeniem, pod kierownictwem zatrudniającego oraz w miejscu i czasie przez niego wskazanym, to obie strony łączy umowa o pracę. Tak stanowi art. 22 k.p., którego nie zmieniła nowelizacja przepisów w zakresie minimalnej stawki godzinowej. Ale jestem przekonany, że liczba umów cywilnoprawnych przekształcanych w umowę o pracę będzie rosła. Inspektorzy pracy będą mieli więcej okazji do pogłębionej analizy zleceń lub umów osób samozatrudnionych. Będą bowiem badali także zapewnienie stawki godzinowej oraz liczbę godzin przepracowanych przez osoby zatrudnione na takich kontraktach. Inspektor pracy będzie musiał przeanalizować, czy dana umowa cywilnoprawna jest zasadna w konkretnym przypadku, czy też jest zawarta w warunkach charakterystycznych dla umów o pracę. Dlatego moim zdaniem liczba przekształcanych kontraktów znacząco wzrośnie.

- Firmy mogą jednak twierdzić, że po zmianie przepisów sama ustawa o minimalnym wynagrodzeniu zezwala na zatrudnianie na zleceniu lub umowie o świadczenie usług. Wystarczy, że zapewnią stawkę minimalną. Czy nowe przepisy nie utrudnią więc raczej przekształceń?

- Nie. Raz jeszcze podkreślę – nowe przepisy nie zmieniły definicji stosunku pracy i zasad ustalania jego istnienia. A kontrole dotyczące zapewnienia minimalnej stawki godzinowej umożliwią bardziej dogłębną analizę zasadności stosowania umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę.

- Liczba przekształcanych umów na pewno wzrosłaby, gdyby to inspektor, a nie wyłącznie sąd, mógł ustalać istnienie stosunku pracy. To postulat od lat zgłaszany przez PIP, również przez pana. Czy są szanse na wprowadzenie takiej zmiany w najbliższym czasie?

- Podtrzymujemy ten kierunek zmian. Najpierw trzeba jednak opracować i zaproponować nową formułę przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę. Niekoniecznie sam inspektor pracy musi uzyskać prawo do ustalania istnienia stosunku pracy w formie decyzji administracyjnej. Nadal mógłby decydować o tym sąd, ale np. w formule skróconego postępowania sądowego, które trwałoby przykładowo miesiąc. Dzięki temu efektywność przekształceń na pewno byłaby wyższa niż obecnie. Inspekcja pracy jest w stanie włączyć się w przygotowanie – pod kątem legislacyjnym – propozycji takich zmian. ⒸⓅ

Zobacz: Kalkulatory

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Niższy dodatek za pracę w nocy od 1 lipca 2025 r. Ile wyniesie i kogo dotyczy?

Od 1 lipca 2025 r. osoby pracujące w nocy otrzymają niższy dodatek za każdą godzinę pracy w tych godzinach. Z czego wynika ta zmiana? Ile wyniesie stawka? Kto może liczyć na dodatek i jak go obliczyć?

Wszystkie weekendy z wolnym piątkiem: ta grupa gotowa przejść na czterodniowy tydzień pracy natychmiast

90 proc. profesjonalistów chce pracować w modelu czterodniowego tygodnia pracy, o ile nie wpłynie to na ich zarobki. Jako największe korzyści skróconego tygodnia pracy specjaliści wskazują więcej czasu wolnego oraz poprawę ogólnej satysfakcji z życia Jako największe zagrożenia – obniżenie wynagrodzenia oraz pracę w nadgodzinach.

Najmłodsi pracownicy niechętnie idą na zwolnienie lekarskie, dlaczego

Pracownicy z pokolenia Z czyli do 29. roku życia) rzadziej korzystają ze zwolnień lekarskich niż ich starsi współpracownicy. Dane z audytów absencji chorobowej przeprowadzonych w przedsiębiorstwach na terenie całej Polski w okresie ostatnich kilkunastu miesięcy pokazują jasno, że najmłodsza grupa pracowników charakteryzuje się najniższym poziomem nieobecności z powodów zdrowotnych.

