Wysokość emerytury pomostowej

Wysokość emerytury pomostowej

Osoby, które przez odpowiednio długi czas pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą uzyskać z tego tytułu prawo do wcześniejszej emerytury.

Czytaj także w Snp 2/2013 o wcześniejszej emeryturze z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zasady obliczania wysokości tego świadczenia uzależnione są od podstawy prawnej jego przyznania. W inny sposób wyliczana jest emerytura przysługująca na podstawie art. 32 lub art. 46 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, a na innych zasadach wcześniejsza emerytura przyznawana na podstawie art. 184 tej ustawy.

Polecamy produkt: Przewodnik po zmianach przepisów 2014/2015

Emerytura obliczana na starych zasadach

Wcześniejsza emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przyznawana na podstawie art. 32 lub 46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (dalej ustawa emerytalna) przysługuje osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., a także urodzonym w latach 1949–1968, którzy do końca 2008 r. spełnili warunki wymagane do uzyskania tego świadczenia (i nie są członkami otwartego funduszu emerytalnego lub zgłosili wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE do budżetu państwa). Emerytura przysługująca na podstawie wspomnianych przepisów obliczana jest na tzw. dotychczasowych zasadach.

Wysokość tego świadczenia uzależniona jest od podstawy wymiaru, aktualnej kwoty bazowej oraz liczby udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych. Emerytura ta stanowi sumę trzech składników:

• 24% kwoty bazowej (tzw. część socjalna świadczenia),
• po 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy (tzw. część należna za okresy składkowe),
• po 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy (tzw. część należna za okresy nieskładkowe).

Zobacz: Waloryzacja emerytur i rent od marca 2015 r.

Kwota bazowa uwzględniana przy obliczaniu wysokości „starej” emerytury wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, w poprzednim roku kalendarzowym. Podawana jest do wiadomości przez Prezesa GUS na początku lutego i obowiązuje od 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego. W okresie od 1 marca 2013 r. do 28 lutego 2014 r. kwota bazowa wynosi 3080,84 zł (do końca lutego 2013 r. była to kwota 2974,69 zł).

Obliczając emeryturę (jak również podstawę jej wymiaru), ZUS stosuje kwotę bazową obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o to świadczenie, jeżeli osoba zainteresowana spełnia wtedy wszystkie warunki wymagane do jego przyznania. Jeżeli przynajmniej jeden z warunków nie jest spełniony, uwzględniana jest kwota bazowa z dnia spełnienia ostatniego z warunków wymaganych do uzyskania emerytury. Wcześniejsza emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze objęta jest gwarancją najniższego świadczenia. Oznacza to, że w przypadku gdy wyliczona kwota emerytury jest niższa od ustalonego minimum, ZUS zawsze podwyższa ją do gwarantowanej kwoty.

Henryk K. (ur. w grudniu 1948 r.) udowodnił 25 lat, 6 miesięcy oraz 15 dni okresów składkowych oraz 10 lat okresów nieskładkowych, w tym 16 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach przy pracach wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W styczniu 2013 r. zgłosił wniosek o wcześniejszą emeryturę. Podstawa wymiaru jego emerytury wyniosła 2956,20 zł, w związku z czym emerytura stanowi sumę następujących składników:

● części socjalnej świadczenia: 2974,69 zł x 24% = 713,93 zł,

● części należnej za okresy składkowe: 306 x (1,3% : 12) x 2956,20 zł = 979,98 zł,

● części należnej za okresy nieskładkowe: 120 x (0,7% : 12) x 2956,20 zł = 206,93 zł.

Wysokość wcześniejszej emerytury wyniosła (przed potrąceniem zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne) 1900,84 zł (713,93 zł + 979,98 zł + 206,93 zł).

Jan G. w lutym 2012 r. złożył wniosek o emeryturę. Kwota bazowa wynosiła wówczas 2822,66 zł. Obniżony wiek emerytalny uprawniający do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach (60 lat) Jan G. ukończył 15 marca 2012 r. Był to ostatni z warunków, który musiał spełnić, aby otrzymać emeryturę. W związku z tym ZUS ustalił mu zarówno podstawę wymiaru emerytury, jak i część socjalną świadczenia przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej w dniu powstania prawa do emerytury, wynoszącej od 1 marca 2012 r. 2974,69 zł.

