REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym różni się odpowiedzialność dyscyplinarna od porządkowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Zwolińska
Magdalena Zwolińska

REKLAMA

Odpowiedzialność porządkową pracownicy ponoszą za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy. Należy ją odróżnić od odpowiedzialności dyscyplinarnej, obejmującej pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze, uregulowaną zwykle w różnego rodzaju pragmatykach służbowych.

W doktrynie prawa istnieje pogląd, zgodnie z którym odpowiedzialności dyscyplinarnej nie można zakwalifikować do jednej gałęzi prawa, nie jest to instytucja jednolita zarówno pod kątem stosowania kar, jak również skutków oraz drogi odwoławczej do sądu.

REKLAMA

Autopromocja

Podleganie odpowiedzialności dyscyplinarnej

REKLAMA

Podlegają jej tylko niektóre grupy pracowników, do których oprócz Kodeksu pracy stosuje się inne regulacje, ustawy szczególne, pragmatyki służbowe itp. Odpowiedzialności dyscyplinarnej podlegają np. urzędnicy służby cywilnej, prokuratorzy, radcowie prawni, pracownicy urzędów państwowych itd. Przepisy odnoszące się do tych grup zawodowych przewidują własne katalogi przewinień i kar dyscyplinarnych, procedurę ich stosowania i zasady odwoływania się od nich. Z reguły odpowiedzialność dyscyplinarna dotyczy przewinień niezwiązanych z porządkiem i organizacją pracy, odnosi się raczej do postępowania zgodnie z zasadami obowiązującymi daną grupę zawodową. Przykładowo odpowiedzialność dyscyplinarną radców prawnych reguluje rozdział 6 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Artykuł 64 ust. 1 ustawy wskazuje, że radca prawny ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego oraz za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub z zasadami etyki radcy prawnego. Za naruszenie porządku pracy będzie ponosił odpowiedzialność porządkową z Kodeksu pracy.

Unormowania dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej występują również w ustawie z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, która ogranicza tą odpowiedzialność wyłącznie do mianowanych urzędników państwowych.

Wina pracownika przy odpowiedzialności materialnej >>

Postępowanie dyscyplinarne dopełnia też specyfikę stosunku pracy w służbie cywilnej. Jest związane ze szczególną misją służby cywilnej i z zależnością służbową, z której wynika prawo do stosowania kar dyscyplinarnych. W ustawie z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej wykracza poza sferę zachowań wyłącznie pracowniczych. W art. 113 cytowanej ustawy nie wskazano wprost czynów zagrożonych odpowiedzialnością dyscyplinarną. Zapisano jedynie, że członek korpusu służby cywilnej odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie swoich obowiązków. Pojęcie „naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej” jest niedookreślone i charakteryzuje się ono wysokim poziomem ogólności i niedoprecyzowania. Obowiązki urzędnika zostały scharakteryzowane w art. 76 ustawy, należą do nich m.in.: racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi; rzetelne i bezstronne, sprawne i terminowe wykonywanie powierzonych zadań czy godne zachowywanie się w służbie oraz poza nią. Z uwagi na duży stopień ogólności przepisów, w praktyce to do dyrektora generalnego (kierownika urzędu) będzie należeć ocena, czy dany czyn członka korpusu służby cywilnej lub jego zaniechanie mieści się w kategoriach naruszenia obowiązków. Następnie ocena ta jest weryfikowana przez komisję dyscyplinarną.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odpowiedzialność porządkowa

Niezbędnymi przesłankami odpowiedzialności porządkowej są bezprawność zachowania pracownika i zawinienie. Bezprawność oznacza sprzeczność zachowania z obowiązującymi przepisami, zarówno tymi z Kodeksu pracy, jak i regulaminu pracy, a także z poleceniami służbowymi. W tym drugim przypadku muszą to być polecenia zgodne z prawem i dotyczące pracy. Wina z reguły będzie występowała w formie winy umyślnej, chociaż nie można wykluczyć też winy nieumyślnej. Rodzaj naruszonych przepisów i stopień winy powinny być uwzględniane przy wyborze rodzaju kary porządkowej.


