Kontrola zwolnienia lekarskiego

Liczba lewych zwolnień lekarskich rośnie lawinowo. Walczy z nimi ZUS, który z kwartału na kwartał zwiększa liczbę kontroli. Konsekwencją bezpodstawnego zwolnienia jest cofnięcie zasiłku chorobowego. A co jeśli przebywanie na lewym zwolnieniu stwierdzi pracodawca, który też ma prawo do kontroli pracownika na zwolnieniu lekarskim? Czy skończy się tylko na zabraniu chorobowego za dni nieuzasadnionego zwolnienia?

Nieprawidłowości w prawie 1,2 tys. przypadkach stwierdziły od początku 2023 r. pomorskie oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podczas kontroli zwolnień lekarskich. Przebywający na zwolnieniach m.in. brali udział w wycieczkach czy remontowali mieszkania. Kwota zakwestionowanych zasiłków przekroczyła milion złotych.

Kontrola zwolnienia lekarskiego przez ZUS - od 2022 r. będą nowe przepisy. Jakie zmiany wprowadzają?

W 2019 roku ZUS zrobił prawie 80 tys. kontroli więcej niż w roku poprzednim oraz wydał prawie 40 tys. decyzji wstrzymujących wypłatę zasiłków.

Kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich przez osoby ubezpieczone mogą przeprowadzać płatnicy zasiłków (pracodawcy, zleceniodawcy) lub ZUS (z wyłączeniem okresu, za który ubezpieczonemu przysługuje wynagrodzenie chorobowe). Jak prawidłowo ją przeprowadzić?

Od 1 stycznia 2019 r. rozszerzony został katalog form zawiadamiania ubezpieczonych korzystających ze zwolnień lekarskich o wyznaczeniu badania kontrolnego przez lekarza orzecznika ZUS.

Kontrola zwolnień lekarskich w 2018 roku wykazała, że kwota obniżonych i cofniętych świadczeń przekroczyła 195 mln zł. ZUS przeprowadził ponad 496 tys. kontroli zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy.

Istnieją dwie możliwości kontroli elektronicznego zwolnienia lekarskiego (e-ZLA) przez ZUS na wniosek pracodawcy. Pierwsza to standardowa za pomocą formularza OL-2 o tytule Wniosek pracodawcy o kontrolę prawidłowości wystawienia zaświadczenia lekarskiego. Drugi sposób na złożenie wniosku polega na wybraniu odpowiedniej funkcji na profilu PUE ZUS płatnika.

Kontrola zwolnień lekarskich za I półrocze 2017 r. wykazała, że kwota wstrzymanych, cofniętych i obniżonych świadczeń w tym okresie wyniosła 98,4 mln zł. W tym okresie ZUS przeprowadził ponad 265 tys. kontroli zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może niespodziewanie skontrolować zasadność jaki i prawidłowość wystawiania zwolnienia lekarskiego. Jakie uprawnienia mają kontrolerzy z ZUS? Jak wygląda kontrola ZUS w praktyce?

Do końca grudnia 2015 r. płatnicy, którzy odprowadzają składki za więcej niż 5 osób mają obowiązek założyć profil na PUE. Informacja o zwolnieniu dotrze natychmiast do ZUS oraz pracodawcy. Elektroniczne zwolnienia lekarskie wejdą w życie 1 stycznia 2016 r.

Od 1 stycznia 2016 r. lekarze będą mogli wystawiać elektroniczne zwolnienia lekarskie (e-ZLA). Nie oznacza to jednak, że od tej daty znikną dotychczasowe zwolnienia papierowe. Dopiero bowiem od 1 stycznia 2018 r. będą wystawiane wyłącznie zwolnienia elektroniczne. Nowe zasady zwolnień to korzyści zarówno dla lekarzy, pracodawców jak i pacjentów.

Elektroniczne zwolnienia lekarskie będą wystawiane przez lekarzy od 2016 r. ZUS i pracodawca dostaną informację o zwolnieniu drogą elektroniczną, co przyspieszy możliwość przeprowadzenia kontroli przez ZUS. Zmiana ma przynieść oszczędności rzędu 212 mln zł rocznie.

Kontrola zwolnienia lekarskiego to uprawnienie przysługujące płatnikowi składek na podstawie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W celu przeprowadzenia kontroli niezbędne jest upoważnienie, a w przypadku wykrycia nieprawidłowości należy sporządzić protokół kontroli. Protokół stanowi podstawę do wstrzymania wypłaty zasiłku chorobowego.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania przez ubezpieczonych zwolnień lekarskich od pracy powinno zawierać wskazanie osoby upoważnionej do przeprowadzenia kontroli oraz okres ważności upoważnienia. Oto wzór dokumentu.

Za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim przysługuje pracownikowi zasiłek chorobowy. Z tego właśnie powodu, mimo iż okres zasiłkowy dotyczy czasu choroby, który przeznacza się na szybki powrót pracownika do zdrowia i w konsekwencji pracy, często dochodzi do nadużyć ze strony pracownika. Kto może dokonywać kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego?

Niezdolność pracownika do pracy powinna być udokumentowana zaświadczeniem lekarskim. Zarówno pracodawca, jak i ZUS mają prawo do kontrolowania zaświadczeń lekarskich w zakresie ich treści, a także prawidłowości późniejszego wykorzystania. Jakie uprawnienia im przysługują?

Kontrola zleceniobiorcy przebywającego na zwolnieniu lekarskim może budzić kontrowersję. Poniżej przedstawiamy sposób rozwiązania powstających problemów prawnych.