Wyniki kontroli umów cywilnoprawnych w 2015 r.

Ponad 8 tysięcy osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej po interwencji inspektorów PIP zostało zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

W 2015 r. w wyniku skarg zgłoszonych do Państwowej Inspekcji Pracy dotyczących świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych w warunkach właściwych dla stosunku pracy skontrolowano 554 pracodawców. Kontrolowane podmioty zatrudniały 64.655 pracowników, zaś 64.081 osób wykonywało w nich pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, a 2.599 osób w ramach prowadzonej przez siebie jednoosobowej działalności gospodarczej. Oznacza to, że w kontrolowanych podmiotach liczba osób świadczących pracę w ramach stosunków niepracowniczych była tylko minimalnie niższa niż pracowników.

Najwięcej skarg w sprawie umów cywilnoprawnych wpłynęło od osób świadczących pracę w małych firmach z sekcji handel i naprawy, a także usługi administrowania (m.in. usługi sprzątania, wynajem i dzierżawa, agencje zatrudnienia, organizacja turystyki) oraz przetwórstwo przemysłowe i ochrona mienia.

W wyniku skarg na agencje ochrony osób i mienia, w których poruszono problematykę zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach przewidzianych dla stosunku pracy, przeprowadzono kontrole w 73 jednostkach organizacyjnych agencji, poddając ocenie 491 umów cywilnoprawnych (w tym 405 umów zlecenia i 81 zawartych z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.

Jest to branża, w której umowy cywilnoprawne zawierane są masowo - w trakcie prowadzonych kontroli realizowano prawie 124 tys. takich umów, oprócz tego 82 osoby świadczyły pracę na podstawie umowy zawartej w ramach jednoosobowo prowadzonej działalności gospodarczej. Dla porównania - skontrolowane agencje zatrudniały 24,5 tys. pracowników. Oznacza to, że w firmach tych liczba zleceniobiorców pięciokrotnie przekraczała liczbę pracowników.

Inspektorzy pracy uznali, że 1/5 skontrolowanych umów została zawarta z naruszeniem art. 22 Kodeksu pracy; w przypadku umów zlecenia odsetek wyniósł 24%. Omawiane nieprawidłowości wystąpiły w blisko 29% agencji.

Rekomendowany produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2016 r. (książka)

W kontrolowanych agencjach ochrony na szczególną uwagę zasługuje zawieranie umów cywilnoprawnych z pracownikami własnymi oraz z pracownikami firm powiązanych osobowo lub kapitałowo (stanowiły one blisko 14% poddanych ocenie umów) – nieprawidłowości ujawniono w odniesieniu do 18,8% umów zawartych z pracownikami własnymi i w przypadku jednej umowy z osobą zatrudnioną w podmiocie powiązanym osobowo lub kapitałowo.