Jakie warunki należy spełniać, żeby uzyskać urlop ojcowski? Jakie są obowiązki pracodawcy?

• Komu przysługuje urlop ojcowski
• Jaki jest wymiar urlopu ojcowskiego
• Wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego
• Ochrona pracownika - ojca

Komu przysługuje urlop ojcowski

Prawo do urlopu ojcowskiego przysługuje pracownikowi – ojcu dziecka. Urlop udzielany jest w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Prawa do urlopu ojcowskiego nie ma ojciec dziecka pozbawiony władzy rodzicielskiej.

Autopromocja

Urlop ojcowski przysługuje wyłącznie pracownikom, a więc osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Nie ma natomiast znaczenia wymiar czasu pracy, na jaki pracownik jest zatrudniony. Bez znaczenia jest również typ umowy — urlop ojcowski przysługuje zatrudnionym na umowie na okres próbny, na czas określony i nieokreślony.

Jaki jest wymiar urlopu ojcowskiego

Pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do dwóch tygodni. Urlopu można udzielić nie dłużej niż do:

• ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia albo
• upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Urlop ojcowski można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 1 tydzień. Przy czym tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym.

Pracownik może przerwać urlop ojcowski, jeżeli dziecko będzie wymagać opieki szpitalnej.

Wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego

Urlop ojcowski jest udzielany na wniosek pracownika złożony pracodawcy w postaci papierowej lub elektronicznej. Pracownik powinien złożyć wniosek w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. 

Wniosek o udzielenie pracownikowi - ojcu urlopu ojcowskiego lub jego części powinien zawierać:

• imię i nazwisko pracownika;
• wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop ojcowski albo jego część.

Pracownik do wniosku dołącza:

• odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny dokument potwierdzający urodzenie dziecka (dzieci), wydany przez uprawniony organ dokonujący rejestracji urodzenia w danym kraju, albo kopie tych dokumentów;
• kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka, w przypadku gdy wniosek dotyczy udzielenia urlopu ojcowskiego albo jego części na dziecko przysposobione;
• oświadczenie pracownika - ojca, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części.

Pracodawca zobowiązany jest uwzględnić wniosek pracownika i udzielić mu urlopu.

Ochrona pracownika - ojca

W razie złożenia przez pracownika wniosku o urlop ojcowski, pracodawca nie może:

• prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tym pracownikiem,
• wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tym pracownikiem.

Okres ochronny trwa do dnia zakończenia urlopu ojcowskiego.

Wypowiedzenie lub rozwiązanie stosunku pracy jest możliwe, jeżeli dopuszczalne byłoby zwolnienie pracownika w trybie dyscyplinarnym. Ponadto należy uzyskać zgodę zakładowej organizacji związkowej. Powyższa ochrona przed zwolnieniem zaczyna obowiązywać na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu ojcowskiego.

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem od dnia złożenia przez pracownika wniosku o urlop ojcowski może nastąpić w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Termin rozwiązania umowy pracodawca musi uzgodnić z zakładową organizacją związkową. 

Na pracodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia, że:

• dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika;
• następuje upadłość lub likwidacja pracodawcy.

Po zakończeniu urlopu ojcowskiego pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe to pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu i na warunkach nie mniej korzystnych od tych, które obowiązywałyby, gdyby pracownik nie korzystał z urlopu.

Podstawa prawna:

• art. 38, art. 177, art. 181, art. 182³, art. 183¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)
• § 16 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2023 r. poz. 937)