Prawa pracownicze pracownika sezonowego - obowiązki pracodawcy

Rozmowa ze Sławomirem Paruchem, radcą prawnym, partnerem kierującym Departamentem Prawa Pracy w kancelarii Sołtysiński, Kawecki, & Szlęzak

• Istnieją trzy dopuszczalne formy zatrudnienia pracownika sezonowego (umowa o pracę, umowa o pracę tymczasową oraz umowa-zlecenie). Czy zawsze konieczna jest forma pisemna każdej z powyższych umów z pracownikiem sezonowym?

– Konieczność zawarcia umowy z pracownikiem sezonowym na piśmie zależy od rodzaju umowy. W przypadku umów o pracę obowiązują przepisy Kodeksu pracy, zgodnie z którymi umowę zawiera się na piśmie. Umowa zawarta w innej formie jest wprawdzie skuteczna i wiąże strony, jednak pracodawca ma obowiązek, pod karą grzywny, potwierdzenia na piśmie jej rodzaju, stron i warunków, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika. Takie same wymagania dotyczące formy umowy o pracę tymczasową przewiduje art. 13 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, z tą tylko różnicą, że agencja pracy tymczasowej, będąca pracodawcą, ma 2 dni na potwierdzenie warunków umowy na piśmie. Umowa-zlecenie natomiast może być zawarta w dowolnej formie. Do celów dowodowych, zaleca się jednak stosowanie formy pisemnej.

• W jakich sytuacjach inspekcja pracy może ukarać pracodawcę mandatem z powodu braku umowy z pracownikiem sezonowym?

– Zależy to od formy zatrudnienia pracownika sezonowego. Jeżeli jest to stosunek pracy (lub dotyczy to pracowników tymczasowych), pracodawca, który nie potwierdzi umowy na piśmie, podlega karze grzywny w wysokości do 30 000 zł.

A zatem, jeżeli inspektor pracy stwierdzi, że ma do czynienia z pracownikiem, a pracodawca (lub agencja pracy tymczasowej) nie będzie w stanie okazać pisemnej umowy zawartej z pracownikiem – ci ostatni zostaną ukarani. Dotyczy to również sytuacji, w której pracownik będzie formalnie zatrudniony na podstawie umowy-zlecenia, ale zatrudnienie będzie miało cechy stosunku pracy.

W przypadku natomiast klasycznego zlecenia umowa sporządzona na piśmie nie jest wymagana, a więc zleceniodawca nie może zostać ukarany z powodu braku jej pisemnej formy.

• Czy możliwe jest zawarcie umowy z pracownikiem sezonowym w sposób dorozumiany?

– Zawarcie umowy z pracownikiem sezonowym w formie dorozumianej jest skuteczne i prawnie wiążące w przypadku każdej z trzech wskazanych na wstępie form zatrudnienia. W przypadku umów o pracę (a także umów o prace tymczasową) możliwość taka wynika z niezastrzeżenia formy pisemnej pod rygorem nieważności. Jeżeli zatem pracodawca uzgodnił z pracownikiem warunki pracy sezonowej (np. w ogrodnictwie), która ma być wykonywana na podstawie umowy o pracę na czas określony, a następnie dopuścił pracownika do jej wykonywania w terminie ustalonym jako dzień rozpoczęcia pracy, to uważa się, że doszło do zawarcia umowy o pracę w sposób dorozumiany poprzez dopuszczenie pracownika do pracy. I chociaż na pracodawcy ciąży obowiązek potwierdzenia takiej umowy na piśmie, to umowa jest skutecznie zawarta od momentu faktycznego rozpoczęcia pracy. Również dopuszczalność zawarcia umowy-zlecenia w sposób dorozumiany wynika z braku zastrzeżenia jakiejkolwiek formy szczególnej dla tego typu umów.