REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wpływ dyżuru na organizację pracy

Ewa Drzewiecka

REKLAMA

Pracodawca powinien uprzedzić pracownika, że w danym dniu tygodnia musi pozostawać do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym wyznaczonym miejscu w oczekiwaniu na polecenie świadczenia pracy.

Dyżur jest okresem pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub innym wyznaczonym miejscu (art. 1515 § 1 k.p.). Cechą charakterystyczną dyżuru jest więc to, że w przeciwieństwie do pozostawania w pogotowiu do pracy (art. 137 k.p.) czy przestoju (art. 81 k.p.) jego pełnienie odbywa się poza godzinami pracy.

Autopromocja

Jak zakwalifikować wypadek podczas dyżuru >>

Dyżurem nie jest także przedłużona nieobecność pracownika w miejscu pracy, podczas której z przyczyn niezależnych od siebie nie świadczy pracy, lecz oczekuje na jej przydział. Dyżur jest bowiem zaplanowanym elementem organizacji pracy. Należy przy tym podkreślić, że pracodawca ma pełne prawo ustalić dyżur na jakikolwiek dzień tygodnia, nie wyłączając niedziel i dni ustawowo wolnych od pracy. Musi też powiadomić pracownika o potrzebie pozostawania w dyspozycji pracodawcy.

Przykład

Ze względu na zwiększoną liczbę zamówień pracodawca polecił pracownikom pracę w godzinach nadliczbowych. W ramach nadgodzin pakowano m.in. towary do pudeł. Dostarczenie jednej partii pudeł opóźniło się. Wskutek tego pracownicy przez godzinę nie wykonywali pracy. Pracodawca nie może uznać tej godziny za dyżur, lecz ma obowiązek rozliczyć ją jako godzinę nadliczbową.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z kolei „wykonywanie pracy wynikającej z umowy o pracę” oznacza, że podczas dyżuru pracownik może wykonywać pracę wykraczającą poza uzgodniony w umowie o pracę rodzaj pracy. Z umowy o pracę wynika bowiem nie tylko obowiązek wykonywania takiej pracy, lecz pod pewnymi warunkami także pracy innego rodzaju (np. art. 42 § 4 k.p.).

Pracownik może odmówić stawienia się na dyżur wyłącznie w razie wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Pełnienie dyżuru jest bowiem obowiązkiem pracowniczym. Odmowa uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pk 1 k.p. Mamy wówczas do czynienia z ciężkim naruszeniem podstawowego obowiązku pracowniczego (wyrok SN z 7 września 1999 r., I PKN 224/99). Pracodawca może oczywiście zastosować łagodniejsze środki dyscyplinujące wobec pracownika, np. karę porządkową.


Miejsce pełnienia dyżuru

Pracownik może pełnić dyżur w zakładzie pracy albo w domu (tzw. dyżur pod telefonem). Przez pojęcie „dom” należy rozumieć miejsce, w którym pracownik mieszka z zamiarem stałego pobytu. A zatem nie można uznawać za „dom” – w rozumieniu przepisu o dyżurze – miejsca, w którym pracownik przebywa czasowo, np. hotel, w którym pracownik zatrzymał się podczas delegacji (wyrok SN z 31 stycznia 1978 r., I PRN 147/77).

Powyższe rozróżnienie jest istotne ze względu na odmienne zasady rekompensaty dyżuru. Mianowicie za czas pełnienia dyżuru w domu prawo pracy nie przyznaje pracownikowi żadnej rekompensaty. Natomiast układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania, umowa o pracę czy nawet osobna umowa mogą przewidywać rekompensatę za tego rodzaju „dyżur”. Natomiast inaczej należy traktować sytuację, gdy pracownik pełniący dyżur pod telefonem zostanie wezwany do wykonania pracy, np. w celu usunięcia awarii. Wówczas będziemy mieć do czynienia z czasem pracy w godzinach nadliczbowych, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.

Przykład

Oddelegowany pracownik mieszkał w hotelu. W związku z przedłużającymi się obradami zarządu spółki zarząd zobowiązał pracownika do pozostawania w nocy na dyżurze pod telefonem i e-mailem. Nie był to dyżur w domu, lecz dyżur pełniony w innym wyznaczonym miejscu, za który pracownikowi przysługuje rekompensata.

Wykonywanie pracy podczas dyżuru

Ważne jest także odróżnienie dyżuru, podczas którego pracownik nie wykonuje żadnej pracy, od dyżuru połączonego z pracą, ponieważ czas dyżuru, podczas którego pracownik świadczył pracę, wlicza się do czasu pracy. Gdy dyżur łączy się ze świadczeniem pracy, wówczas godziny przepracowane są wliczane do czasu pracy i traktowane jako nadliczbowe, a pracownik otrzymuje wynagrodzenie oraz dodatek za godziny nadliczbowe albo czas wolny.

Jak rekompensować dyżur pełniony w dniu wolnym od pracy >>

Oczywiście, jeżeli okaże się, że pracownik w danym miesiącu nie przepracował obowiązującego go wymiaru czasu pracy, to godziny pracy podczas dyżuru uzupełnią ten wymiar i pracownik otrzyma wynagrodzenie jak za normalne godziny pracy (ww. wyrok I PRN 147/77). Natomiast dyżur przypadający na godziny normalnej pracy, objętej wypłacanym miesięcznym wynagrodzeniem za pracę, nie uzasadnia obowiązku pracodawcy wypłacania dodatkowego wynagrodzenia (wyrok SN z 29 września 1977 r., I PRN 137/77).


