Urodzenie dziecka w trakcie urlopu rodzicielskiego a urlop macierzyński

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodzi dziecko (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Jeżeli pracownica nie korzysta z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, dzień porodu jest pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego (art. 183¹ § 2 Kodeksu pracy). Pracownica, która urodzi dziecko w okresie przebywania na urlopie rodzicielskim, nabywa prawo do kolejnego urlopu macierzyńskiego, mimo że w okresie urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego nie jest za nią odprowadzana składka chorobowa ani nie jest to okres urlopu wychowawczego.

Pracownica, która urodzi dziecko w trakcie urlopu rodzicielskiego, nie później niż od dnia porodu rozpoczyna urlop macierzyński z tytułu urodzenia kolejnego dziecka. Ta zasada ma zastosowanie również w odniesieniu do:

• ubezpieczonej matki dziecka niebędącej pracownicą, która urodzi dziecko w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego,
• pracownika lub odpowiednio ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, który w trakcie urlopu rodzicielskiego lub odpowiednio pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeku pracy jako okres urlopu rodzicielskiego przyjął kolejne dziecko na wychowanie.

Zobacz również: Roczny urlop macierzyński - zmiany w prawie pracy

Przykład

Pracownica korzysta z urlopu rodzicielskiego udzielonego jej w pełnym wymiarze (26 tygodni) od 18 czerwca do 16 grudnia 2013 r. (182 dni) z tytułu urodzenia pierwszego dziecka. Za ten okres wypłacany jest zasiłek macierzyński w wysokości 60% podstawy wymiaru. Będąc w siódmym miesiącu ciąży pracownica 19 października br. urodziła drugie dziecko. Pełna podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego wypłacanego z tytułu urodzenia pierwszego dziecka wynosi 4260,23 zł, zatem zasiłek macierzyński wypłacany pracownicy za okres urlopu rodzicielskiego należy wyliczyć z kwoty 2556,14 zł (4260,23 zł x 60%). Z dniem porodu drugiego dziecka pracownica rozpoczęła korzystanie z podstawowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni. Urlop macierzyński będzie zatem trwał od 19 października 2013 r. do 7 marca 2014 r. (140 dni). Urlop rodzicielski i pobieranie zasiłku macierzyńskiego za jego okres z dniem urodzenia drugiego dziecka ulega przerwaniu. Za październik br. pracownicy należy wypłacić:

• zasiłek macierzyński za 18 dni urlopu rodzicielskiego w wysokości 60% podstawy wymiaru oraz
• zasiłek macierzyński za 13 dni urlopu macierzyńskiego w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku (pracownica złożyła wniosek o urlop rodzicielski w pełnym wymiarze).

Sprawdź: Ile wynosi zasiłek macierzyński?

Ponieważ między okresami pobierania zasiłku macierzyńskiego nie ma przerwy, zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego od 19 października należy wyliczyć z tej samej podstawy wymiaru, z której był wyliczany wcześniej wypłacany zasiłek macierzyński. Za październik należy wypłacić zasiłek macierzyński w łącznej kwocie 3010,53 zł, co wynika z wyliczenia:

• 85,20 zł [4260,23 zł x 60% = 2556,14 zł; 2556,14 zł : 30 = 85,20 zł (dzienna kwota zasiłku w wysokości 60% podstawy wymiaru)] x 18 dni (liczba dni urlopu rodzicielskiego w październiku) = 1533,60 zł,
• 113,61 zł [4260,23 zł x 80% = 3408,18 zł; 3408,18 zł : 30 = 113,61 zł (dzienna kwota zasiłku w wysokości 80% podstawy wymiaru)] x 13 dni (liczba dni urlopu macierzyńskiego w październiku) = 1476,93 zł,
• 1533,60 zł + 1476,93 zł = 3010,53 zł.

Od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego nie należy naliczać składek ZUS ani składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ponieważ pracownicy został wypłacony wyłącznie zasiłek macierzyński i nie uzyskała ona w październiku żadnego przychodu ze stosunku pracy, to przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy nie należy uwzględniać kosztów uzyskania przychodu.

