REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym różni się odpowiedzialność dyscyplinarna od porządkowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Zwolińska
Magdalena Zwolińska

REKLAMA

Odpowiedzialność porządkową pracownicy ponoszą za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy. Należy ją odróżnić od odpowiedzialności dyscyplinarnej, obejmującej pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze, uregulowaną zwykle w różnego rodzaju pragmatykach służbowych.

W doktrynie prawa istnieje pogląd, zgodnie z którym odpowiedzialności dyscyplinarnej nie można zakwalifikować do jednej gałęzi prawa, nie jest to instytucja jednolita zarówno pod kątem stosowania kar, jak również skutków oraz drogi odwoławczej do sądu.

REKLAMA

Podleganie odpowiedzialności dyscyplinarnej

Podlegają jej tylko niektóre grupy pracowników, do których oprócz Kodeksu pracy stosuje się inne regulacje, ustawy szczególne, pragmatyki służbowe itp. Odpowiedzialności dyscyplinarnej podlegają np. urzędnicy służby cywilnej, prokuratorzy, radcowie prawni, pracownicy urzędów państwowych itd. Przepisy odnoszące się do tych grup zawodowych przewidują własne katalogi przewinień i kar dyscyplinarnych, procedurę ich stosowania i zasady odwoływania się od nich. Z reguły odpowiedzialność dyscyplinarna dotyczy przewinień niezwiązanych z porządkiem i organizacją pracy, odnosi się raczej do postępowania zgodnie z zasadami obowiązującymi daną grupę zawodową. Przykładowo odpowiedzialność dyscyplinarną radców prawnych reguluje rozdział 6 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Artykuł 64 ust. 1 ustawy wskazuje, że radca prawny ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego oraz za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub z zasadami etyki radcy prawnego. Za naruszenie porządku pracy będzie ponosił odpowiedzialność porządkową z Kodeksu pracy.

Unormowania dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej występują również w ustawie z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, która ogranicza tą odpowiedzialność wyłącznie do mianowanych urzędników państwowych.

Wina pracownika przy odpowiedzialności materialnej >>

Postępowanie dyscyplinarne dopełnia też specyfikę stosunku pracy w służbie cywilnej. Jest związane ze szczególną misją służby cywilnej i z zależnością służbową, z której wynika prawo do stosowania kar dyscyplinarnych. W ustawie z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej wykracza poza sferę zachowań wyłącznie pracowniczych. W art. 113 cytowanej ustawy nie wskazano wprost czynów zagrożonych odpowiedzialnością dyscyplinarną. Zapisano jedynie, że członek korpusu służby cywilnej odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie swoich obowiązków. Pojęcie „naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej” jest niedookreślone i charakteryzuje się ono wysokim poziomem ogólności i niedoprecyzowania. Obowiązki urzędnika zostały scharakteryzowane w art. 76 ustawy, należą do nich m.in.: racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi; rzetelne i bezstronne, sprawne i terminowe wykonywanie powierzonych zadań czy godne zachowywanie się w służbie oraz poza nią. Z uwagi na duży stopień ogólności przepisów, w praktyce to do dyrektora generalnego (kierownika urzędu) będzie należeć ocena, czy dany czyn członka korpusu służby cywilnej lub jego zaniechanie mieści się w kategoriach naruszenia obowiązków. Następnie ocena ta jest weryfikowana przez komisję dyscyplinarną.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odpowiedzialność porządkowa

Niezbędnymi przesłankami odpowiedzialności porządkowej są bezprawność zachowania pracownika i zawinienie. Bezprawność oznacza sprzeczność zachowania z obowiązującymi przepisami, zarówno tymi z Kodeksu pracy, jak i regulaminu pracy, a także z poleceniami służbowymi. W tym drugim przypadku muszą to być polecenia zgodne z prawem i dotyczące pracy. Wina z reguły będzie występowała w formie winy umyślnej, chociaż nie można wykluczyć też winy nieumyślnej. Rodzaj naruszonych przepisów i stopień winy powinny być uwzględniane przy wyborze rodzaju kary porządkowej.


Kary dyscyplinarne a kary porządkowe

Przewidziane w poszczególnych regulacjach kary dyscyplinarne są zbliżone do kar porządkowych z Kodeksu pracy.

Kodeks pracy przewiduje 2 rodzaje kar porządkowych:

  • niemajątkowe: upomnienie i nagana,
  • majątkowe, czyli pieniężne.

WAŻNE!

Katalog kar porządkowych jest zamknięty. Stosowanie innych jest niedopuszczalne. Oznacza to, że np. wywieszenie zdjęcia pracownika na tablicy ogłoszeń wraz z opisem przewinienia jakiego się dopuścił, stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt 4 k.p.).

Kary niemajątkowe można nakładać za każde przewinienie, natomiast karę majątkową stosuje się tylko za przewinienia wskazane w art. 108 § 2 k.p., tj. za:

  • nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych,
  • opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
  • stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.

Kary dyscyplinarne zbliżone do kar porządkowych to np. wymienione w ustawie o służbie cywilnej – upomnienie i nagana, które odpowiadają karom niemajątkowym przewidzianymi w Kodeksie pracy. Podobnie jest z karą obniżenia wynagrodzenia zasadniczego o nie więcej niż 25% przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy – wykazuje ona pewne podobieństwo do kar majątkowych z Kodeksu pracy.

Sprzeciw od kary porządkowej - obowiązki pracodawcy >>

Cechami wspólnymi kar kodeksowych i dyscyplinarnych są m.in. ich charakter jako środka represyjno-wychowawczego oraz poddanie kontroli sądu powszechnego prawidłowości ich stosowania. Pomimo podobieństw zachodzą jednak zasadnicze różnice. Kary nałożone na podstawie art. 108 k.p. są wynikiem autonomicznej decyzji pracodawcy, podczas gdy nałożenie np. kary obniżenia wynagrodzenia zgodnie z ustawą o służbie cywilnej wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego, a dolegliwość związana z jej wykonaniem może mieć charakter trwały (obniżenie wynagrodzenia przez okres 6 miesięcy).

Poszczególne pragmatyki przewidują też kary całkowicie odmienne od kar kodeksowych. W wypadku urzędników służby cywilnej są to obniżenie stopnia służbowego służby cywilnej oraz wydalenie ze służby cywilnej, które w przypadku uprawomocnienia skutkują zakazem ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej przez okres 5 lat. Podobnie jest z karą wydalenia z pracy w urzędzie, która, tak jak w przypadku wydalenia ze służby cywilnej, przy uprawomocnieniu skutkuje wygaśnięciem stosunku pracy oraz zakazem ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej przez okres 5 lat.

Podstawa prawna:

  • art. 108–113 Kodeksu pracy,
  • rozdział 6 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (DzU z 2010 r. nr 10, poz. 65 ze zm.),
  • rozdział 5 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.),
  • art. 76, 113, 114 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505 ze zm.).
Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Urlop wychowawczy oraz obniżony wymiar czasu pracy. Od kiedy przysługuje ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę?

Urlop wychowawczy jest uprawnieniem pracownika przysługującym w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Wielu pracowników zadaje sobie pytanie czy w czasie przebywania na urlopie wychowawczym bądź korzystania przez pracownika z obniżonego wymiaru czasu pracy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę. A jeżeli tak to od kiedy obowiązuje ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę?

Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy oraz Święto Pracy to dobry moment by przyjrzeć się wypadkom przy pracy

Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy oraz Święto Pracy to dobry moment by przyjrzeć się wypadkom przy pracy. Ile było wypadków przy pracy w 2024? Jakie są przyczyny wypadków przy pracy? Jak zwalczać wypadkom przy pracy?

Rekordowy wzrost ojców na rodzicielskim. ZUS: W 2024 r. 41,9 tys. ojców skorzystało z urlopu rodzicielskiego. "Dyrektywa work-life balance przynosi efekty."

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w przesłanej we wtorek, 29 kwietnia informacji prasowej poinformował, że ZUS i Fundacja Share the Care ponownie łączą siły z przedstawicielami organizacji rządowych i pozarządowych oraz pracodawców, by promować równość rodzicielską i zawodową. Startuje 4 edycja kampanii „Równi w domu – równi w pracy. To się wszystkim opłaca”.

Majowe "mostkowanie" na L4. Firmy tracą, pracownicy remontują, grillują, wyjeżdżają

Długi weekend majowy to czas, w którym tysiące pracowników sięga po tzw. "mostkowanie" – zjawisko polegające na pobieraniu zwolnień lekarskich bez rzeczywistych wskazań medycznych. Pracownicy najczęściej sięgają po nie tuż przed lub po świętach. Chodzi o wydłużenie sobie czasu wolnego, bez konieczności wykorzystywania przysługującego urlopu wypoczynkowego.

REKLAMA

Wyższe pensje dla rezydentów od lipca 2025 roku. Oto nowe stawki wynagrodzenia

Od 1 lipca 2025 roku lekarze i dentyści odbywający specjalizację w ramach rezydentury otrzymają wyższe wynagrodzenie. Projekt nowego rozporządzenia Ministra Zdrowia przewiduje podwyżki zarówno dla specjalizacji priorytetowych, jak i pozostałych dziedzin. Sprawdź, ile będą zarabiać rezydenci po zmianach.

Gwarantowana rekompensata dla pracownika za 3 maja 2025 r. [PRAWO]

Święto 3 maja w 2025 r. wypada w sobotę. Co na to prawo? Przewidywana jest gwarantowana rekompensata dla pracownika. Jakie są obowiązki pracodawcy w maju?

ZUS nieczynny 2 maja 2025 r.

Dnia 2 maja 2025 r. (piątek) ZUS będzie nieczynny. Centrum Obsługi Telefonicznej również tego dnia nie pracuje. ZUS zachęca do załatwiania spraw online.

Bezpłatny e-book Piękny umysł. PRISM Brain Mapping

Żyjemy w czasach, w których jedynym pewnikiem jest zmiana. Kluczowe dla niej są samoświadomość i samopoznanie. Prezentujemy jedno z najlepszych narzędzi, które nam w tym pomoże – PRISM Brain Mapping.

REKLAMA

Kobieta 12 kg. Mężczyzna 30 kg. Przepisy BHP regulują podnoszenie ciężarów w pracy

Kobieta może podnosić 12 kg, a mężczyzna aż 30 kg przy pracy stałej. To prawie 3 razy więcej. Przepisy BHP regulują podnoszenie ciężarów w pracy w różnych okolicznościach. Kiedy konieczne jest zespołowe przenoszenie ciężarów przez pracowników? Oto przepisy prawne określające zasady transportu ręcznego.

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce 2025. Gigantyczne straty dla przedsiębiorców. Każdy chciałby mniej pracować

Każdy chciałby mniej pracować, być wiecznie młodym, zarabiać dużo pieniędzy i nie mieć zmartwień. - Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie negatywnie ocenia plany wprowadzenia w Polsce czterodniowego tygodnia pracy. Jeszcze w kwietniu zostaną przedstawione główne założenia programu.

REKLAMA