Wydłużenie urlopu rodzicielskiego od stycznia 2016

Nie tak łatwo ustalić wydłużenie urlopu rodzicielskiego po zmianie przepisów

Nowelizacja Kodeksu pracy pozwala nawet na podwojenie tego urlopu, jeśli zatrudniony będzie łączył opiekę nad dzieckiem z pracą na pół etatu. Reguły obliczania wolnego są jednak bardzo skomplikowane.

Od 2 stycznia 2016 r. bardzo opłacalne dla rodziców jest łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą w wymiarze maksymalnie 1/2 etatu, gdyż ustawodawca przewidział w zamian wydłużenie urlopu rodzicielskiego. Maksymalnie, gdy cały urlop rodzicielski łączymy z pracą na pół etatu, jego wymiar się podwaja i będzie wynosił nie 32 tygodnie (34 tygodnie przy większej liczbie dzieci urodzonych przy jednym porodzie) tylko 64 tygodnie (68 tygodni przy większej liczbie dzieci).

Rekomendowany produkt: Nowe prawa rodziców – zasiłki, urlopy, zwolnienia (książka)

Trudne wzory

Zmorą dla działów kadr okaże się jednak sposób obliczania wydłużenia urlopów rodzicielskich. Na pozór wygląda to prosto: przyrost jest proporcjonalny do wymiaru etatu i zależy od tego, jaką część urlopu rodzicielskiego łączymy z pracą (art. 182^lf ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.). W praktyce nie jest to jednak takie proste, gdyż w ustawie wprowadzono wzory matematyczne służące obliczeniu takiego wydłużenia i są one niestety dwa, a nie jeden, gdyż wydłużenie ustala się etapami.

ETAP 1

Wydłużenie jest zależne od tego, ile tygodni urlopu rodzicielskiego pracownik będzie łączył z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy, a może to dotyczyć tylko jednego odcinka urlopu, który zasadniczo nie powinien być krótszy niż 8 tygodni (wyjątki dotyczą pierwszego lub ostatniego odcinka urlopu rodzicielskiego, które mogą być krótsze), jego większej części lub pełnego wymiaru urlopu rodzicielskiego przysługującego pracownikowi. Na wymiar wydłużenia wpłynie ponadto ułamek etatu, w jakim pracownik będzie chciał pełnić obowiązki, który może maksymalnie wynosić 1/2, gdyż przyjęto założenie, że urlop rodzicielski ma przeważać lub co najmniej równoważyć pracę. [przykład 1]

Uzyskane wydłużenia urlopu odnosimy do urlopu w pełnym wymiarze, a więc jest to liczba tygodni urlopu przy założeniu, że pracownik zdecydowałby się tym razem na całkowite pozostanie w domu i poświęcenie się opiece nad dzieckiem. W większości przypadków jednak rodzic, który łączy już pracę z urlopem rodzicielskim, również w taki sposób będzie chciał wykorzystać wydłużoną część urlopu i nie będzie zainteresowany pozostaniem w domu. Dlatego ustawodawca przewidział drugi algorytm służący przeliczeniu wydłużenia urlopu na faktyczną nieobecność w pracy dla osób, które nadal będą chciały łączyć pracę z wykorzystywaniem urlopu rodzicielskiego.

ETAP 2

Pracownik, który uzyskuje prawo do wydłużenia urlopu rodzicielskiego, może wykorzystać go, pracując na część etatu, a co więcej, wymiar etatu pracownika w takim przypadku nie musi być taki sam jak w pierwszej części. I również w tym przypadku wymiar ten wpłynie na rozmiar nieobecności w pracy. Aby ustalić długość absencji pracownika, należy tym razem podzielić wymiar wydłużenia przez różnicę pomiędzy liczbą 1 a wymiarem etatu planowanym w trakcie wykorzystywania wydłużenia (art. 182^lf par. 7 k.p.). [przykład 2]

Polecamy serwis: Pracownik-rodzic

Niestety, nie zawszy wynikiem będzie pełna liczba tygodni, gdyż pracownik może wystąpić o wykorzystanie różnych odcinków urlopu rodzicielskiego w połączeniu z pracą, np. 9, 11, 13, czy 21 tygodni, a dodatkowo wymiar etatu także może być różny, a więc może wynosić 1/5 czy 1/3. Dlatego ustawodawca w art. 182^lf par. 4 k.p. przewidział, że w przypadkach, gdy powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego część urlopu nie odpowiada wielokrotności tygodnia, to jest ona udzielana w dniach, a niepełny dzień pomija się. Jest to zatem absolutne novum, które wprowadza tygodniowy i dzienny wymiar urlopu rodzicielskiego, podczas gdy w innych przypadkach musi on być udzielany bezwzględnie jako wielokrotność tygodni. Na tym jednak nie koniec komplikacji, gdyż przy obliczeniach cząstkę tygodnia należy zamienić na dni, a przepis już nie podpowiada, jak to zrobić. [przykład 3]