Dyżur bez świadczenia pracy

W zamian za czas dyżuru, podczas którego pracownik nie świadczył pracy (z wyłączeniem dyżuru pełnionego w domu pracownika), przysługuje mu czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, niezależnie od tego, kiedy pracownik pełnił ten dyżur. Jeżeli pracodawca nie ma możliwości udzielenia czasu wolnego, pracownik otrzyma wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony – 60% wynagrodzenia.

Jak obliczyć wynagrodzenie za dyżur >>

Jeżeli pracownik podczas dyżuru przez jakiś czas świadczył pracę, to dyżur w tej części, w której praca była wykonywana (bez względu na to, czy wykonywana praca jest zgodna z umówioną czy nie), wlicza się do czasu pracy. Natomiast za pozostałą część dyżuru przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru. Często dyżuru, podczas którego pracownik przez cały czas lub większość czasu powinien świadczyć pracę, nie traktuje się jak dyżur w rozumieniu art. 1515 k.p. Z istoty dyżuru wynika bowiem, że podczas jego trwania pracownik pozostaje w gotowości do pracy, która to potrzeba wystąpi sporadycznie.

Przykład

Pracownik dyżurował 4 godziny w nocy, z czego pracę wykonywał 2 godziny. Te 2 przepracowane godziny należy potraktować jak godziny nadliczbowe – pracownik otrzyma wynagrodzenie wraz z dodatkami za pracę w godzinach nadliczbowych i dodatkiem za pracę w nocy albo czas wolny. Za godziny nieprzepracowane pracownikowi należy się czas wolny w wymiarze 2 godzin, a jeżeli pracodawca nie będzie miał możliwości udzielenia czasu wolnego – wynagrodzenie określone w art. 1515 § 3 k.p.

Kodeks pracy nie określa terminu, w jakim pracownik powinien otrzymać czas wolny w zamian za pełniony dyżur. Postanowienia dotyczące tej kwestii mogą znaleźć się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy, a jeśli tam nie są uregulowane – decyzję podejmuje pracodawca, biorąc pod uwagę m.in. propozycje pracownika.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • wyrok SN z 29 września 1977 r. (I PRN 137/77, OSNC 1978/2/38),
  • wyrok SN z 31 stycznia 1978 r. (I PRN 147/77, PiZS 1979/4/73 i OSNC 1978/7/126),
  • wyrok SN z 7 września 1999 r. (I PKN 224/99, OSNP 2001/1/7).
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Komunikat ZUS: 29 marca 2024 r. kontakt z ZUS będzie możliwy tylko przez Platformę Usług Elektronicznych - PUE ZUS

    W Wielki Piątek, 29 marca 2024 r., wszystkie placówki ZUS będą zamknięte. W tym dniu czynna będzie jedynie Platforma Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

    BHP: Bony, talony, kupony zamiast posiłku profilaktycznego. Kiedy i komu przysługują, kto wydaje

    Pracownicy zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych mają prawo do posiłków profilaktycznych. Zamiast posiłku w formie dania gorącego pracodawca może im przekazać bony, talony, kupony i inne dowody uprawniające do otrzymania produktów spożywczych lub posiłku.

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią?

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią? Profilaktyk będzie się zajmował oceną sytuacji zdrowotnej i społecznej populacji, jej potrzeb, określaniem priorytetów jak i opracowywaniem danych epidemiologicznych. Trzeba wiedzieć, że od dnia 26 marca obowiązują nowe zawody medyczne, takie jak: profilaktyk, asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.

    Terapeuta zajęciowy - nowość, szczególnie dla niepełnosprawnych

    Terapeuta zajęciowy, często pracuje z osobami wykluczonymi społecznie (chorymi, niepełnosprawnymi, starszymi, bezrobotnymi). Często wykorzystuje różnorodne metody aktywności życiowej pacjentów, stara się przeciwdziałać powstawaniu przewlekłego stanu chorobowego lub trwałego kalectwa oraz wspierać podopiecznego w przystosowaniu do życia w społeczności szpitalnej i pozaszpitalnej. Głównymi zadaniem terapeuty zajęciowego jest dobór odpowiednich form terapii, dostosowanych do stanu zdrowia, potrzeb, zainteresowań i możliwości podopiecznego. Trzeba wiedzieć, że to nowy zawód medyczny.

    REKLAMA

    Dożywotnie świadczenie honorowe: Co miesiąc dodatkowe 6246,13 zł od ZUS

    Świadczenie honorowe to dodatkowe pieniądze od ZUS dla osób, które ukończyły 100 lat życia. Od 1 marca 2024 r. kwota świadczenia honorowego dla nowych stulatków wynosi 6246,13 zł brutto.

    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    REKLAMA

    Pracownicy chcą zmienić pracodawcę - raport z rynku pracy

    Aż 45% pracowników w Polsce chce zmienić pracodawcę - taka informacja wynika z raportu "Barometr Rynku Pracy".

    Urlop bezpłatny a zapis do PPK

    Urlop bezpłatny - jak wpływa na zapis do PPK? Okazuje się, że nie każda nieobecność w pracy przeszkadza w „zapisaniu” do PPK. Kiedy urlop bezpłatny opóźni zapis do PPK?

    REKLAMA