Zmiany w ubezpieczeniach społecznych od 1 stycznia 2010 r.

Od 1 stycznia 2010 r. weszło w życie wiele zmian w ubezpieczeniach społecznych wprowadzonych przez ustawodawcę w 2009 r.

Ubezpieczenie wypadkowe zleceniobiorców

Ubezpieczony, który wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, bądź osoba współpracująca z takimi osobami, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Do ubezpieczenia chorobowego osoba taka może przystąpić dobrowolnie.

Do 1 stycznia 2010 r., jeżeli ubezpieczony wykonywał pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej w siedzibie zleceniodawcy bądź w miejscu, gdzie prowadzi on swoją działalność, to oprócz ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dodatkowo obowiązkowe było dla niego również ubezpieczenie wypadkowe (finansowane przez zleceniodawcę jako płatnika składek).

Od 1 stycznia 2010 r., tj. od wejścia w życie art. 1 pkt 2 ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy – Prawo bankowe, obowiązkowi ubezpieczenia wypadkowego podlegają wszyscy zleceniobiorcy, bez względu na miejsce wykonywania pracy w ramach umowy cywilnoprawnej.

Jakie zmiany dotyczące uprawnień rodzicielskich wejdą w życie od 1 stycznia 2010 r. >>

Nowe wzory dokumentów ubezpieczeniowych

Zmiany w ubezpieczeniach społecznych, które np. umożliwiły zawieszanie działalności gospodarczej, wprowadziły nową składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych i wymusiły konieczność wprowadzenia zmian we wzorach druków ubezpieczeniowych oraz kodach wykorzystywanych przy wypełnianiu tych dokumentów. Stąd też od 1 stycznia 2010 r. obowiązują zmienione wzory druków ubezpieczeniowych – zgłoszeniowych i rozliczeniowych. Przedmiotowe zmiany wprowadzone zostały rozporządzeniem z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów.

Rozporządzenie zmieniło niektóre kody lub ich opisy, a pewne kody zostały usunięte.

W związku ze zmianą przepisów i wprowadzeniem zasady, która nakazuje objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym wszystkich zleceniobiorców, bez względu na miejsce wykonywania przez nich pracy, od 1 stycznia 2010 r. przestały obowiązywać kody:

• 04 12 – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę-zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy,

• 04 18 – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę-zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, z mocy przepisów szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu,

• 04 22 – osoba współpracująca z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę-zlecenie lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy,

• 04 25 – osoba współpracująca z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę-zlecenie lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, z mocy przepisów szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu,

• 04 27 – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę-zlecenie lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, opłacająca składki na własne ubezpieczenia w przypadku określonym w art. 109 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72,

• 04 29 – osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę-zlecenie lub umowę o świadczenie usług i praca nie jest wykonywana w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, z mocy przepisów szczególnych niepodlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu, opłacająca składki na własne ubezpieczenia w przypadku określonym w art. 109 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72.

Czy okres prac interwencyjnych na podstawie skierowania z urzędu pracy jest wliczany do okresu wyczekiwania >>

W związku ze zmianą przepisów, które wprowadziły możliwość zawieszenia działalności gospodarczej, wprowadzono nowe kody przyczyny wyrejestrowania:

• 700 – dla ubezpieczonego,

• 210 – dla płatnika składek.

Nowe rozporządzenie wprowadza również nowe wzory formularzy ubezpieczeniowych. W związku ze zmianą dotyczącą opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. zatrudnione przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych wprowadzony został nowy formularz o symbolu ZUS ZSWA „Zgłoszenie/korekta danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze”.

Płatnik składek powinien składać ten dokument:

• jako roczne zestawienie zbiorcze za ubezpieczonych wykonujących pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, składane do końca marca roku następnego za rok poprzedni,

• jako jednorazowe (imienne) zgłoszenie w sytuacji, gdy ubezpieczony w trakcie roku wystąpi z wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej,

• jako korekta zgłoszenia imiennego (pojedynczego ubezpieczonego),

• jako zgłoszenie zbiorcze w sytuacji, gdy płatnik jest w stanie likwidacji lub upadłości.

Zmienione zostały formularze o symbolach ZUS ZUA i ZUS DRA.

Od 1 stycznia 2010 r. obowiązuje nowa wersja programu Płatnik, która umożliwi przekazywanie elektronicznych dokumentów według ich zmienionych wzorów.

Wcześniej na emeryturę >>

Płatnicy składek, którzy przekazują dokumenty w formie papierowej, mogą korzystać z dotychczasowych formularzy do czasu wyczerpania ich zapasów (z wyjątkiem raportów ZUS RSA i ZUS DRA).

Fundusz Emerytur Pomostowych

Z dniem 1 stycznia 2010 r. weszło w życie część przepisów ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Stąd też od początku roku na zakładach pracy będzie spoczywał obowiązek opłacania nowego rodzaju składki, tj. składki na Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP). Składka na ten Fundusz będzie opłacana w wysokości 1,5% podstawy wymiaru za każdego pracownika, bez względu na jego wymiar czasu pracy.

Podstawa prawna:

• art. 1 pkt 2 ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy – Prawo bankowe (DzU nr 71, poz. 609),

• ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU nr 237, poz. 1656),

• rozporządzenie z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (DzU nr 186, poz. 1444).