Polecamy także serwis: Uprawnienia rodzicielskie

Rozliczenie pracownicy za październik (pracownica złożyła pracodawcy oświadczenie PIT-2)

Niewykorzystanej części urlopu rodzicielskiego z powodu jego przerwania w związku z urodzeniem kolejnego dziecka pracownica nie będzie mogła wykorzystać w przyszłości (np. po zakończeniu urlopów, do których nabyła prawo z tytułu urodzenia drugiego dziecka).

W sytuacji gdy nie matka, lecz ojciec dziecka korzysta z urlopu rodzicielskiego (lub odpowiednio z zasiłku macierzyńskiego za jego okres), w trakcie którego rodzi się temu ubezpieczonemu kolejne dziecko – zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez ZUS (dostępnym na stronie www.zus.pl w zakładce „Bieżące wyjaśnienia komórek merytorycznych ZUS”) – ojciec dziecka zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli to on wykorzystuje to uprawnienie w okresie urlopu rodzicielskiego, w trakcie którego matka urodzi drugie dziecko. Zatem rozpoczęcie przez matkę pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego z tytułu urodzenia kolejnego dziecka nie powoduje przerwania pobierania zasiłku przez ojca, jeżeli to on w dacie urodzenia kolejnego dziecka korzystał z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego na poprzednie dziecko.

Przykład

Matka dziecka po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego wróciła do pracy. Z dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego do 15 marca 2014 r. będzie korzystał ojciec dziecka. Matka dziecka zaszła ponownie w ciążę i termin porodu ma wyznaczony na 1 marca 2014 r. Jeżeli ubezpieczona urodzi dziecko 1 marca, rozpocznie korzystanie z podstawowego urlopu macierzyńskiego. Ojciec dziecka będzie mógł natomiast przebywać na urlopie rodzicielskim do 15 marca i pobierać zasiłek macierzyński z tego tytułu.

Zadaj pytanie: Forum Kadry - Uprawnienia rodzicielskie

ZUS prezentuje pogląd, zgodnie z którym, jeżeli z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego korzysta matka dziecka, urodzenie przez nią w tym okresie dziecka nie pozbawia ubezpieczonego ojca dziecka możliwości skorzystania z pozostałej części okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego, jeżeli spełnione są zwykłe warunki jego przyznania, tzn. okres ten:

• wynosi co najmniej 8 tygodni,
• obejmuje wielokrotność tygodnia i
• przypada bezpośrednio po okresie zasiłku macierzyńskiego wykorzystanym przez ubezpieczoną matkę dziecka.

Urlop rodzicielski (a tym samym zasiłek macierzyński za jego okres) może być bowiem wykorzystany jednorazowo albo w maksymalnie trzech częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej, z których każda nie może być krótsza niż 8 tygodni i musi obejmować wielokrotność tygodnia (art. 182^1a § 2 Kodeksu pracy).

Przykład

Pracownica urodziła kolejne dziecko w 6. tygodniu przyznanego jej urlopu rodzicielskiego. Od dnia porodu zostaje przerwany urlop rodzicielski i pracownica ma prawo do podstawowego urlopu macierzyńskiego. W związku z tym, że wykorzystała 6 tygodni urlopu rodzicielskiego (a nie 8 czy 16 tygodni), prawo do urlopu nie może zostać przeniesione na ojca dziecka, ponieważ każda z części musi wynosić 8 tygodni.

Należy dodać, że w przypadku pracownika-ojca wychowującego dziecko, przejęcie urlopu rodzicielskiego w omawianych okolicznościach jest obwarowane wymogiem złożenia wniosku nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Pracodawca może, ale nie musi udzielić urlopu w przypadku złożenia wniosku bez zachowania wskazanego terminu (art. 182^1a § 4 Kodeksu pracy).

Podstawa prawna:

• art. 179¹, art. 182^1a § 2 i § 4, art. 183¹ § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1028
• art. 29, art. 31, art. 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 996

Więcej przeczytasz w MONITORZE PRAWA PRACY I UBEZPIECZEŃ >>>