Kiedy opinia, kiedy zgoda

Konieczność współdziałania powstaje tylko wówczas, gdy konkretny przepis tak stanowi. Związek zawodowy nie może więc samodzielnie nałożyć na pracodawcę dodatkowych obowiązków, nieprzewidzianych przez ustawodawcę.

Status związku zawodowego

Kolejnym elementem warunkującym konieczność współpracy jest status związku zawodowego. Ustawowe uprawnienia w sprawach pracowniczych przysługują bowiem tylko takiemu związkowi, który u danego pracodawcy ma status zakładowej organizacji związkowej (zoz). Jest to organizacja, która zrzesza co najmniej 10 pracowników w danym zakładzie pracy. Dodatkowo musi obejmować swoją działalnością jego całość, co oznacza, że zoz ma działać w każdym oddziale spółki (chyba że ten jest osobnym pracodawcą) lub w każdej lokalizacji. Związek jest zobowiązany zawiadamiać pracodawcę o liczbie swoich członków co kwartał. W ten sposób pracodawca dowiaduje się, czy funkcjonuje u niego partner do obowiązkowych konsultacji, czy też nie. Informacja o liczbie członków jest wiążąca dla pracodawcy.

W indywidualnych sprawach pracowniczych związek zawodowy ma prawo wpływania na decyzję pracodawcy wtedy, gdy dotyczy ona pracownika należącego do zoz lub gdy związek wyraził zgodę na obronę praw pracownika, mimo że ten nie jest jego członkiem.

Tutaj rodzi się pytanie, skąd pracodawca ma wiedzieć o fakcie objęcia ochroną związkową konkretnej osoby? Do niedawna kwestia ta była sporna pomiędzy stroną związkową, która utrzymywała, że pracodawca powinien każdorazowo pytać zoz o status danego pracownika, a pracodawcami, którzy twierdzili, że mają prawo żądać listy zbiorczej osób chronionych i oczekiwać jej aktualizacji przez związek zawodowy. Uchwała składu siedmiu sędziów SN z 21 listopada 2012 r. (III PZP 6/12) rozstrzygnęła powyższe wątpliwości i przesądziła o konieczności kierowania przez pracodawcę indywidualnych zapytań. Sąd Najwyższy potwierdził prawo związku zawodowego do odmowy przekazania pracodawcy zbiorczej listy osób objętych jego ochroną z powołaniem na przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Pracodawcy nie pozostaje więc nic innego, jak zwracać się z zapytaniem o status konkretnego pracownika za każdym razem, gdy może istnieć potrzeba zasięgnięcia opinii zoz w jego sprawie.

Zobacz również: Związki zawodowe - funkcje

Ważna formalność

Obowiązek konsultacji związkowej zastrzeżony jest z reguły dla wszelkich czynności, które w sposób istotny ingerują w stosunek pracy danego pracownika, a są to: