REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Związek zawodowy nie tylko dla pracowników, czyli ważne zmiany w przepisach od 2019 roku!

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Lubasz i Wspólnicy
Kancelaria Radców Prawnych
Karolina Przybysz
Aplikant radcowski
Związek zawodowy nie tylko dla pracowników, czyli ważne zmiany w przepisach od 2019 roku!
Związek zawodowy nie tylko dla pracowników, czyli ważne zmiany w przepisach od 2019 roku!

REKLAMA

REKLAMA

Wraz z rozpoczęciem 2019 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o związkach zawodowych, wprowadzająca szereg istotnych zmian w zasadach tworzenia i funkcjonowania związków zawodowych. Z punktu widzenia osób chcących skorzystać z prawa do zrzeszania się, najważniejszą zmianą jest poszerzenie kręgu osób, które mogą przystąpić do organizacji związkowych.

Kto może przystąpić do związku zawodowego?

Od 1 stycznia 2019 roku prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych przysługuje osobom, które wykonują pracę zarobkową. Rozumie się przez to pracowników lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób (niezależnie od podstawy zatrudnienia), mających prawa i interesy związane z wykonywaniem pracy, które mogą być reprezentowane i bronione przez związek zawodowy.

REKLAMA

REKLAMA

Powyższa zmiana niesie ze sobą doniosłe konsekwencje. Po pierwsze, zrezygnowano z zasady, wedle której w związkach zawodowych udział mogły brać jedynie osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę. Prawo do zrzeszania się w organizacjach związkowych przyznano osobom wykonującym pracę również na innej podstawie prawnej.

Po drugie, definicja osoby wykonującej pracę zarobkową została określona w sposób bardzo szeroki i ogólny, co umożliwia wstępowanie do związków zawodowych niemal wszystkim osobom, które pracują i otrzymują za tę pracę wynagrodzenie. W szczególności należy tu wskazać osoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, np. umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Jak wynika z badań GUS, osób tych jest w Polsce jest nadal bardzo wiele – w 2016 r. ponad milion Polaków była zatrudniona w oparciu o umowy cywilnoprawne, głównie zlecenia i umowy o dzieło, co stanowiło wówczas prawie 7% wszystkich zatrudnionych.

Co ciekawe, w związkach zawodowych mogą brać również udział osoby wykonujące jednoosobową działalność gospodarczą, czyli osoby samozatrudnione. W tym wypadku warunkiem jest jednak niezatrudnianie innych osób do wykonywania pracy. A zatem osoba, która jest pracodawcą lub świadczy swoje usługi wykorzystując w tym celu pracę osób trzecich, nie może tworzyć ani wstępować do organizacji związkowej.

Warto wspomnieć, że prawo do udziału w organizacjach związkowych wiąże się z nadaniem osobom wykonującym pracę zarobkową dodatkowych praw, które do tej pory były zarezerwowane wyłącznie dla pracowników. Wskutek nowelizacji osoby wykonujące pracę zarobkową i należące do związku zawodowego mogą brać udział w sporach z pracodawcą i organizacjami pracodawców na takich samych zasadach jak pracownicy należący do związku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Sądowa weryfikacja liczebności organizacji zakładowej

Zmiany dotyczą również zakładowych organizacji związkowych. Utrzymano wprawdzie dotychczasowe wymogi w zakresie liczebności ich członków - organizacja nadal musi zrzeszać co najmniej dziesięć osób, jednakże nie muszą to być - jak dotychczas - jedynie pracownicy. W skład zakładowych organizacji mogą wchodzić również inne osoby wykonujące pracę zarobkową pod warunkiem, że świadczą pracę na rzecz danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy. Co to oznacza w praktyce? Do związków zawodowych przystępować może każda osoba wykonująca pracę zarobkową, nawet praktykanci i stażyści, ale ich przynależność do związku nie zostanie wzięta pod uwagę przy ustalaniu liczebności organizacji, dopóki nie upłynie okres 6 miesięcy wykonywania przez nich pracy na rzecz pracodawcy objętego działalnością związku.

REKLAMA

Co istotne, każda zakładowa organizacja związkowa została zobligowana, aby raz na 6  miesięcy, tj. według stanu na 30 czerwca i 31 grudnia, przedstawiać pracodawcy informację o liczbie swoich członków. W ten sposób zapewniono pracodawcom możliwość sprawowania kontroli nad odpowiednią liczebnością działających u niego organizacji.

