REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Reprezentacja pracowników

Dorota Strzelec
Agnieszka Janowska
Reprezentacja pracowników. /Fot. Fotolia
Reprezentacja pracowników. /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Organizacje, w których nie działają związki zawodowe, nie są zwolnione z obowiązku zasięgania opinii o swoich decyzjach z pracownikami. W wielu przypadkach przepisy wymagają konsultowania ważniejszych zmian w firmie z tzw. reprezentacją pracowników. Czym jest ten organ, jakie są zasady jego działania i co jego funkcjonowanie niesie z sobą dla pracodawcy?

Reprezentacja pracowników

Kodeks pracy oraz inne przepisy prawa pracy coraz częściej wskazują rodzaj wprowadzanych w firmie zmian czy decyzji pracodawcy, które wymagają uzgodnienia z reprezentacją załogi. W przypadku braku istnienia w firmie związków zawodowych czy rady pracowników, będą to przedstawiciele pracowników powoływani w trybie przyjętym u danego pracodawcy. O ile cele i sposób działania związków zawodowych i rad pracowników zostały szczegółowo określone w odrębnych ustawach (ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych oraz ustawa z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji), o tyle żaden z przepisów nie reguluje sposobu powoływania oraz kompetencji przedstawicieli pracowników. Oznacza to, że w ramach ogólnie obowiązujących przepisów prawa pracy, pracodawca ma pewną swobodę określenia zasad funkcjonowania przedstawicieli pracowników w swojej firmie, np. sposobu ich wyboru, liczebności, szczegółowych kompetencji etc. Brak szczegółowych regulacji budzi jednak wiele wątpliwości pracodawców.

REKLAMA

Autopromocja

Najrozsądniejszym rozwiązaniem dla przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 20 pracowników, w których nie działa związek zawodowy ani rada pracowników, jest ustalenie w regulaminie pracy lub innym wewnętrznym dokumencie, dostępnym dla ogółu pracowników, sposobu wyboru i zasad działania przedstawicieli pracowników. W firmach zatrudniających poniżej 20 pracowników z pewnością łatwiej będzie konsultować określone decyzje z ogółem zatrudnionych.

Sposób wyboru

Z przepisów prawa wynika, że przedstawiciel załogi to pracownik wybrany przez ogół zatrudnionych do reprezentowania jej interesów. Jedyną właściwą formą powoływania przedstawicieli pracowników są demokratyczne wybory.

Nowość: Umowy zlecenia 2015

Sposób wyboru reprezentacji załogi powinien dokładnie określać regulamin pracy lub inny wewnętrzny dokument pracodawcy, wskazując m.in.:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • liczbę przedstawicieli pracowników w danej firmie – zależnie od liczby zatrudnionych oraz zakresu konsultacji (np. w firmie poniżej 50 zatrudnionych może to być jeden reprezentant, w firmie do 100 zatrudnionych dwóch reprezentantów itd.),
  • termin i tryb zgłaszania kandydatów na przedstawicieli (np. możliwość zgłaszania kandydatów indywidualnie lub też przez grupy pracowników, wymóg pisemnej zgody kandydata itp.),
  • termin podania nazwisk kandydatów do wiadomości załogi,
  • data wyborów przedstawicieli,
  • tryb przeprowadzania wyborów (np. w formie tajnego głosowania na specjalnych kartach, które będą zwracane do urny w dziale kadr),
  • tryb wyłaniania przedstawicieli spośród kandydatów (np. na przedstawicieli zostaną wybrane osoby, które zdobyły największą liczbę głosów),
  • termin i sposób podania do wiadomości załogi wyników wyborów.

Zadaj pytanie na FORUM

Niechęć do współdecydowania

Pracodawcy często wskazują, że mimo możliwości, jakie są przez nich stwarzane, pracownicy niechętnie współdecydują o losach firmy. Tym samym coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których mimo działań zarządu zgodnie z przepisami prawa, reprezentacja załogi nie zostaje wybrana. Jak rozwiązać taki problem?