Zobacz także: Emerytury 2014 - dłuższy staż ubezpieczeniowy dla kobiet

Podstawa wymiaru emerytury

Czynnikiem, który w największym stopniu decyduje o wysokości emerytury obliczanej na dotychczasowych zasadach, jest podstawa wymiaru tego świadczenia będąca wypadkową zarobków osoby ubezpieczonej w wybranych latach w stosunku do przeciętnych płac w tych latach. Przy ustalaniu tej podstawy ZUS uwzględnia wynagrodzenia wnioskodawcy osiągnięte w 10 kolejnych latach kalendarzowych, przypadających w ostatnim 20-leciu przed rokiem złożenia wniosku o emeryturę lub zarobki z 20 lat wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. W przypadku gdy w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał zasiłek przedemerytalny przez więcej niż 10 lat, podstawa wymiaru emerytury ustalana jest od zarobków z kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym nabył prawo do tego zasiłku.

Ustalając podstawę wymiaru emerytury ZUS przyjmuje przede wszystkim składniki przychodu, wynagrodzenia lub dochodu, będące podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenia emerytalne i rentowe) w myśl przepisów obowiązujących w okresie, z którego to wynagrodzenie (dochód, przychód) jest uwzględniane w podstawie wymiaru świadczenia. Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury (np. z powodu likwidacji zakładu pracy lub zniszczenia dokumentacji płacowej), za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że w przypadku:

• pozostawania w stosunku pracy przez część roku kalendarzowego – ZUS sumuje minimalne wynagrodzenia obowiązujące w okresie, w którym trwało to zatrudnienie,
• zatrudnienia w wymiarze czasu pracy niższym niż pełny etat (np. na 1/2 etatu czy 1/3 etatu) – ZUS uwzględnia minimalne wynagrodzenie za pracę obliczone przez pomnożenie jego wysokości przez wymiar czasu pracy wyrażony ułamkowo.

Należy podkreślić, że ZUS przyjmuje kwotę minimalnego wynagrodzenia również za okresy, w których pracownik pobierał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy lub świadczenie rehabilitacyjne.

Barbara G. w grudniu 2012 r. wystąpiła z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Ponieważ na początku lat 90. miała najkorzystniejsze zarobki, do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia wskazała wynagrodzenia z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1989 r. do 2011 r. Za dwa lata (1989–1990), w których pracowała na 1/2 etatu, nie zdołała udowodnić żadnych zarobków, gdyż pracodawca, który ją wtedy zatrudniał zniszczył dokumentację osobowo-płacową. Ustalając podstawę wymiaru emerytury ZUS przyjął za lata zatrudnienia na 1/2 etatu sumę 1/2 kwot minimalnego wynagrodzenia obowiązujących w poszczególnych miesiącach 1989 r. i 1990 r.

Kwoty minimalnego wynagrodzenia w tym okresie wynosiły:

● od 1 stycznia 1989 r. do 30 czerwca 1989 r. – 17 800 zł,

● od 1 lipca 1989 r. do 30 września 1989 r. – 22 100 zł,

● od 1 października 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. – 38 000 zł,

● od 1 stycznia 1990 r. do 31 sierpnia 1990 r. – 120 000 zł,

● we wrześniu 1990 r. – 368 000 zł,

● od 1 października 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. – 440 000 zł.

W związku z tym za 1989 r. ZUS przyjął do podstawy wymiaru emerytury 143 550 zł (1/2 x x 287 100 zł), a za 1990 r. – 1 324 000 zł (1/2 x 2 648 000 zł).

Maria K. zamierza wskazać do ustalenia podstawy wymiaru wcześniejszej emerytury m.in. 2001 r., w którym przez pełne 12 miesięcy pozostawała w stosunku pracy, ale nie udowodniła zarobków. W trakcie roku przebywała kilkakrotnie na zwolnieniach lekarskich (łącznie przez 90 dni) pobierając najpierw wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, a następnie zasiłek chorobowy. W przedstawionej sytuacji ZUS przyjmie za 2001 r. pełną kwotę minimalnego wynagrodzenia za wszystkie miesiące tego roku, tj. 9120 zł (760 zł x 12).

Zobacz również: Emerytura mieszana w 2014 roku

Zasiłki w podstawie wymiaru emerytury

Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury wliczane są niektóre składniki przychodu, które nie podlegały składkom na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Chodzi przede wszystkim o wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacone na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zasiłki chorobowe, zasiłki macierzyńskie, zasiłki opiekuńcze, świadczenia rehabilitacyjne, zasiłki wyrównawcze, świadczenia wyrównawcze i dodatki wyrównawcze. Ponadto do podstawy wymiaru emerytury wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy.

Wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłki chorobowe, macierzyńskie i opiekuńcze można uwzględnić bez ograniczeń tylko wtedy, gdy przysługują za okres przypadający przed 1 stycznia 2005 r. Jeśli zostały wypłacone za lata następujące po 2004 r., uwzględniane są w podstawie wymiaru emerytury, jeśli nie została przekroczona kwota rocznej podstawy wymiaru składek określona dla danego roku i tylko w wysokości nieprzekraczającej tej maksymalnej kwoty.

Maria K. zamierza wskazać do ustalenia podstawy wymiaru emerytury m.in. 2001 r., w którym przez pełne 12 miesięcy pozostawała w stosunku pracy, ale nie zdołała udowodnić zarobków. W trakcie roku przebywała kilkakrotnie na zwolnieniach lekarskich (łącznie przez 90 dni) pobierając najpierw wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, a następnie zasiłek chorobowy. W przedstawionej sytuacji ZUS przyjmie za 2001 r. pełną kwotę minimalnego wynagrodzenia za wszystkie miesiące tego roku, tj. 9120 zł (760 zł x 12).

Sposób obliczenia podstawy wymiaru emerytury

Podstawa wymiaru wcześniejszej emerytury ustalana jest w kilku etapach. W pierwszej kolejności, dla każdego uwzględnianego roku kalendarzowego, ustalana jest suma kwot stanowiących podstawę wymiaru składek oraz niektórych kwot niestanowiących tej podstawy (np. świadczeń chorobowych), wliczanych jednak do podstawy wymiaru emerytury. Następnie obliczany jest procentowy stosunek każdej z tych sum do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy z zaokrągleniem do setnej części procenta. W dalszej kolejności ZUS wylicza średnią arytmetyczną tych procentów ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury, który nie może być wyższy niż 250%. Podstawa wymiaru emerytury to wynik pomnożenia tego wskaźnika przez aktualnie obowiązującą kwotę bazową.

Adam G. (ur. 2 czerwca 1950 r.) do końca 2008 r. spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie B. Z wnioskiem o to świadczenie wystąpił jednak dopiero w grudniu 2012 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury wskazał najkorzystniejsze wynagrodzenia z lat 1997–2006 przedstawiając zaświadczenie na druku ZUS Rp-7. Na podstawie tego dokumentu ZUS ustalił wnioskodawcy podstawę wymiaru emerytury. W pierwszej kolejności porównał uzyskane przez niego wynagrodzenia do przeciętnych płac w tych latach, wyliczając procentowe wskaźniki za każde z tych lat.

Rok kalendarzowy	Wynagrodzenia - podstawa wymiaru składek + inne składniki wliczane do podstawy wymiaru emerytury (w zł)	Kwota rocznego przeciętnego wynagrodzenia za dany rok kalendarzowy (w zł)	Stosunek wynagrodzenia osoby zainteresowanej do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy, tj. wskaźnik wysokości podstawy wymiaru za dany rok (w %)
2002	25 287,23	25 598,52	98,78
2003	26 275,08	26 417,64	99,46
2004	27 342,04	27 474,84	99,52
2005	28 825,22	28 563,48	100,92
2006	29 442,04	29 726,76	99,04
2007	31 986,55	32 292,36	99,05
2008	34 850,95	35 326,56	98,65
2009	37 140,85	37 235,52	99,75
2010	38 550,60	38 699,76	99,61
2011	40 340,35	40 794,24	98,89

Suma wskaźników z poszczególnych lat wyniosła 993,67%, co po podzieleniu przez liczbę lat (10) dało kwotę 99,37% (wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury).

Następnie ZUS pomnożył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury przez kwotę bazową obowiązującą w dacie zgłoszenia wniosku o to świadczenie wynoszącą 2974,69 zł.

Podstawa wymiaru emerytury wyniosła 2955,95 zł (2974,69 zł x 99,37%).

Polecamy również: Forum Kadry - ZUS i Płace

Nowa emerytura z tytułu pracy szczególnej

W zupełnie inny sposób niż emerytura przewidziana w art. 32 i 46 ustawy emerytalnej obliczane jest świadczenie przyznawane na podstawie art. 184 tej ustawy. Przypomnijmy, że taka emerytura przysługuje osobom, które osiągnęły obniżony wiek emerytalny, a do końca 1998 r. udowodniły wymagany staż składkowy i nieskładkowy, w tym odpowiedni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wcześniejsza emerytura przysługująca na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej obliczana jest na tzw. nowych zasadach. Uzależniona jest więc od kwoty składek emerytalnych zgromadzonych przez wnioskodawcę od 1 stycznia 1999 r. (z uwzględnieniem ich waloryzacji), zwaloryzowanego kapitału początkowego za okres sprzed 1999 r. oraz aktualnej wartości średniego dalszego trwania życia właściwego dla wieku przejścia na emeryturę.

Nowa emerytura stanowi wynik podzielenia podstawy jej obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku przejścia na emeryturę, określonego w ukończonych latach i miesiącach.

Podstawą obliczenia emerytury jest suma zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata tego świadczenia, z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Jeśli emerytura przyznana na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej obliczana jest osobie, która złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa, ZUS zwiększa składki na ubezpieczenie emerytalne zgromadzone na koncie ubezpieczonego wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22. W ten sposób wnioskodawca traci w przyszłości możliwość uzyskania okresowej emerytury kapitałowej z II filaru, ale w zamian za to ZUS ,,odtwarza” mu na koncie części składki odprowadzonej do otwartego funduszu emerytalnego.

Przy ustalaniu podstawy obliczenia świadczenia dla osób przechodzących na emeryturę w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej, przeliczeniu podlega ustalony dla nich kapitał początkowy. W tym celu ZUS oblicza różnicę między powszechnym wiekiem emerytalnym (zróżnicowanym od 1 stycznia 2013 r. w zależności od daty urodzenia wnioskodawcy) a wiekiem, w którym powstało prawo do emerytury wyrażonym w latach i miesiącach. Tak ustalony okres dodaje do ustalonego na 1 stycznia 1999 r. stażu składkowego i od nowego wymiaru tych okresów oblicza ponownie kapitał początkowy, który następnie jest waloryzowany. Tak ustalony kapitał początkowy ZUS uwzględnia w podstawie obliczenia emerytury.

Zobacz również serwis: Zasiłki i inne świadczenia

Adam K. na początku stycznia 2013 r. ukończył wcześniejszy wiek emerytalny (60 lat) wymagany do przyznania wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej z tytułu prac wymienionych w wykazie A. Jeszcze w tym samym miesiącu złożył wniosek o to świadczenie. Kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zgromadzonych na koncie ubezpieczonego, z uwzględnieniem ich waloryzacji, wyniosła na koniec grudnia 2012 r. 78 420 zł, natomiast kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego – 530 345 zł. Ponieważ średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat wyniosło 254,8 miesięcy, obliczenie emerytury wyglądało następująco:

E =	78 420 zł + 530 345 zł	= 2389,19 zł
	254,8 miesięcy

Henryk G. (ur. 5 stycznia 1953 r.) do końca 1998 r. udowodnił 25 lat składkowych oraz 3 lata nieskładkowe, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W 2004 r. wystąpił o ustalenie kapitału początkowego. ZUS obliczył mu ten kapitał z uwzględnieniem stażu ubezpieczeniowego przebytego do 31 grudnia 1998 r. Ubezpieczony na początku stycznia 2013 r. ukończył 60 lat uprawniające do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej i jeszcze w tym samym miesiącu wystąpił do ZUS o przyznanie tego świadczenia. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2013 r. powszechny wiek emerytalny uprawniający do uzyskania emerytury wynosi w jego przypadku (tak jak dla wszystkich osób urodzonych od 1 stycznia do 31 marca 1953 r.) 66 lat i 9 miesięcy. Ponieważ prawo do emerytury nabył od daty ukończenia 60 lat, różnica między wiekiem 66 lat i 9 miesięcy a wiekiem przejścia na emeryturę wyniosła 6 lat i 9 miesięcy. Taki okres został dodany do stażu składkowego przyjętego wcześniej przy ustalaniu kapitału początkowego. W wyniku tego kapitał początkowy został ponownie ustalony z uwzględnieniem nowego stażu, a następnie zwaloryzowany i uwzględniony w podstawie obliczenia emerytury przysługującej na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej.