Zetki chcą pracować z sensem, w dobrej atmosferze i za dużą kasę

Dla pokolenia Z zaangażowanie w pracę naprawdę ma znaczenie. Z kolei 40 procent młodych mówi, że bardzo się stara w codziennych obowiązkach, a kolejne 42 procent twierdzi, że nie zawsze wszystko wychodzi im idealnie. 57 proc. młodych wskazuje pieniądze jako kluczowy czynnik wyboru pracodawcy i motywacji. Ale to nie wystarczy.

REKLAMA

Ksiądz: 6000 zł, biskup: 10000 zł, a zakonnica ...300 zł? Zarobki i emerytury duchownych 2025

Jak wyglądają finanse duchowieństwa w Polsce? Najnowsze dane pokazują, że zarobki i świadczenia kapłanów oraz sióstr zakonnych są bardzo zróżnicowane. Prześwietlamy ich miesięczne dochody i zasady przyznawania emerytur, ujawniając pełen obraz finansowy osób duchownych.

Zaufanie pracowników: jaką jest dla firmy wartością, co zrobić by ją budować

Stwierdzenie, że zaufanie pracowników zwiększa wyniki firmy, nie budzi kontrowersji. Firmy radzą sobie lepiej, gdy ich pracownicy im ufają. Czy można jednak przeliczyć zaufanie na konkretny wynik finansowy?

Czy będą zmiany dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności?

Osoby niepełnosprawne ruchowo w stopniu umiarkowanym czują się dyskryminowane. Z tego powodu do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej skierowano kilka ważnych pytań. Wątpliwości na temat ewentualnych zmian w obowiązujących przepisach rozwiewa Pełnomocnik Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń.

Czas pracy kadry zarządzającej (kierownicy, dyrektorzy i inni). Czy wszyscy menadżerowie nie mają prawa do nadgodzin? Co wynika z kodeksu pracy i orzecznictwa?

Czas pracy kadry zarządzającej w Polsce podlega szczególnym regulacjom prawnym, które różnią się od zasad obowiązujących pracowników wykonujących zadania operacyjne. Przepisy kodeksu pracy wskazują możliwość wyłączenia menadżerów pełniących funkcje kierownicze z norm dotyczących limitów czasu pracy i rozliczania nadgodzin. W praktyce pojawiają się liczne pytania, jak te zasady stosować, a orzecznictwo sądowe dostarcza cennych wskazówek.

REKLAMA

Od 19 czerwca 2025 r. kolosalne podwyżki dla tych pracowników. Rozporządzenie w mocy, po nowemu zarabiają do 23 000 zł a dodatki do 3 400 zł

W wielu tekstach skupiamy się na podwyżkach dla pracowników samorządowych, dla pracowników w budżetówce, w tym nauczycieli, policjantów czy w służbie zdrowia, a warto też pamiętać o innych grupach zawodowych, może bardziej niszowych, ale jednak istniejących od dawna na polskim rynku pracy. Już od 19 czerwca 2025 r. kolosalne podwyżki dla tych pracowników. Rozporządzenie jest w mocy i po nowemu pracownicy zarabiają do 23 000 zł a dodatki do wynagrodzenia to nawet do 3 400 zł. Dla wielu takie stawki to tylko marzenie. Zatem ile zarabia się w KSSiP?

Niedoszacowane ryzyko w branży budowlanej. Blisko 3,5 tys. wypadków w 2024 r.

W branży budowlanej co roku dochodzi do tysięcy wypadków – w 2024 r. odnotowano 3442 zdarzenia, 78 osób zginęło, a 57 zostało ciężko rannych (dane GUS). Choć główną przyczyną jest błąd ludzki, finansową odpowiedzialność ponoszą pracodawcy. Dzięki rozszerzonej polisie OC możliwe jest przeniesienie roszczeń na ubezpieczyciela, jednak pośrednicy ubezpieczeniowi ostrzegają: firmy często zaniżają sumy gwarancyjne i bagatelizują ryzyko.

REKLAMA