Oczywiście, może dojść do sytuacji, w której pracownicy nie będą zainteresowani powołaniem swoich przedstawicieli lub nie będzie chętnych do kandydowania. Pracownicy mogą też celowo unikać wyłonienia reprezentacji w celu blokowania wprowadzenia niekorzystnych z ich punktu widzenia zmian organizacyjnych (np. wprowadzenia elastycznego czasu pracy). Pracodawca, z jednej strony, nie może ingerować w proces wyborczy, zaś z drugiej strony, nie może ponosić konsekwencji bierności załogi. Tym samym może przygotować się na taki rozwój wypadków, zapewniając minimum środków technicznych i organizacyjnych niezbędnych pracownikom do wyboru reprezentacji (np. w postaci pisemnej procedury wyborczej i organizacji zebrania załogi). Jeżeli w przypadku opisywanych powyżej problemów zdoła wykazać, że pracownicy mieli zapewnione możliwości wyboru reprezentacji, a z nich nie skorzystali, pracodawca będzie mógł wprowadzać planowane zmiany bez konsultacji z załogą. Jest to istotne dla ważności wdrożonych zmian. Co równie ważne, w przypadku dojścia do sporu prawnego, właściwy sąd będzie analizował, czy reprezentacja pracowników została wybrana w sposób właściwy, a w przypadku jej niewyłonienia, czy pracodawca zapewnił warunki do demokratycznego przeprowadzenia tego procesu.

Rada pracowników - skład i zadania

Przedmiot konsultacji

Podstawa prawna

Zamiar i zasady przeprowadzania zwolnień grupowych (w tym treść regulaminu zwolnień grupowych)

Art. 2 ust. 7 i art. 3 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników

Ustalenie warunków korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

Art. 8 ust. 2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych

Utworzenie pracowniczego programu emerytalnego (PPE)

Art. 11 ust. 3 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych

Uzgadnianie wykazu prac w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia oraz monotonnych i w ustalonym z góry tempie, a także wykazu prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby dla asekuracji

Art. 145 oraz art. 225 ustawy – Kodeks pracy

Wszelkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy

Art. 23711a ustawy – Kodeks pracy

Zawieszanie postanowień prawa zakładowego lub umów o pracę

Art. 91 oraz art. 231a ustawy – Kodeks pracy

Ustalanie warunków telepracy

Art. 676 ustawy – Kodeks pracy

Wprowadzenie rocznego okresu rozliczeniowego

Art. 150 ustawy – Kodeks pracy

Wprowadzenie ruchomego rozkładu czasu pracy

Art. 150 ustawy – Kodeks pracy

Wprowadzenie przerywanego systemu czasu pracy

Art. 139 ustawy – Kodeks pracy

Kompetencje przedstawicieli załogi

Przepisy prawa pracy zawierają katalog decyzji pracodawcy wymagających konsultacji z przedstawicielami pracowników. Należy jednak pamiętać, że kompetencje przedstawicieli pracowników obejmują tylko wyrażanie opinii na temat odpowiednich zagadnień, ostateczną decyzję podejmuje zawsze i wyłącznie pracodawca (zarząd).

Wątpliwości pracodawców budzi również zakres działania reprezentacji. Sporne jest, czy raz wyłoniona w sposób demokratyczny reprezentacja załogi ma wyrażać opinię we wszystkich bieżących sprawach, czy też za każdym razem należy powoływać nową lub oddzielną reprezentację? Wydaje się, że odpowiedzi na te pytania będą wynikały ze specyfiki danego przedsiębiorstwa i ilości spraw wymagających konsultacji. Wskazane jest, by już na etapie powoływania przedstawicieli załogi ustalić te kwestie i zapisać je w regulaminie pracy czy innym wewnętrznym dokumencie. Ustalenia powinny dotyczyć także tego, jakie kompetencje ma wybrana reprezentacja oraz w jakim trybie będzie zmieniany lub uzupełniany jej skład (np. w przypadku rezygnacji czy odejścia z pracy któregoś z wybranych przedstawicieli). W większych firmach (zatrudniających co najmniej 50 pracowników), przy dużej częstotliwości konsultacji z przedstawicielami załogi, można rozważyć powołanie rady pracowników działającej kadencyjnie i na podstawie przepisów ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji.

Z kim pracodawca powinien konsultować zwolnienia grupowe?

Przedstawiciele pracowników nie mogą ponosić jakichkolwiek negatywnych dla nich konsekwencji z tytułu pełnienia swojej funkcji (np. nie mogą być dyskryminowani w przypadku typowania do szkoleń czy awansów lub zwolnieni z pracy z uwagi na wyrażanie w konsultowanych sprawach opinii sprzecznych z planami pracodawcy).

Angażowanie ogółu pracowników w decyzje

Spotykaną praktyką jest też to, że w większych firmach, niezależnie od działalności reprezentacji załogi zajmujące się kwestiami o strategicznym znaczeniu dla firmy (np. sposób gospodarowania środkami funduszu socjalnego czy zmiana systemu czasu pracy), sprawy mniej istotne lub takie, w których prawo w ogóle nie wymaga obowiązku konsultacji, są uzgadniane z ogółem zatrudnionych. Dotyczy to w szczególności świadczeń pracowniczych, spraw organizacyjnych czy wyposażenia biura. Przykładem takiego działania jest rozsyłanie przez dział kadr do wszystkich pracowników e-maili z informacją, że zarząd firmy rozważa np. zmianę dostawcy usług dodatkowej opieki medycznej z przychodni A na przychodnię B, na podstawie załączonej analizy porównawczej obu ofert usług. Pracownicy, którzy popierają taką zmianę, proszeni są o wysłanie do działu kadr e-maila ze słowem „TAK” w tytule w określonym terminie. Po jego upływie dział kadr informuje ogół zatrudnionych tą samą drogą, że wobec faktu poparcia proponowanej przez zarząd zmiany przez większość zatrudnionych zostanie ona dokonana (lub zaniechana w przypadku negatywnej opinii większości zatrudnionych). Taka forma angażowania pracowników powinna być stosowana jak najczęściej, ponieważ stanowi skuteczne narzędzie zwiększania satysfakcji i lojalności załogi, a także minimalizowania ryzyka wewnętrznych konfliktów.

Status i ochrona prawna

REKLAMA

Pracodawca ma obowiązek zapewnić właściwie wyłonionej reprezentacji pracowników odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji. Co ważne, przedstawicielom pracowników przysługuje prawo do normalnego wynagrodzenia za czas przeznaczony na konsultacje w godzinach pracy.

Tym, co odróżnia sposób funkcjonowania przedstawicieli pracowników od związków zawodowych i rady pracowników, są mniejsze kompetencje, brak odrębnych regulacji funkcjonowania oraz brak ochrony prawnej reprezentantów załogi.

Istotne jest, że pracodawca nie jest związany w swoich decyzjach opinią przedstawicieli pracowników, co teoretycznie redukuje ryzyko działań odwetowych. Jednakże reprezentant załogi nie ma żadnej ochrony na czas pełnienia swojej funkcji, tzn. w uzasadnionych przypadkach stosunek pracy może być z nim rozwiązany na zasadach ogólnych bez związku z pełnioną funkcją (np. w przypadku redukcji zatrudnienia w danym dziale z powodu utraty konkretnych zleceń czy też zastrzeżeń co do jakości jego pracy). Jest jednak bardzo prawdopodobne, że w przypadku jakiegokolwiek sporu sądowego z obecnym czy byłym przedstawicielem pracowników, kwestia ta będzie podnoszona i sąd pracy będzie analizował, czy fakt pełnienia funkcji przedstawiciela załogi miał wpływ na niekorzystne dla niego decyzje pracodawcy.

Więcej przeczytasz w czasopiśmie Personel i Zarządzanie >>>

Źródło: Personel i Zarządzanie

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zwolnienia grupowe 2025 [który pracodawca może zwolnić, kogo i z jakich przyczyn, jaka odprawa]

Zwolnienia grupowe to specyficzny sposób rozwiązania umów o pracę z większą ilością pracowników. Do przeprowadzenia takich zwolnień mają prawo pracodawcy spełniający określone wymogi - muszą mieć odpowiednio wysoki poziom zatrudnienia, a zwolnienie musi mieć określone przyczyny i być przeprowadzone w określonym czasie. Także nie każdy pracownik może być objęty zwolnieniem grupowym.

