Kiedy pracę w gospodarstwie rolnym można zaliczyć do stażu pracy

Praca w gospodarstwie rolnym a staż pracy

W celu prawidłowego określenia stażu pracy, należy wziąć pod uwagę zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, o którym mowa w Kodeksie pracy.

Autopromocja

Istnieje także możliwość zaliczenia do stażu pracy innych okresów pracy na mocy odrębnych ustaw lub przepisów zakładowych. Ma to zastosowanie w przypadku pracy w gospodarstwie rolnym, która po spełnieniu warunków, o których dalej mowa, będzie zaliczana do stażu pracy.

Praca w gospodarstwie rolnym jest:

• zaliczana do stażu pracy u danego pracodawcy, jeżeli przepisy ustaw i przepisy wykonawcze, układy zbiorowe pracy lub regulaminy wynagradzania przewidują możliwość wliczenia do stażu pracy okresu pracy w innych zakładach pracy, czyli m.in. w gospodarstwie rolnym,
• niezaliczana do stażu pracy u danego pracodawcy, jeśli w myśl danego przepisu prawa lub postanowienia wewnątrzzakładowego stażu pracy wlicza się tylko okresy zatrudnienia u danego pracodawcy, na określonym stanowisku lub w branży, lub w szczególnych warunkach.

Polecany produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem + poradnik w prezencie

Wliczany do stażu pracy okres zatrudnienia można podzielić zasadniczo na 3 okresy. Są to przypadki wskazane w art. 1 ust. 1 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.

Gospodarstwo prowadzone indywidualnie lub przez współmałżonka

Pierwszym z tych okresów jest czas prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka. Do stażu będziemy tutaj wliczać pracę w gospodarstwie rolnym, która przypada na okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka. Warto wyjaśnić, że zgodnie z wyrokiem NSA z 18 maja 1999 r. przez prowadzenie gospodarstwa rolnego rozumie się samodzielną lub przy pomocy innych osób (osób bliskich, pracowników najemnych) faktyczną pracę w gospodarstwie rolnym, jaka jest wykonywana na własny rachunek w charakterze właściciela lub posiadacza (II SA 204/99).

Wpływ stażu pracy na uprawnienia pracownika

Anna K. prowadziła wraz z mężem gospodarstwo rolne przez 10 lat. Następnie z przyczyn ekonomicznych musiała się zatrudnić na podstawie umowy o pracę. W związku z zatrudnieniem pracowniczym dotychczasowy okres pracy w gospodarstwie rolnym będzie się wliczał do jej stażu pracy.

Jeszcze do 1971 r. gospodarstwem rolnym była nieruchomość rolna do 0,2 ha. Od 24 grudnia 1971 r. normę tę podwyższono do 0,5 ha, a od 1 lipca 1989 r. do 1 ha użytków rolnych.

Polecamy: PIT-y 2015 (książka + CD)

Praca w gospodarstwie po 16. roku życia, a przed jego przejęciem

W tym przypadku mowa jest o okresach zaliczanych do stażu pracy przypadających przed 1 stycznia 1983 r., ale po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, które poprzedzały objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem. A zatem warunkiem koniecznym do zaliczenia przepracowanych lat do stażu pracy jest objęcie, a następnie osobiste prowadzenie gospodarstwa. Sąd Najwyższy zaznaczył, że nie ma tutaj znaczenia moment (czas), w którym nastąpiło przejęcie, a więc nie musi do niego dojść zaraz po zaprzestaniu pracy w tym gospodarstwie. Co więcej, okresy pracy w gospodarstwie bez jego objęcia i rozpoczęcia prowadzenia nie podlegają wliczeniu do stażu pracy (wyrok NSA z 30 stycznia 2001 r., II SA 613/00). Należy dodać, że przez objęcie gospodarstwa należy rozumieć również objęcie tylko pewnej jego części.

Forum - Kadry

Ewa W. pracowała w gospodarstwie rolnym swoich rodziców od ukończenia 16. roku życia przez 10 lat. Równocześnie uczęszczała do szkoły. Po zakończeniu studiów wyprowadziła się do Warszawy, gdzie pracowała jako pracownik administracyjny na uczelni. Po jej wyjeździe gospodarstwo rodziców przejął brat. A zatem 10-letni okres pracy Ewy W. nie będzie wliczony do stażu pracy, gdyż nie spełniła warunku przejęcia i prowadzenia gospodarstwa.

Praca w gospodarstwie w charakterze domownika

Do stażu pracy będziemy wliczać również przypadające po 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika.

Do 31 grudnia 1990 r. za domownika uznawany był zarówno członek rodziny rolnika, jak i inna osoba pracująca i pozostająca we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem po ukończeniu 16. roku życia. Wówczas osoby te nie podlegały obowiązkowi ubezpieczenia, praca ta zaś stanowiła dla nich główne źródło utrzymania.

Po zmianie przepisów, tj. od 1 stycznia 1991 r., za domownika uważa się osobę bliską rolnikowi, która:

• ukończyła 16 lat,
• pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
• stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy (art. 6 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników).

Oznacza to, że pomoc w gospodarstwie rolnym wykonywana dorywczo lub sezonowo, np. podczas żniw, nie będzie już rozumiana jako ta, która jest wliczana do stażu pracy.

Jak ustalić staż pracy

Anna K. po ukończeniu 16. roku życia pracowała stale w gospodarstwie swoich rodziców. Równocześnie codziennie dojeżdżała na studia do pobliskiego miasta. A zatem okres pracy w gospodarstwie jest zaliczany do stażu pracy Anny K., gdyż został spełniony warunek wspólnego zamieszkania i pracy w gospodarstwie rodziców. Gdyby jednak Anna K. wynajmowała mieszkanie w mieście, w którym studiowała, a do domu dojeżdżała i pracowała tylko w weekendy, okres tej pracy nie byłby wliczany do stażu pracy, gdyż nie pracowała stale w gospodarstwie rolnym.

Dokumentowanie pracy w gospodarstwie

Aby pracodawca mógł zaliczyć do stażu pracy okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, pracownik musi przedłożyć mu stosowne zaświadczenie, które na jego wniosek wyda właściwy urząd gminy. W razie braku możliwości wydania takiego zaświadczenia okresy pracy w gospodarstwie mogą zostać udowodnione również na podstawie zeznań co najmniej 2 świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne.

Podstawa prawna:

• art. 1, 2 i 3 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU nr 54, poz. 310),
• art. 6 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (DzU z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.).

Orzecznictwo:

• wyrok NSA w Warszawie z 18 maja 1999 r. (II SA 204/99, niepubl.),
• wyrok NSA w Warszawie z 30 stycznia 2001 r. (II SA 613/00, niepubl.).