Obowiązki pracodawcy związane z rozpoznaniem choroby zawodowej

Stwierdzenie choroby zawodowej

Chorobę zawodową można stwierdzić jeżeli w wyniku oceny warunków pracy da się ustalić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że dana choroba została spowodowana zatrudnieniem w narażeniu zawodowym – a więc gdy jest ona ściśle związana z warunkami i specyfiką wykonywanej pracy. Jako choroba zawodowa może być jednak zakwalifikowana tylko taka dolegliwość, która jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych.

Przykładami chorób zawodowych mogą być: pylica płuc (np. u górników), choroba popromienna (u radiologów), czy też przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym m.in. nauczycieli czy śpiewaków. Wykaz nie przyporządkowuje jednak konkretnych zawodów do poszczególnych chorób. Związek przyczynowy jest badany każdorazowo, w okolicznościach danego przypadku. 

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

W wyroku z dnia 17 listopada 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. II OSK 315/15) wskazał, że „stwierdzenie przez organ z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia czynnika szkodliwego w miejscu pracy, skutkującego powstaniem choroby zawodowej, niekoniecznie oznacza, że okoliczność ta musi być potwierdzona bezspornym dowodem. (…) Jeżeli bowiem określony czynnik może być odpowiedzialny za powstanie określonej jednostki chorobowej, to występowanie tego narażenia zawodowego na stanowisku pracy daje podstawę, by domniemywać, że doprowadził on do powstania choroby zawodowej”.

Chorobę zawodową można rozpoznać nie tylko w czasie zatrudnienia pracownika w narażeniu zawodowym, ale także po ustaniu stosunku pracy w szkodliwych warunkach. Warunkiem niezbędnym do takiego ustalenia jest wystąpienie udokumentowanych objawów choroby w okresie wskazanym w wykazie chorób zawodowych.

Zgłoszenie przypadku choroby zawodowej

Każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej powinien być niezwłocznie zgłoszony przez pracodawcę właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu oraz okręgowemu inspektorowi pracy. Także każdy lekarz oraz lekarz dentysta, który zauważył objawy takiej choroby u swojego pacjenta ma obowiązek skierować go na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania. Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może również dokonać pracownik lub były pracownik, który przypuszcza, że występujące u niego objawy mogą na nią wskazywać. Pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną.

Obowiązki pracodawcy

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązki związane z rozpoznaniem u pracownika choroby zawodowej. W takim przypadku pracodawca powinien:

• ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym;
• przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze;
• zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

Pracodawca powinien również przesłać zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do wskazanego w rozporządzeniu Rady Ministrów instytutu medycyny pracy (instytutu im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w Łodzi) oraz do właściwego państwowego inspektora sanitarnego.

Zobacz serwis: Ubezpieczenia społeczne

Ponadto, pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze, a także prowadzić rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby.

Podstawa prawna:

- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r., poz. 2255)