Obowiązek informowania o liczbie członków jest ściśle związany z nową procedurą sądowej weryfikacji liczebności zakładowych organizacji związkowych. Zarówno pracodawca, jak i inna organizacja zakładowa, mogą w ciągu 30 dni od przedstawienia informacji o liczbie członków, zgłosić pisemne zastrzeżenia. W takim wypadku organizacja, względem której zgłoszono zastrzeżenie, zobowiązana jest do wystąpienia do sądu pracy o ustalenie liczby jej członków. Jeżeli okaże się, że zastrzeżenia co do liczebności były bezpodstawne, ponowne zgłoszenie zastrzeżenia może nastąpić nie wcześniej niż po upływie roku. Jeśli jednak organizacja, wobec której zgłoszono zastrzeżenie, nie wystąpi do sądu pracy o weryfikację liczby jej członków, nie może korzystać z uprawnień zakładowej organizacji związkowej aż do czasu wykonania tego obowiązku.

Nowe wymogi dotyczące reprezentatywności

Zmiany w ustawie o związkach zawodowych objęły również progi reprezentatywności organizacji związkowych. Od 1 stycznia 2019 roku obowiązują nowe kryteria uznawania organizacji związkowej za reprezentatywną. Zgodnie z nimi reprezentatywną organizacją ponadzakładową jest organizacja:

  • reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego lub
  • zrzeszająca co najmniej 15% ogółu osób wykonujących pracę zarobkową objętych zakresem działania statutu, nie mniej jednak niż 10 000 osób wykonujących pracę zarobkową, lub
  • zrzeszająca największą liczbę osób wykonujących pracę zarobkową, dla których ma być zawarty określony ponadzakładowy układ zbiorowy pracy.

Z kolei reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja:

  • będąca jednostką organizacyjną albo organizacją członkowską reprezentatywnej ponadzakładowej organizacji związkowej, zrzeszająca co najmniej 8%, osób wykonujących pracę zarobkową zatrudnionych u pracodawcy lub
  • zrzeszająca co najmniej 15% osób wykonujących pracę zarobkową zatrudnionych u pracodawcy.

Tym samym ustawodawca zdecydował się na podwyższenie progów reprezentatywności, odpowiednio z 10 do 15 % oraz z 7 do 8%, jednakże w praktyce może się okazać, że uzyskanie statusu organizacji reprezentatywnej nie jest trudniejsze niż przed nowelizacją. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w skład organizacji wchodzić mogą również osoby zatrudnione w oparciu o inną podstawę niż umowa o pracę i one również będą brane pod uwagę przy ustalaniu liczebności organizacji związkowej.


Nowe uprawnienia i obowiązki

Tworząc nowe regulacje ustawodawca doprecyzował, w jakim terminie zakładowe organizacje związkowe mogą wyrażać zgodę lub odmawiać wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku prawnego z pracownikiem będącym członkiem organizacji zakładowej. W przypadku zamiaru wypowiedzenia lub jednostronnej zmiany stosunku prawnego, termin ten wynosi 14 dni roboczych, zaś w przypadku zamiaru rozwiązania stosunku prawnego - 7 dni roboczych.

Nowym, nieznanym dotychczas rozwiązaniem, jest przyznanie osobom wykonującym pracę zarobkową (innym niż pracownicy), będącym członkami organizacji związkowej, prawa do domagania się rekompensaty za rozwiązanie, wypowiedzenie lub jednostronną zmianę stosunku pracy bez uzyskania zgody organizacji związkowej. Niezależnie od wielkości poniesionej szkody, rekompensata będzie równa 6-miesięcznemu wynagrodzeniu tej osoby, a uprawniony do jej uzyskania może dodatkowo dochodzić odszkodowania lub zadośćuczynienia przenoszącego wartość rekompensaty. W przeciwieństwie do pracowników, nie będzie jednak mógł dochodzić przywrócenia do pracy.

W ustawie w sposób szczegółowy uregulowano również zakaz nierównego traktowania z powodu przynależności związkowej. W przypadku np. odmowy zatrudnienia lub pomijania przy typowaniu do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe, to na pracodawcy spocznie ciężar dowiedzenia, że kierował się on obiektywnymi przesłankami.

Podsumowanie

Nowelizacja ustawy o związkach zawodowych spowodowała spore zmiany dla pracowników i pracodawców, ale przede wszystkim dla osób wykonujących pracę na innej podstawie niż umowa do pracę. Zmiany w ustawie mają służyć zrównaniu pozycji tych osób z pozycją pracowników, przynajmniej w aspekcie prawa do zrzeszania się i ochrony swoich praw i interesów zawodowych. W konsekwencji pracodawcy muszą liczyć się tym, że związki zawodowe będą miały coraz większą liczebność, w szczególności za sprawą przystępowania do nich osób innych niż pracownicy, zaś osoby wykonujące pracę zarobkową mogą coraz chętniej korzystać z przyznanych im uprawnień.

