Zwolnienie pracownika w związku z działalnością niekonkurencyjną

Pytanie: Czy pracodawca może zwolnić pracownika, który prowadzi własną działalność niepokrywającą się z jego działalnością?

Odpowiedź: Nie, chyba że działanie pracownika godzi w dobro zakładu pracy lub jest to niezgodne z przepisem szczególnym.

W pierwszej kolejności omówię sytuację najprostszą, kiedy nasz pracownik – zwany Panem Kowalskim – prowadzi niekonkurencyjną działalność gospodarczą lub podjął zatrudnienie w niekonkurującej spółce.

To, czy pracownik zawarł uprzednio umowę o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy nie jest w tym przypadku okolicznością przesądzającą, albowiem pracodawca nigdy nie będzie uprawniony do określenia tego zakazu w sposób nieograniczony. Pracownik nie może zostać pozbawiony prawa do podjęcia jakiejkolwiek działalności – byłoby to niezgodne z wolnością pracy, o której mowa w art. 65 ust. 1 Konstytucji RP. Zakaz konkurencji powinien odnosić się do rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę. Dlatego też, podjęcie niekonkurencyjnej działalności przez Pana Kowalskiego (bez wystąpienia okoliczności, o których mowa poniżej) nie będzie mogło stanowić uzasadnionej przyczyny oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę.

Co jednak w przypadku, jeżeli ta niekonkurencyjna działalność, której podjął się nasz Kowalski będzie godziła w dobro zakładu pracy? Obowiązek dbania o zakład pracy, ochrona jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę są jednymi z podstawowych obowiązków pracownika (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.).

Wyżej wymieniony obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy jest traktowany jako powinność powstrzymania się od wszelkich działań, które szkodzą lub mogą szkodzić zakładowi pracy, jak również podejmowanie wszelkich niezbędnych działań dla dobra zakładu pracy. Jakie zatem działania mogą godzić w dobro zakładu?

Pan Kowalski pracuje na co dzień w organizacji pozarządowej, która walczy o prawa zwierząt. Po jakimś czasie stwierdza, że chce zarabiać więcej pieniędzy i „po godzinach” zajmuje się marketingiem spółki, która sprzedaje futra zwierzęce. Oczywistym jest, że interesy obu podmiotów znacząco się różnią i są ze sobą sprzeczne. Zdaniem autorki takie postępowanie pracownika mogłoby uzasadniać rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem.

Powyższy przykład jest dosyć jaskrawy, lecz jego celem było zaprezentowanie, na czym może polegać ten swoisty konflikt. Należy pamiętać, że oczywiście każdy przypadek bada się indywidualnie, rozważając wszystkie okoliczności sprawy, bowiem tylko wtedy można ocenić rzeczywistą zasadność wypowiedzenia umowy o pracę.