Świadczenia dla niepełnosprawnych i ich opiekunów w 2019 r.

Wśród świadczeń, na które mogą liczyć dzieci i osoby niepełnosprawne oraz ich rodziny i opiekunowie, należy wymienić m.in. dodatek do świadczenia rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka, zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy, świadczenie pielęgnacyjne, rentę socjalną, dofinansowanie udziału w turnusie rehabilitacyjnym oraz dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego i środków pomocniczych.

Zasiłek rodzinny

To podstawowe świadczenie wspierające rodzinę w trudnej sytuacji materialnej. Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków przysługuje:

• rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka
• opiekunowi faktycznemu dziecka
• osobie uczącej się.

Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674 zł (limit obowiązuje od 1 listopada 2018 r.).

W przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764 zł.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami

Dodatek do świadczenia rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka

Dodatek do świadczenia rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku: do ukończenia 16. roku życia (jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności) lub powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia (jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności). 

Od 1 listopada 2018 r. dodatek do świadczenia rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje miesięcznie w wysokości:

• 90 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia
• 110 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia.

Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zasiłek ten przysługuje: niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia (jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności) oraz osobie, która ukończyła 75 lat. 

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia. 

Od 1 listopada 2018 roku zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 184,42 zł miesięcznie (od 1 listopada 2019 r. zasiłek wzrośnie do 215,84 zł). 

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje m.in. osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie oraz uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.

Specjalny zasiłek opiekuńczy

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej  - w celu sprawowania stałej opieki nad osobą z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł.

Od 1 listopada 2018 roku specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 620 zł.

Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej

Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje matce albo ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną lub innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny (z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności  - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności).

Od 1 stycznia 2019 roku świadczenie pielęgnacyjne wynosi 1 583 zł miesięcznie.

Renta socjalna

Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: przed ukończeniem 18. roku życia; w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej (przed ukończeniem 25. roku życia) albo w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. 

Renta socjalna może być stała lub okresowa. Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS.

Renta socjalna nie przysługuje m.in. osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Renta socjalna nie przysługuje także osobie będącej właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 5 ha przeliczeniowych. Osobie będącej współwłaścicielem nieruchomości rolnej nie przysługuje renta socjalna, jeśli udział tej osoby przekracza 5 ha przeliczeniowych.

---

W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Od 1 czerwca 2018 roku renta socjalna wynosi 1 029,80 zł.

Dofinansowanie do turnusu rehabilitacyjnego

Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie do udziału w turnusie rehabilitacyjnym, pod warunkiem że:

• została skierowana na turnus rehabilitacyjny na wniosek lekarza, pod którego opieką się znajduje

• w roku, w którym ubiega się o dofinansowanie, nie uzyskała na ten cel dofinansowania ze środków PFRON
• weźmie udział w turnusie, który odbędzie się w ośrodku wpisanym do rejestru ośrodków, prowadzonego przez wojewodę, albo poza takim ośrodkiem, w przypadku gdy turnus jest organizowany w formie niestacjonarnej
• wybierze organizatora turnusu, który posiada wpis do rejestru organizatorów turnusów
• będzie uczestniczyła w zajęciach przewidzianych w programie turnusu, który wybrała
• nie będzie pełniła funkcji członka kadry na turnusie ani nie będzie opiekunem innego uczestnika tego turnusu
• złoży oświadczenie o wysokości dochodu wraz z informacją o liczbie osób we wspólnym gospodarstwie domowym
• w przypadku turnusu, którego program przewiduje także zabiegi fizjoterapeutyczne, przedstawi podczas pierwszego badania lekarskiego na turnusie zaświadczenie lekarskie o aktualnym stanie zdrowia, w szczególności o chorobie zasadniczej, uczuleniach i przyjmowanych lekach. 

Osobie niepełnosprawnej o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo równoważnym oraz osobie niepełnosprawnej w wieku do 16 lat może być przyznane dofinansowanie pobytu na turnusie rehabilitacyjnym jej opiekuna, pod warunkiem że wniosek lekarza o skierowanie na turnus zawiera wyraźne wskazanie wraz z uzasadnieniem konieczności pobytu opiekuna. Opiekun nie może pełnić funkcji członka kadry na tym turnusie, nie może być osobą niepełnosprawną wymagającą opieki innej osoby, musi mieć ukończone 18 lat (ewentualnie musi mieć ukończone 16 lat i być wspólnie zamieszkującym członkiem rodziny wnioskującej osoby niepełnosprawnej).

Wniosek o dofinansowanie udziału w turnusie rehabilitacyjnym składa się w miejscowym PCPR / MOPS / MOPR.

Dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego i środków pomocniczych

W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia uzyskać można zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, ortopedyczny oraz środki pomocnicze. Chodzi tu m.in. o okulary, pieluchy, aparaty słuchowy, kule, obuwie ortopedyczne, wózki inwalidzkie czy materace przeciwodleżynowe. Najpierw należy uzyskać zlecenie zaopatrzenia od uprawnionego lekarza, następnie potwierdzić zlecenie w oddziale NFZ. Potwierdzone zlecenie można zrealizować w sklepie lub placówce mającej podpisaną umowę z NFZ. Zakup potrzebnego sprzętu oraz środków pomocniczych często wymaga jednak wniesienia wkładu własnego (dopłaty).

Osoby niepełnosprawne spełniające kryterium dochodowe mogą ubiegać się o dofinansowanie zakupu takiego zaopatrzenia składając wniosek we właściwym miejscowo centrum pomocy rodzinie (PCPR, MOPR).

Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych

Wysokość dofinansowania likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych wynosi do 95% kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Wniosek należy złożyć we właściwym miejscowo centrum pomocy rodzinie (PCPR, MOPR). Pomoc tego rodzaju ma umożliwić lub w znacznym stopniu ułatwić osobie niepełnosprawnej wykonywanie podstawowych, codziennych czynności lub kontaktów z otoczeniem.

O dofinansowanie mogą ubiegać się:

• na likwidację barier architektonicznych - osoby niepełnosprawne, które mają trudności w poruszaniu się, jeżeli są właścicielami nieruchomości lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości albo posiadają zgodę właściciela lokalu lub budynku mieszkalnego, w którym stale zamieszkują
• na likwidację barier w komunikowaniu się i technicznych - osoby niepełnosprawne, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności
• na usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika - osoby niepełnosprawne, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności.

Dofinansowanie usług tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika, likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych przysługuje oddzielnie na każdy rodzaj zadania.

Aktywny samorząd

Powiatowe i miejskie centra pomocy dysponują także środkami PFRON, które są przyznawane na wniosek w ramach programu Aktywny samorząd.

Na co można uzyskać dofinansowanie w ramach programu Aktywny samorząd?

• zakup i montaż oprzyrządowania do posiadanego samochodu,
• uzyskanie prawa jazdy kategorii B,
• zakup sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania (dodatkowo: możliwe dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi takiego sprzętu),
• pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym,
• zakup protezy kończyny oraz pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej już protezy,
• zapewnienie opieki dla osoby zależnej tj. dziecka będącego pod opieką wnioskodawcy, przebywającego w żłobku lub przedszkolu albo pod inną tego typu opieką
• dofinansowanie kosztów nauki w szkole wyższej (a także w szkole policealnej lub kolegium)