Kwalifikacje pracowników pomocy społecznej

Pracownikiem socjalnym może być osoba, która spełnia co najmniej jeden z niżej wymienionych warunków:

• posiada dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych,

• ukończyła studia wyższe na kierunku praca socjalna,

• podejmie studia lub aktualnie studiuje oraz

• do dnia 31 grudnia 2013 r. ukończy studia wyższe o specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego na jednym z kierunków określonych przepisami (art. 116 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).

Studia dające uprawnienia

Ukończenie studiów wyższych uprawnia do wykonywania zawodu pod warunkiem wyboru właściwego kierunku i specjalności.

Ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych>>

Oznacza to, że zawód ten będą mogli wykonywać przede wszystkim absolwenci wyższych uczelni, którzy ukończyli studia na jednym z następujących kierunków:

• praca socjalna,

• pedagogika,

• pedagogika specjalna,

• politologia,

• polityka społeczna,

• psychologia,

• socjologia lub

• nauki o rodzinie.

Jedynie w okresie przejściowym trwającym do 31 grudnia 2013 r. ukończenie studiów wyższych na kierunku innym niż praca socjalna będzie dawało uprawnienia do zajmowania stanowiska pracownika socjalnego.

Minister Pracy i Polityki Społecznej w rozporządzeniu w sprawie specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego realizowanej w szkołach wyższych szczegółowo określił wymagane umiejętności, wykaz przedmiotów, minimalny wymiar zajęć dydaktycznych oraz zakres i wymiar praktyk zawodowych dla specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego, realizowanej w szkołach wyższych prowadzących studia pierwszego lub drugiego stopnia. Wymagania te dotyczą również jednolitych studiów magisterskich na kierunkach: pedagogika, pedagogika specjalna, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia lub nauki o rodzinie.

Zawód pracownika socjalnego mogą także wykonywać osoby ze średnim wykształceniem, które posiadają dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych, działających na podstawie ustawy o systemie oświaty.

Rozróżniamy kolegia publiczne i niepubliczne. Kolegia publiczne prowadzone są przez samorząd województwa, natomiast niepubliczne mogą być prowadzone zarówno przez osoby prawne, jak i fizyczne. Nauka w kolegium trwa 3 lata i może ją podjąć osoba, która posiada świadectwo dojrzałości oraz uzyska pozytywny wynik w postępowaniu rekrutacyjnym.

Stopnie specjalizacji

Jednym z obowiązków pracownika socjalnego jest podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych poprzez udział w szkoleniach i samokształcenie.

Pracownicy socjalni powinni więc dążyć zarówno do uzupełnienia wiedzy i doskonalenia swoich umiejętności zawodowych, jak i pogłębiania posiadanej już wiedzy oraz doskonalenia umiejętności pracy z wybranymi grupami osób korzystających z pomocy społecznej. W tym celu mogą uzyskiwać stopnie specjalizacji zawodowej (art. 116 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej). Szczegółowe uregulowania w tym zakresie zawarte są w rozporządzeniu w sprawie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny.

Jak dobrze ocenić urzędnika>>

Pracownik socjalny uzupełnia wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe, uzyskując I stopień specjalizacji zawodowej. Do uzyskania tej specjalizacji pracownik socjalny musi:

• posiadać co najmniej 3-letni staż pracy w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej lub innych podmiotach wykonujących zadania z zakresu tej pomocy,

• odbyć szkolenie w tym zakresie i zdać egzamin.

II stopień specjalizacji zawodowej mogą uzyskać pracownicy socjalni, którzy mają:

• I stopień specjalizacji lub ukończone studia magisterskie z dziedziny: pedagogiki, psychologii, politologii, socjologii, nauki o rodzinie,

• co najmniej 5-letni staż pracy w pomocy społecznej,

• ukończone szkolenie i zdany egzamin.

Pracownik socjalny ubiegający się o II stopień specjalizacji po zakończeniu szkolenia ma obowiązek przygotować pracę dyplomową. Powinna ona przedstawiać projekt rozwiązania problemu socjalnego połączony z oceną jego wdrożenia. Należy podkreślić, że absolwenci studiów magisterskich wskazanych wyżej kierunków studiów zwolnieni są z odbycia I stopnia specjalizacji.

Refundacja nauki i szkoleń

Pracownikom socjalnym przysługuje prawo do zwrotu kosztów szkolenia dotyczącego specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego zarówno I, jak i II stopnia. Refundacja kosztów nie może być mniejsza niż 50% kosztów szkolenia, co oznacza, że pracownik może być nawet całkowicie zwolniony z tej opłaty, którą całkowicie może pokryć pracodawca.

W tym przypadku będą miały zastosowanie przepisy rozporządzenia w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych.

Pracodawca, który skierował pracownika na jedną z form podnoszenia kwalifikacji (szkolną lub pozaszkolną) ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu szkoleniowego i zwolnienia z części dnia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Ponadto pracodawca może przyznać pracownikowi dodatkowe świadczenia, a w szczególności na przykład zwrócić koszty przejazdu, zakwaterowania czy też udzielić dodatkowego urlopu szkoleniowego.

Refundacja kosztów szkolenia pracownika>>

Jeżeli pracownik uzupełnia kwalifikacje zawodowe w formie specjalizacji zawodowej za zgodą pracodawcy, nie oznacza to automatycznie, że posiada skierowanie na tę formę szkolenia w rozumieniu przepisów cytowanego rozporządzenia. Pracownik, który podnosi kwalifikacje bez skierowania pracodawcy, może korzystać z bezpłatnego urlopu i zwolnienia z części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia w wymiarze ustalonym na zasadzie porozumienia pomiędzy pracodawcą i pracownikiem (§ 11 cytowanego rozporządzenia).

Nie ma przeszkód prawnych, aby pracodawca przyznał takiemu pracownikowi pewne uprawnienia z tytułu podnoszenia kwalifikacji, określając ich zakres w umowie zawartej z pracownikiem.

Podstawa prawna:

• ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (DzU z 2008 nr 115 poz. 728 ze zm.),

• ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.),

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25 stycznia 2008 r. w sprawie specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego realizowanej w szkołach wyższych (DzU nr 27 poz. 158),

• rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny (DzU nr 154, poz. 1289),

• rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 24 marca 2005 r. w sprawie kolegiów pracowników służb społecznych (DzU nr 61, poz. 544),

• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (DzU nr 103, poz. 472 ze zm.).