Karolina Przybysz, aplikant radcowski

Zapisz się na newsletter
Kodeks pracy, urlopy, wynagrodzenia, świadczenia pracownicze. Bądź na bieżąco ze zmianami z zakresu prawa pracy. Zapisz się na nasz newsletter.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Uprawnienia rodzicielskie - QUIZ
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne

REKLAMA

Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Na ile oszacowano miesięczną wartość nieodpłatnej pracy domowej? Wartość „ukrytej” pracy kobiet była znacznie wyższa niż mężczyzn

Ile wynosi średnia miesięczna wartość nieodpłatnej pracy domowej? Kobiety, zwłaszcza matki małych dzieci, wykonują znacząco więcej nieodpłatnej pracy domowej niż mężczyźni. Różnice te są widoczne we wszystkich obszarach codziennych obowiązków. Ocenia Polski Instytut Ekonomiczny, powołując się na badania GUS.

Nowe zawody w klasyfikacji od 2026 roku. MRPiPS opublikowało projekt rozporządzenia [Projekt z 9 lipca 2025 r.]

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowego rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Dokument trafił 14 lipca 2025 r. do konsultacji publicznych i opiniowania. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

Wyższe wynagrodzenia w budżetówce od 2026 r. Pracodawcy chcą większej podwyżki dla pracowników

Płaca minimalna w 2026 r. wzrośnie o 3%, ale w budżetówce podwyżka powinna być wyższa. Pracodawcy chcą wyższych wynagrodzeń w sferze budżetowej, aby jakość usług publicznych również rosła.

Nie będzie w tym roku niższego dodatku za pracę w nocy niż w lipcu

W lipcu 2025 r. mamy najniższy dodatek za pracę w nocy. Taka sama kwota będzie obowiązywała w październiku. To miesiące z największą liczbą godzin pracy. Ile wynosi dodatek nocny w tym miesiącu?

REKLAMA

Opieka nad małym dzieckiem podczas pracy zdalnej. Co z kontrolą pracodawcy?

Jak pracodawca może skontrolować pracę zdalną pracownika, który w czasie godzin pracy sprawuje bezpośrednią opiekę nad małoletnim dzieckiem (do 4. roku życia), szczególnie gdy dziecko nie ma zapewnionej w tym czasie opieki przez inną osobę (np. nianię, innego członka rodziny, żłobek, przedszkole)?

PPK: od jakiej kwoty nalicza się wpłaty? Czy wczasy pod gruszą, świadczenia urlopowe, nagroda jubileuszowa i zasiłki liczą się do podstawy wymiaru wpłat?

Od jakiej kwoty liczy się wpłaty na PPK? Nie od każdego świadczenia na rzecz uczestnika PPK należy naliczać wpłaty do PPK. To, czy dane świadczenie stanowi podstawę wpłat do PPK, zależy od tego, czy jest ono podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Co z wczasami pod gruszą, świadczeniem urlopowym, nagrodą jubileuszową, zasiłkami i urlopem wychowawczym?

Odmowa renty wdowiej: 7 powodów odmowy renty wdowiej przez ZUS

Otrzymałaś odmowę przyznania renty wdowiej przez ZUS? Sprawdź, jakie są najczęstsze powody niepozwalające na wypłatę nowego świadczenia. Jeśli nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem Zakładu, możesz odwołać się do sądu.

Czy jesteśmy gotowi na skrócony tydzień pracy? Jak go sobie wyobrażamy?

Jak sobie wyobrażamy skrócony tydzień pracy? Mniej godzin, ale pięć dni w tygodniu? Więcej godzin i dodatkowy dzień wolny? Ale kiedy, w poniedziałek czy piątek, a może środę? Badacze z Uniwersytetu SWPS przyjrzeli się wyobrażeniom.

REKLAMA

Renta wdowia - kiedy pierwsze wypłaty? Terminy wypłat ZUS w lipcu i sierpniu

Renta wdowia pozwala na łączenie dwóch świadczeń renty rodzinnej po zmarłym małżonku i świadczenia emerytalno-rentowego. Lipiec to termin pierwszych wypłat renty wdowiej. Kiedy dokładnie ZUS wypłaci świadczenie w lipcu i sierpniu 2025 r.?

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego [projekt]

Podwyżek w samorządzie ciąg dalszy. Wielce prawdopodobne, że tak. Bo ma dojść do dostosowania poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego do zmienionej kwoty bazowej, wynikającej z ustawy budżetowej na rok 2025. Zatem z wyrównaniem od 1 lipca 2025 r. mają obowiązywać nowe maksymalne stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego w samorządzie.

REKLAMA