Kary dyscyplinarne a kary porządkowe

Przewidziane w poszczególnych regulacjach kary dyscyplinarne są zbliżone do kar porządkowych z Kodeksu pracy.

Kodeks pracy przewiduje 2 rodzaje kar porządkowych:

  • niemajątkowe: upomnienie i nagana,
  • majątkowe, czyli pieniężne.

WAŻNE!

Katalog kar porządkowych jest zamknięty. Stosowanie innych jest niedopuszczalne. Oznacza to, że np. wywieszenie zdjęcia pracownika na tablicy ogłoszeń wraz z opisem przewinienia jakiego się dopuścił, stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt 4 k.p.).

Kary niemajątkowe można nakładać za każde przewinienie, natomiast karę majątkową stosuje się tylko za przewinienia wskazane w art. 108 § 2 k.p., tj. za:

  • nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych,
  • opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
  • stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Kary dyscyplinarne zbliżone do kar porządkowych to np. wymienione w ustawie o służbie cywilnej – upomnienie i nagana, które odpowiadają karom niemajątkowym przewidzianymi w Kodeksie pracy. Podobnie jest z karą obniżenia wynagrodzenia zasadniczego o nie więcej niż 25% przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy – wykazuje ona pewne podobieństwo do kar majątkowych z Kodeksu pracy.

Sprzeciw od kary porządkowej - obowiązki pracodawcy >>

REKLAMA

Cechami wspólnymi kar kodeksowych i dyscyplinarnych są m.in. ich charakter jako środka represyjno-wychowawczego oraz poddanie kontroli sądu powszechnego prawidłowości ich stosowania. Pomimo podobieństw zachodzą jednak zasadnicze różnice. Kary nałożone na podstawie art. 108 k.p. są wynikiem autonomicznej decyzji pracodawcy, podczas gdy nałożenie np. kary obniżenia wynagrodzenia zgodnie z ustawą o służbie cywilnej wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego, a dolegliwość związana z jej wykonaniem może mieć charakter trwały (obniżenie wynagrodzenia przez okres 6 miesięcy).

Poszczególne pragmatyki przewidują też kary całkowicie odmienne od kar kodeksowych. W wypadku urzędników służby cywilnej są to obniżenie stopnia służbowego służby cywilnej oraz wydalenie ze służby cywilnej, które w przypadku uprawomocnienia skutkują zakazem ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej przez okres 5 lat. Podobnie jest z karą wydalenia z pracy w urzędzie, która, tak jak w przypadku wydalenia ze służby cywilnej, przy uprawomocnieniu skutkuje wygaśnięciem stosunku pracy oraz zakazem ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej przez okres 5 lat.

Podstawa prawna:

  • art. 108–113 Kodeksu pracy,
  • rozdział 6 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (DzU z 2010 r. nr 10, poz. 65 ze zm.),
  • rozdział 5 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.),
  • art. 76, 113, 114 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505 ze zm.).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dłuższe urlopy jednak nie dla wszystkich lecz dla wybranych, czyli dla kododatkowe świadczenia. Nie będzie rewolucji w kodeksie pracy

Czas pracy skrócony do 35 godzin w tygodniu, a urlopy wydłużone z 20 dni i 26 dni do dni 35 – i to dla wszystkich. Takie niedawno były zapowiedzi odnośnie dwóch wielkich reform w kodeksie pracy. Rewolucje odwołane, o dłuższych urlopach należy zapomnieć. A krótszy tydzień pracy?

Zmiany w przepisach BHP od 2026 czy 2027 roku? Temperatury progowe i czasowe wstrzymanie pracy

Będą zmiany w przepisach BHP. Dotyczą pracy w wysokich temperaturach. Wprowadza się temperatury progowe, po przekroczeniu których pracodawca ma obowiązek wprowadzenia działań ograniczających obciążenie cieplne, np. krótszy czas pracy, przerwy w pracy czy praca zdalna. Przy najwyższych temperaturach praca zostanie czasowo wstrzymana.

Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja?

Praca w wysokich temperaturach jest szczególnie uciążliwa, a nawet może zagrażać zdrowiu i życiu pracowników. Przy jakich temperaturach pracodawca zapewnia wodę i napoje? Czy w pracy musi być klimatyzacja? Poznaj aktualnie obowiązujące przepisy BHP.

Sprzedaż w 2030 r. czyli kompetencje przyszłości. Jaki musi być handlowiec za 5 lat?

Sprzedaż dynamicznie się zmienia. Bywa, że klient kończy rozmowę z handlowcem w środku ofertowej formułki. Dziś, a jeszcze bardziej za 5 lat, klienci potrzebują rozmowy, zrozumienia, uważnego słuchania i pomocy. Coraz ważniejsza jest uczciwość i działanie zgodnie z wartościami. O czym dziś musi wiedzieć handlowiec, aby w 2030 r. posiadał wszystkie wymagane kompetencje?

REKLAMA

Przeniesienie pracownika do innego działu. Co z wypowiedzeniem zmieniającym i odprawą?

W praktyce może się zdarzyć, iż pracodawca przenosi pracownika do innego działu, aby uniknąć zwolnień. Jak dokonać tego zgodnie z prawem? Kiedy nie jest potrzebne wypowiedzenie zmieniające? Czy przenoszonemu pracownikowi trzeba wypłacić odprawę?

Ekstremalne temperatury zmniejszają wydajność pracy

Z powodu upałów w Chinach, Hiszpanii, Włoszech i Grecji PKB może spaść o blisko 1 pkt proc. - wynika z raportów ekspertów Allianz Trade. Ekstremalne temperatury maja duży wpływ na wydajność pracy.

Realia pracy tymczasowej. Co liczy się dziś dla firm i kandydatów? [Badanie]

Na rynku pracy, gdzie coraz trudniej o trwałość i przewidywalność, głos pracowników oraz pracodawców staje się jednym z najczulszych barometrów zmian. Job Impulse co roku bada poziom satysfakcji obu tych grup. Najnowsze wyniki wskazują, że oczekiwania wobec agencji dynamicznie rosną: firmy domagają się sprawnych, natychmiastowych rekrutacji, ale przy zachowaniu wysokiej jakości procesów i maksymalnym ograniczeniu rotacji. Z kolei pracownicy tymczasowi coraz wyraźniej sygnalizują potrzebę stabilności, poszerzania systemu benefitów, a także obsługi formalności online.

Lipiec 2025 – dni wolne, godziny pracy

Lipiec 2025 – dni wolne od pracy i godziny pracy. To najbardziej zapracowany miesiąc w roku. Jaki jest wymiar czasu pracy w lipcu? Czy kalendarz dni wolnych od pracy przewiduje święta w tym miesiącu?

REKLAMA

Zmiany w umowach o pracę: dodatkowe koszty dla pracodawcy bo część umów musi przejść przez tłumacza przysięgłego

W III kwartale 2025 r. obowiązują już cztery istotne i nowe ustawy w obszarze prawa pracy. Przyglądamy się jednej z nich w zakresie zmian w zatrudnieniu jakie weszły na skutek tych nowych regulacji. Chodzi o istotną instytucję bo o umowę o pracę! To dokument, który ma kluczowe znaczenie dla stosunku pracy. Zmiany, które zaszły w umowach o pracę są naprawdę znaczące i co gorsza generują koszty dla pracodawców. Pocieszające jest jednak to, że zmiany dotyczą tylko wybranych grup pracowników, nie wszystkich zatrudnionych osób.

Wyzwania dla pracodawców w zakresie wynagrodzeń. Zmiany pomogą zmniejszyć rotację pracowników

Połowa polskich pracowników uważa, że zarabia za mało. To powód dużej rotacji pracowników. Jakie wyzwania stoją przed pracodawcami? Co muszą zmienić, aby zmniejszyć rotację w firmie?

REKLAMA