Kto ma szansę

W ustawie zmieniającej przewidziano wiele przepisów przejściowych, które regulują sytuację osób, które w dniu wejścia w życie zmian, czyli 2 stycznia 2016 r., korzystały z uprawnień rodzicielskich według starych przepisów. Jeden z takich przepisów dotyczy możliwości zmiany korzystania z urlopu rodzicielskiego na łączenie go z pracą. Zgodnie bowiem z art. 29 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1268 ze zm.) pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego lub jego części może złożyć pisemny wniosek o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy w wymiarze nie wyższym niż 1/2 etatu z 14-dniowym wyprzedzeniem, a nie w terminie 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego uprawnienia, który jest wymagany przez nowe przepisy. Oznacza to zatem, że osoba taka przynajmniej częściowo może skorzystać z nowelizacji i za część urlopu połączoną z pracą, która przypadnie po połowie stycznia (2 stycznia weszła w życie nowelizacja + 14 dni wniosek), pracownicy tacy uzyskają proporcjonalne wydłużenie urlopu rodzicielskiego.

Niestety regulacja ta nie rozstrzyga, czy część urlopu łączonego z pracą musi być odpowiednikiem pełnych tygodni, a z brzmienia przepisu to z pewnością nie wynika. Może się zatem zdarzyć, że pracownik złoży wniosek i po upływie 14 dni od jego złożenia zostanie mu część urlopu wynosząca np. 10 tygodni i 3 dni. W takiej sytuacji jeszcze trudniejsze będzie obliczanie wydłużeń urlopów rodzicielskich. Ponadto w takim przypadku wydaje się możliwe, że część urlopu łączonego z pracą może być krótsza niż 8 czy 6 tygodni, czyli minimalne długości odcinków, w jakich udzielany jest urlop rodzicielski. [przykład 4]

Problemy praktyczne

Za podstawową wadę nowelizacji należy uznać brak przepisu określającego sposób udzielania wydłużenia urlopu rodzicielskiego, podczas gdy bardzo szczegółowo uregulowane zostały zasady udzielania urlopu w jego podstawowej długości. Określono bowiem, ile może być części, jakie mają być ich minimalne długości, z jakim wyprzedzeniem należy składać wniosek o kolejne części urlopu rodzicielskiego i co w tym wniosku powinno się znaleźć. W odniesieniu do wydłużenia urlopu rodzicielskiego uregulowano jedynie, że we wniosku o łączeniu urlopu rodzicielskiego z pracą pracownik określa sposób wykorzystania części urlopu, o którą urlop zostanie proporcjonalnie wydłużony (art. 182^lf par. 6 k.p.). Z par. 20 pkt 4 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2015 r. poz. 2243) wynika, że wniosek powinien zawierać oświadczenie pracownika w tym zakresie, z którego ma wynikać, czy zamierza on łączyć z pracą część urlopu rodzicielskiego powstałą w wyniku jego wydłużenia, a jeśli tak, to w jakim wymiarze etatu. I to jest jedyna w zasadzie zasada dotycząca sposobu korzystania z proporcjonalnego wydłużenia urlopu.

Zadaj pytanie na FORUM!

Wydaje się, że brak jakiejkolwiek regulacji zasad korzystania z tej nowej części urlopu rodzicielskiego może oznaczać, że ustawodawca przyjął, że będą dotyczyły jej ogólne zasady. Tym samym urlop musi być wykorzystany bezpośrednio po poprzedniej części, wnioski składane są na zasadach ogólnych i wydłużeń urlopu nie dotyczą możliwości późniejszego wykorzystania do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Nawet gdyby tak było, to przy takim zakresie zmian przydałby się choć jeden krótki przepis rozstrzygający w sposób ogólny, które z przepisów dotyczących udzielania urlopu rodzicielskiego należy zastosować w takim przypadku?

Co nie wynika z kodeksu

W związku z brakiem przepisów dotyczących udzielania wydłużenia urlopu rodzicielskiego pojawiają się wątpliwości:

● W jakim terminie powinien zostać złożony wniosek o korzystanie z wydłużenia urlopu rodzicielskiego i czy dotyczy go termin 21 dni odnoszący się do ogólnych zasad udzielania urlopów rodzicielskich?

● Czy uzyskany wskutek proporcjonalnego wydłużenia wymiar urlopu musi być wykorzystany bezpośrednio po części urlopu, która spowodowała nabycie prawa do wydłużenia, czy można go wykorzystać w późniejszym czasie?

● Czy wydłużenie urlopu rodzicielskiego musi być wykorzystywane w jednym odcinku, czy można je dzielić na części?

