REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym różni się odpowiedzialność dyscyplinarna od porządkowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Zwolińska
Magdalena Zwolińska

REKLAMA

Odpowiedzialność porządkową pracownicy ponoszą za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy. Należy ją odróżnić od odpowiedzialności dyscyplinarnej, obejmującej pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze, uregulowaną zwykle w różnego rodzaju pragmatykach służbowych.

W doktrynie prawa istnieje pogląd, zgodnie z którym odpowiedzialności dyscyplinarnej nie można zakwalifikować do jednej gałęzi prawa, nie jest to instytucja jednolita zarówno pod kątem stosowania kar, jak również skutków oraz drogi odwoławczej do sądu.

REKLAMA

Autopromocja

Podleganie odpowiedzialności dyscyplinarnej

REKLAMA

Podlegają jej tylko niektóre grupy pracowników, do których oprócz Kodeksu pracy stosuje się inne regulacje, ustawy szczególne, pragmatyki służbowe itp. Odpowiedzialności dyscyplinarnej podlegają np. urzędnicy służby cywilnej, prokuratorzy, radcowie prawni, pracownicy urzędów państwowych itd. Przepisy odnoszące się do tych grup zawodowych przewidują własne katalogi przewinień i kar dyscyplinarnych, procedurę ich stosowania i zasady odwoływania się od nich. Z reguły odpowiedzialność dyscyplinarna dotyczy przewinień niezwiązanych z porządkiem i organizacją pracy, odnosi się raczej do postępowania zgodnie z zasadami obowiązującymi daną grupę zawodową. Przykładowo odpowiedzialność dyscyplinarną radców prawnych reguluje rozdział 6 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Artykuł 64 ust. 1 ustawy wskazuje, że radca prawny ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego oraz za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub z zasadami etyki radcy prawnego. Za naruszenie porządku pracy będzie ponosił odpowiedzialność porządkową z Kodeksu pracy.

Unormowania dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej występują również w ustawie z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, która ogranicza tą odpowiedzialność wyłącznie do mianowanych urzędników państwowych.

Wina pracownika przy odpowiedzialności materialnej >>

Postępowanie dyscyplinarne dopełnia też specyfikę stosunku pracy w służbie cywilnej. Jest związane ze szczególną misją służby cywilnej i z zależnością służbową, z której wynika prawo do stosowania kar dyscyplinarnych. W ustawie z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej wykracza poza sferę zachowań wyłącznie pracowniczych. W art. 113 cytowanej ustawy nie wskazano wprost czynów zagrożonych odpowiedzialnością dyscyplinarną. Zapisano jedynie, że członek korpusu służby cywilnej odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie swoich obowiązków. Pojęcie „naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej” jest niedookreślone i charakteryzuje się ono wysokim poziomem ogólności i niedoprecyzowania. Obowiązki urzędnika zostały scharakteryzowane w art. 76 ustawy, należą do nich m.in.: racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi; rzetelne i bezstronne, sprawne i terminowe wykonywanie powierzonych zadań czy godne zachowywanie się w służbie oraz poza nią. Z uwagi na duży stopień ogólności przepisów, w praktyce to do dyrektora generalnego (kierownika urzędu) będzie należeć ocena, czy dany czyn członka korpusu służby cywilnej lub jego zaniechanie mieści się w kategoriach naruszenia obowiązków. Następnie ocena ta jest weryfikowana przez komisję dyscyplinarną.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odpowiedzialność porządkowa

Niezbędnymi przesłankami odpowiedzialności porządkowej są bezprawność zachowania pracownika i zawinienie. Bezprawność oznacza sprzeczność zachowania z obowiązującymi przepisami, zarówno tymi z Kodeksu pracy, jak i regulaminu pracy, a także z poleceniami służbowymi. W tym drugim przypadku muszą to być polecenia zgodne z prawem i dotyczące pracy. Wina z reguły będzie występowała w formie winy umyślnej, chociaż nie można wykluczyć też winy nieumyślnej. Rodzaj naruszonych przepisów i stopień winy powinny być uwzględniane przy wyborze rodzaju kary porządkowej.


Kary dyscyplinarne a kary porządkowe

Przewidziane w poszczególnych regulacjach kary dyscyplinarne są zbliżone do kar porządkowych z Kodeksu pracy.

Kodeks pracy przewiduje 2 rodzaje kar porządkowych:

  • niemajątkowe: upomnienie i nagana,
  • majątkowe, czyli pieniężne.

WAŻNE!

Katalog kar porządkowych jest zamknięty. Stosowanie innych jest niedopuszczalne. Oznacza to, że np. wywieszenie zdjęcia pracownika na tablicy ogłoszeń wraz z opisem przewinienia jakiego się dopuścił, stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt 4 k.p.).

Kary niemajątkowe można nakładać za każde przewinienie, natomiast karę majątkową stosuje się tylko za przewinienia wskazane w art. 108 § 2 k.p., tj. za:

  • nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych,
  • opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
  • stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Kary dyscyplinarne zbliżone do kar porządkowych to np. wymienione w ustawie o służbie cywilnej – upomnienie i nagana, które odpowiadają karom niemajątkowym przewidzianymi w Kodeksie pracy. Podobnie jest z karą obniżenia wynagrodzenia zasadniczego o nie więcej niż 25% przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy – wykazuje ona pewne podobieństwo do kar majątkowych z Kodeksu pracy.

