Jakich przepisów nie stosuje się w razie upadłości pracodawcy

Przykład

Pracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w firmie, która z powodu problemów finansowych wystąpiła o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. Sąd ogłosił upadłość firmy z możliwością zawarcia układu z wierzycielami. W tym okresie pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby i przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim. Mimo to pracodawca przesłał mu pocztą wypowiedzenie umowy o pracę, podając jako przyczynę ogłoszenie upadłości firmy. Pracownik złożył wówczas pozew do sądu pracy, żądając zasądzenia odszkodowania w związku z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę. Pracodawca twierdził, że wypowiedzenie jest zgodne z prawem, bo ogłoszono upadłość firmy. Sąd uwzględnił jednak powództwo i zasądził na rzecz pracownika odszkodowanie, pracodawca bowiem, składając wypowiedzenie umowy o pracę w czasie korzystania przez pracownika ze zwolnienia lekarskiego, naruszył art. 41 k.p., gdyż art. 41¹ k.p. nie ma zastosowania w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.

W czasie upadłości obejmującej likwidację majątku pracodawcy możliwe jest też rozwiązanie umowy o pracę ze szczególnie chronionymi działaczami związkowymi. Według art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Jednak w razie ogłoszenia upadłości pracodawcy przepis art. 32 ww. ustawy nie ma zastosowania (art. 41¹ § 1 k.p.). Tak też wypowiadał się Sąd Najwyższy w wyroku z 10 września 1998 r. (I PKN 310/98).

Jak obliczyć odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia >>

Wypowiedzenie umów terminowych

Ogłoszenie upadłości daje także pracodawcy możliwość wypowiedzenia wszelkiego rodzaju umów terminowych. Według bowiem art. 41¹ § 2 k.p. w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy może być rozwiązana przez każdą ze stron za 2-tygodniowym wypowiedzeniem. Pracodawca zatem ma w takim przypadku możliwość wcześniejszego rozwiązania każdej umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Przepis art. 41¹ § 2 k.p. dotyczy więc także tych umów, które w zasadzie nie podlegają wypowiadaniu. Jest to uzasadnione tym, że w razie upadłości pracodawcy dalsze zatrudnianie większości pracowników staje się dla niego zbędne i korzystne dla pracodawcy jest wcześniejsze zakończenie także umów terminowych. Jednak również w tym przypadku należy uznać, że zastosowanie art. 41¹ § 2 k.p. ogranicza się tylko do upadłości obejmującej likwidację majątku pracodawcy. Przemawiają za tym wskazane powyżej argumenty i stanowisko Sądu Najwyższego. A zatem w przypadku upadłości z możliwością zawarcia układu pracodawca nie może wypowiedzieć umów terminowych, opierając się na treści art. 41¹ § 2 k.p.

Podstawa prawna:

• art. 36¹ ,  41¹ Kodeksu pracy,
• art. 14 ust. 1, art. 15 i 17 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze, DzU z 2009 r. nr 175, poz. 1361 ze zm.),
• art. 32 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.).

Orzecznictwo:

• wyrok SN z 10 września 1998 r. (I PKN 310/98, OSNP 1999/19/614),
• uchwała SN z 16 marca 2010 r. (I PZP 1/10, OSNP 2010/17–18/206),
• wyrok SN z 10 września 1998 r. (I PKN 310/98, OSNP 1999/19/614).