Co daje orzeczenie 02-P w 2025 r.? [Przykład]

Co oznacza symbol 02-P w orzeczeniu o niepełnosprawności i do czego uprawnia w 2025 r.? W dużej mierze pomoc będzie zależała od posiadanego stopnia niepełnosprawności. Jakie są aktualne przepisy?

Świadczenie rehabilitacyjne 2025 - jakie dokumenty?

Jakie dokumenty potrzebne są do świadczenia rehabilitacyjnego w 2025 roku? Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne składa się na druku ZNp-7. Ile trwa pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego z ZUS?

Świadczenie rehabilitacyjne 2025 – ile wynosi w I kwartale? Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru to 100,2% [Wyliczenia]

Ile wynosi świadczenie rehabilitacyjne w I kwartale 2025 roku? Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru na potrzeby wyliczenia wysokości świadczenia rehabilitacyjnego za każdy dzień niezdolności do pracy od stycznia do marca 2025 roku został określony na poziomie 100,2%. Artykuł zawiera przykładowe wyliczenie.

REKLAMA

Rekrutacja na odległość. Jak budować relacje z kandydatami w toku rekrutacji online?

Rekrutacja online to nowy standard w wielu branżach. Wirtualne spotkania, zdalne testy czy rozmowy wideo umożliwiają rekrutowanie niezależnie od lokalizacji. Jednak poza wieloma niezaprzeczalnymi plusami, jest i wyzwanie – budowanie relacji z kandydatami na odległość wymaga nowych umiejętności. Jak zorganizować efektywną rekrutację zdalną i jednocześnie zadbać o pozytywne candidate experience? Przyjrzyjmy się kluczowym elementom rekrutacji zdalnej.

Bed rotting stworzony przez pokolenie Z - co to jest? Czy work life balance posuwa się za daleko?

Bed rotting to trend, który stworzyło pokolenie Z. Co to jest dokładnie? Czy w tym przypadku work-life balance posuwa się za daleko? Jakie zagrożenia niesie ze sobą bed rotting?

3 najbardziej pożądane benefity pozapłacowe według pokolenia Z

Jak wiadomo pracownicy pokolenia Z mają nieco odmienny stosunek do pracy. Cenią przede wszystkim dobrostan psychiczny, elastyczną pracę i możliwości rozwoju. Stąd na jednym z pierwszych miejsc wśród benefitów pozapłacowych stawiają wsparcie psychologa. Coraz więcej pracodawców daje pracownikom taką możliwość.

Bezpłatne webinarium online. Nowe pokolenie = nowe zasady. O narzędziach pracy z Zetkami

Zapraszamy na bezpłatne webinarium online. Pokolenie Z rewolucjonizuje świat pracy, wymagając nowych podejść do komunikacji i współpracy. Ten webinar skupi się na praktycznych narzędziach i technikach, które pomogą Ci efektywnie zarządzać zespołem złożonym z przedstawicieli pokolenia Z. Odkryjemy technologie wspierające transparentność, autonomię i elastyczność, kluczowe dla budowania zaangażowanego i produktywnego środowiska pracy.

REKLAMA

Jak przedłużyć uprawnienia w PFRON do czasu wydania nowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności? [KOMUNIKAT]

Czy można przedłużyć poprzednie orzeczenie bez zaświadczenia, które określa termin ważności dotychczasowego orzeczenia? Co trzeba zrobić, aby dalej ubiegać się refundację składek ZUS/KRUS? Co powinien zrobić pracodawca, aby dalej ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wydał komunikat, dotyczący przedłużania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności.

Wniosek o dodatek dopełniający do renty socjalnej 2520 zł [WZÓR]

Pobierz wniosek o dodatek dopełniający do renty socjalnej w wysokości 2520 zł. Wniosek składa się na druku EDD-SOC. Od 1 marca 2025 roku kwota dodatku dopełniającego będzie wyższa. Do wniosku należy załączyć zaświadczenie o stanie zdrowia na druku OL-9.

REKLAMA