Mama w pracy – jakie masz prawa? (wywiad cz. II)

Wywiad został podzielony na 4 części:

1. Część I „Pracownica w ciąży i jej prawa”

2. Część II „Urlop macierzyński i rodzicielski”

3. Część III „Urlop wychowawczy”

4. Część IV „Powrót do pracy – prawa mamy”

W ostatniej części znajduje się również pytanie o planowane zmiany w uprawnieniach rodzicielskich, które zgodnie z dyrektywą UE mają wejść w życie do połowy 2022 r.

Polecamy: Kodeks pracy 2020 PREMIUM

Część II „Urlop macierzyński, rodzicielski”

1. Ile trwa urlop macierzyński i jak obliczyć, kiedy należy powrócić do pracy? Czy obowiązkiem jest wskazanie terminu rozpoczęcia i zakończenia urlopu już we wniosku o urlop?

Długość trwania urlopu macierzyńskiego uzależniona jest od liczby dzieci urodzonych przy porodzie.

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

1. 20 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;

2. 31 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;

3. 33 tygodni - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;

4. 35 tygodni - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;

5. 37 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Tydzień urlopu macierzyńskiego odpowiada 7 dniom kalendarzowym, czyli dniom od poniedziałku do niedzieli.

Natomiast po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

1. 32 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy porodzie;

2. 34 tygodni - w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy porodzie.

Jeśli pracownica składa do pracodawcy wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, ma obowiązek wskazać datę zakończenia urlopu macierzyńskiego i datę rozpoczęcia oraz zakończenia urlopu rodzicielskiego.

W przypadku korzystania jedynie z urlopu macierzyńskiego - urlop macierzyński przysługuje z mocy prawa; nie ma potrzeby składaniu wniosku o udzielenie tego urlopu (należy jednak dostarczyć pracodawcy skrócony akt urodzenia dziecka). W takim przypadku pracownica nadal może skorzystać z urlopu rodzicielskiego. Musi pamiętać o złożeniu wniosku o ten urlop w terminie 21 dni przed końcem urlopu macierzyńskiego.

Co do zasady, pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu, chyba, że pracownica złoży wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego przed porodem.

2. Czy w trakcie tego rocznego urlopu macierzyńskiego (połączonego z rodzicielskim) można pracować dla własnego pracodawcy na podstawie odrębnych umów? Jakie mogą to być umowy?

Przepisy Kodeksu pracy nie zawierają żadnej regulacji dotyczącej wykonywania pracy podczas korzystania z urlopu macierzyńskiego i pobierania z tego tytułu zasiłku macierzyńskiego.

Przepisy ustawy zasiłkowej nie przewidują utraty prawa do tego świadczenia w sytuacji podjęcia przez pracownika zatrudnienia, co utwierdza w przekonaniu, że takie działanie nie jest zabronione.

W trakcie urlopu macierzyńskiego pracownica może pracować na rzecz pracodawcy, który udzielił tego urlopu na podstawie umowy cywilnoprawnej, pod warunkiem, że będzie wykonywała prace innego rodzaju aniżeli wynikałoby to z umowy o pracę.

Pracownica może wykonywać pracę na rzecz pracodawcy w trakcie urlopu rodzicielskiego. Przepisy Kodeksu pracy wyraźnie wskazują:

pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy.

3. Na pewno część osób zainteresowana jest również możliwością dorabiania w tym okresie u innego pracodawcy. Czy prawo na to pozwala?

Zarówno podczas urlopu macierzyńskiego jak i urlopu rodzicielskiego wykonywanie pracy u innego pracodawcy jest jak najbardziej dozwolone, jednak nie powinno wyłączać możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

4. Dlatego kobiety chętnie korzystają z przyznanych przez prawo urlopów po urodzeniu dziecka, ponieważ są one płatne. Pobieranie zasiłku macierzyńskiego z ZUS możliwe jest właśnie do roku czasu. Czy pracownica powinna podjąć dodatkowe czynności, aby otrzymać zasiłek? Ile wynosi to świadczenie?

Urlopy związane z macierzyństwem są urlopami płatnymi. Pracownica nie musi składać wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego. Koniecznym dokumentem do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu macierzyńskiego jest skrócony akt urodzenia dziecka. W takim przypadku zasiłek macierzyński wypłacany jest w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Pracownica może nadal skorzystać z urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim – musi jednak złożyć do pracodawcy stosowny wniosek w terminie 21 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego. W takim przypadku pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku za czas urlopu rodzicielskiego.

Pracownica powinna złożyć wniosek do pracodawcy (oraz skrócony akt urodzenia dziecka) jeśli w terminie 21 dni od porodu zdecyduje się na wykorzystanie pełnego wymiaru urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. W takim przypadku za czas urlopu macierzyńskiego oraz czas urlopu rodzicielskiego pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Wszystkie formalności związane z wypłatą zasiłku macierzyńskiego i przesłaniem odpowiedniej dokumentacji do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych leżą po stronie pracodawcy.

Pozostałe części wywiadu:

1. Część I „Pracownica w ciąży i jej prawa”

2. Część II „Urlop macierzyński i rodzicielski”

3. Część III „Urlop wychowawczy”

4. Część IV „Powrót do pracy – prawa mamy”