● Czy wydłużenia urlopu rodzicielskiego mogą zostać wykorzystane przez pracownika do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat?

● Czy oświadczenie o wymiarze etatu, w jakim pracownik zamierza łączyć wykonywanie pracy z korzystaniem z wydłużenia jest wiążące, czy też w ostatecznym wniosku o udzielenie takiego urlopu pracownik może wystąpić o pracę w innym wymiarze etatu?

● Czy wydłużenie urlopu rodzicielskiego musi być wykorzystywane jednorazowo, czy można je dzielić na części?

Pytania te zadaliśmy Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Odpowiedzi opublikujemy po ich uzyskaniu.

PRZYKŁAD 1

Maksymalnie na 1/2 etatu

WZÓR

liczba tyg. urlopu rodzicielskiego × wymiar etatu w trakcie korzystania z urlopu = liczba tygodni wydłużenia

Pracownik występuje z wnioskiem, aby cały urlop rodzicielski połączyć z pracą na 1/2 etatu, co powoduje następujące działanie:

32 tygodnie × 1/2 etatu = 16 tygodni wydłużenia urlopu

Pracownik występuje tylko o część urlopu rodzicielskiego w wymiarze 8 tygodni w połączeniu z pracą na 1/2 etatu, co oznacza:

8 tygodni × 1/2 etatu = 4 tygodnie wydłużenia urlopu

Pracownik występuje o 12 tygodni urlopu rodzicielskiego w połączeniu z pracą na 1/3 etatu, co oznacza:

12 tygodni × 1/3 etatu = 4 tygodnie wydłużenia urlopu

PRZYKŁAD 2

Kontynuacja pracy

WZÓR

liczba tygodni wydłużenia : (1 – wymiar etatu w trakcie korzystania z wydłużenia urlopu) = wymiar nieobecności w pracy wynikającej z korzystania z urlopu w połączeniu z pracą

Zakładając, że pracownik z przykładu nr 1 zdecydował się dalej na świadczenie pracy w takim samym wymiarze, co w pierwszym okresie, jego nieobecność w pracy związana z wykorzystaniem wydłużenia urlopu będzie wynosiła odpowiednio:

16 tygodni : (1 – 1/2) = 16 tygodni × 2 = 32 tygodnie nieobecności w pracy

4 tygodnie : (1 – 1/2) = 4 tygodnie × 2 = 8 tygodni nieobecności w pracy

4 tygodnie : (1 – 1/3) = 4 tygodnie × 3/2 = 6 tygodni nieobecności w pracy

PRZYKŁAD 3

Dzienny i tygodniowy wymiar

Pracownik złożył wniosek o 8 tygodni połączenia urlopu rodzicielskiego z pracą w wymiarze 1/3 etatu, co oznacza wydłużenie o:

8 tygodni × 1/3 = 2,67 tygodnia

Urlop musi być udzielony w tygodniach i dniach, a więc 0,67 tygodnia musimy zamienić na dni, co można zrobić za pomocą proporcji matematycznej:

1 tydzień – 7 dni

0,67 tygodnia – x dni

x = 4,69 dnia

Niepełny dzień zgodnie z przepisem pomijamy, więc pracownik uzyskał wydłużenie urlopu rodzicielskiego w wysokości 2 tygodni i 4 dni.

Zakładając, że pracownik wykorzysta wydłużenie, pracując nadal w takim samym wymiarze etatu, czyli 1/3, przełoży się ono na nieobecność w pracy trwającą:

2 tygodnie 4 dni : (1 – 1/3) = 2,57 tygodnia × 3/2 = 3,86 tygodnia

Urlopu udzielamy jednak w tygodniach i dniach, a więc znowu korzystając z matematycznej proporcji, ustalamy, że 0,86 tygodnia to:

1 tydzień – 7 dni

0,86 tygodnia – x dni

x = 6,02 dnia

Niepełne dni pomija się przy udzielaniu urlopu rodzicielskiego, a więc wykorzystując tą część urlopu, pracownik będzie nieobecny w pracy przez 3 tygodnie i 6 dni.

PRZYKŁAD 4

Istotna data wniosku

Pracownik, który ma udzielony urlop rodzicielski do 10 lutego 2016 r., 4 stycznia złożył wniosek o połączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z pracą w wymiarze 1/2 etatu od 18 stycznia, czyli po 14 dniach od złożenia wniosku. Taki wniosek oznacza, że wydłużenie urlopu rodzicielskiego należało będzie obliczyć za 3 tygodnie i 3 dni, gdyż tyle czasu pozostało do 10 lutego, czyli zakończenia urlopu rodzicielskiego.

Dołącz do nas na Facebooku!

Poszerzaj swoją wiedzę, korzystając z naszego programu

INFORLEX Książki dla Firm

Tylko teraz

598,00 zł

798,00 zł

Przejdź do sklepu