Sprzeciw od kary porządkowej - obowiązki pracodawcy >>

REKLAMA

Cechami wspólnymi kar kodeksowych i dyscyplinarnych są m.in. ich charakter jako środka represyjno-wychowawczego oraz poddanie kontroli sądu powszechnego prawidłowości ich stosowania. Pomimo podobieństw zachodzą jednak zasadnicze różnice. Kary nałożone na podstawie art. 108 k.p. są wynikiem autonomicznej decyzji pracodawcy, podczas gdy nałożenie np. kary obniżenia wynagrodzenia zgodnie z ustawą o służbie cywilnej wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego, a dolegliwość związana z jej wykonaniem może mieć charakter trwały (obniżenie wynagrodzenia przez okres 6 miesięcy).

Poszczególne pragmatyki przewidują też kary całkowicie odmienne od kar kodeksowych. W wypadku urzędników służby cywilnej są to obniżenie stopnia służbowego służby cywilnej oraz wydalenie ze służby cywilnej, które w przypadku uprawomocnienia skutkują zakazem ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej przez okres 5 lat. Podobnie jest z karą wydalenia z pracy w urzędzie, która, tak jak w przypadku wydalenia ze służby cywilnej, przy uprawomocnieniu skutkuje wygaśnięciem stosunku pracy oraz zakazem ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej przez okres 5 lat.

Podstawa prawna:

  • art. 108–113 Kodeksu pracy,
  • rozdział 6 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (DzU z 2010 r. nr 10, poz. 65 ze zm.),
  • rozdział 5 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.),
  • art. 76, 113, 114 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505 ze zm.).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS zachęca do e-wizyt: porady online bez wychodzenia z domu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozwija usługę e-wizyt, czyli wideorozmów z konsultantami ZUS. Dzięki temu każdy może uzyskać pomoc bez konieczności wizyty w placówce – wystarczy smartfon lub komputer z dostępem do internetu.

Masz świadczenie przedemerytalne i dorabiasz? Do 31 maja musisz rozliczyć się z ZUS

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny i jednocześnie dorabiające, muszą do 31 maja złożyć w ZUS-ie zaświadczenie o swoich przychodach. Brak rozliczenia może skutkować zmniejszeniem lub zawieszeniem świadczenia.

Polski rynek pracy przyciąga wykwalifikowanych pracowników z innych krajów

Polska na podium krajów UE przyciągających wykwalifikowanych pracowników. Choć do liderujących Niemiec wciąż nam daleko, Polska wyrasta na kluczowego gracza w regionie, jeśli chodzi o przyciąganie zagranicznych specjalistów.

Fachowiec na samozatrudnieniu: kontrakt menadżerski z polisami asekurującymi ryzyka, które musi podejmować menadżer

Okazuje się, że odpowiednio dobrane pakiety ochronne nie tylko zwiększają bezpieczeństwo freelancerów i osób zatrudnionych w oparciu o umowę B2B, ale również stanowią atrakcyjny benefit. Może on przyciągać najlepszych specjalistów i budować lojalność wobec firmy.

REKLAMA

Wyższe wynagrodzenia młodocianych i nowe stawki wpłat na PFRON od czerwca 2025 r. – sprawdź, ile wyniosą

Od 1 czerwca 2025 roku wzrosną minimalne wynagrodzenia pracowników młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe oraz kwoty wpłat na PFRON. To efekt ogłoszenia nowej wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przez GUS. Sprawdź aktualne stawki obowiązujące w okresie wakacyjnym.

Ekspertka BCC: Jawność wynagrodzeń nie jest przykrym obowiązkiem, tylko nowym rozdziałem w celu likwidacji nierówności czy świadomego zarządzania swoją karierą zawodową

W piątek, 9 maja 2025 r. posłowie przegłosowali w Sejmie nowelę Kodeksu pracy wprowadzającą nowy obowiązek dla pracodawców. Zgodnie z przegłosowaną dziś w Sejmie nowelizacją Kodeksu pracy, każdy pracodawca publikujący ogłoszenie o naborze na określone stanowisko będzie zobowiązany do podania przedziału wynagrodzenia – z jasno określoną kwotą minimalną i maksymalną.

Nie możemy zgubić człowieczeństwa

Rozmowa z Katarzyną Oksińską, dyrektorką Departamentu HR w Centralnym Ośrodku Informatyki, o tym, jak budować motywację do pracy w firmie sektora publicznego.

Boże Ciało 2025 i inne dni wolne [Czerwiec]

Zgodnie z ustawą o dniach wolnych od pracy w czerwcu 2025 roku występują 2 święta wolne od pracy. W całym roku jest ich 14. Kiedy wypada Boże Ciało? Ile jest dni wolnych od pracy w czerwcu?

REKLAMA

Czy czterodniowy tydzień pracy jest realny?

Prawo do trzech wolnych dni w tygodniu to marzenie niejednego pracownika. Czy wkrótce ma szansę stać się realne? Czy czterodniowy tydzień pracy sprawdziłby się w polskich warunkach? Jak wygląda to w innych krajach?

Wpłaty do PPK nalicza się od całego wynagrodzenia uczestnika PPK [Przykłady]

Jeśli uczestnikowi PPK przysługuje np. pakiet medyczny, finansowany w całości przez pracodawcę, również od wartości tego pakietu należy obliczyć i pobrać wpłaty do PPK. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy uczestnik PPK nie otrzymał w danym miesiącu żadnego wynagrodzenia poza tym świadczeniem – w takim przypadku pracodawca nie ma z czego pobrać wpłat do PPK finansowanych przez uczestnika.

REKLAMA