Emerytura w mieszanej wysokości

W określonych przypadkach emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przyznawana na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej może być również ustalona w tzw. mieszanej wysokości (w odpowiedniej części według starych i w odpowiedniej części według nowych zasad). Taki sposób obliczenia emerytury przewidziany jest dla osób, które wcześniejszy wiek emerytalny ukończyły (ukończą) w latach 2009–2014 i nie pobrały dotychczas wcześniejszej emerytury przyznawanej na podstawie ustawy emerytalnej, jeżeli wariant ten jest dla nich korzystniejszy od obliczenia emerytury według zupełnie nowych zasad. Proporcje ,,starej” i ,,nowej” części emerytury uzależnione są od roku, w którym wnioskodawca kończy obniżony wiek emerytalny. Dla osób, które ukończyły wiek uprawniający do emerytury w 2009 r. świadczenie składa się w 80% z emerytury wyliczonej według starych zasad oraz w 20% z emerytury obliczonej ze składek i kapitału początkowego. W przypadku ukończenia wieku emerytalnego w kolejnych latach proporcje są następujące:

• w 2010 r. – 70% starej i 30% nowej emerytury,
• w 2011 r. – 55% starej i 45% nowej emerytury,
• w 2012 r. – 35% starej i 65% nowej emerytury,
• w latach 2013–2014 – 20% starej i 80% nowej emerytury.

 Maria K. do końca 1998 r. udowodniła 20-letni okres składkowy oraz 3 lata nieskładkowe, w tym 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach. Nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego i nie nabyła dotychczas prawa do wcześniejszej emerytury. Wiek 55 lat uprawniający ją do uzyskania tego świadczenia ukończyła w grudniu 2012 r. i w tym samym miesiącu zgłosiła wniosek o emeryturę. ZUS przyznał jej to świadczenie. Obliczenie emerytury według mieszanych zasad okazało się dla niej korzystniejsze od wyliczenia świadczenia według zasad zupełnie nowych. Przyznana emerytura składa się w 35% ze świadczenia ustalonego według starych zasad (które wyniosło 2230,60 zł) oraz w 65% ze świadczenia obliczonego ze składek i kapitału początkowego (które wyniosło 2140,55 zł). Obliczenie emerytury w mieszanej wysokości było następujące:

E (emerytura) = (2230,60 zł x 35%) + (2140,55 zł x 65%) = 780,71 zł + 1391,36 zł = 2172,07 zł.

Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2013 r.

Od 1 marca br. przeprowadzono waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. W odróżnieniu od poprzedniego roku (gdy wszystkie świadczenia zostały podwyższone o jednakową kwotę), tegoroczna podwyżka ma ponownie charakter procentowy.

Zobacz także: Wskaźniki i stawki - Emerytury i renty

Podwyżki o 4%

Świadczenia emerytalno-rentowe od 1 marca 2013 r. zostały podwyższone przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji, który wyniósł 104%.

W ramach tegorocznej waloryzacji ZUS podwyższył z urzędu wszystkie wypłacane emerytury i renty, okresowe emerytury kapitałowe, emerytury pomostowe, nauczycielskie świadczenia kompensacyjne, a także zasiłki i świadczenia przedemerytalne. Waloryzacja obejmie świadczenia przyznane z urzędu przed 1 marca 2013 r. lub na wniosek zgłoszony przed tym dniem, jeżeli prawo do tych świadczeń powstało najpóźniej 28 lutego 2013 r. Wskaźnikiem waloryzacji 104% ZUS podwyższył kwotę każdego z tych świadczeń przysługujących 28 lutego 2013 r. w wysokości ustalonej przed dokonaniem potrąceń i egzekucji oraz zmniejszenia w związku z osiąganiem przychodu. W marcu 2013 r. zwaloryzowane zostały wyłącznie świadczenia wypłacane przez ZUS. Te, których wypłata będzie wstrzymana (np. w związku z osiąganiem przychodu przekraczającego 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia czy też z powodu kontynuowania stosunku pracy) zostaną zwaloryzowane z chwilą podjęcia ich wypłaty.

Nowe kwoty najniższych świadczeń

Od 1 marca 2013 r. obowiązują nowe kwoty najniższych emerytur i rent. Kwota najniższej emerytury wzrosła o 31,97 zł do kwoty 831,15 zł. Tyle samo wynoszą od 1 marca 2013 r. najniższe kwoty emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej. Z kolei najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi od 1 marca 2013 r. 637,92 zł (o 24,54 zł więcej od dotychczasowej kwoty wynoszącej 613,38 zł).

Od 1 marca 2013 r. zostały również podwyższone kwoty najniższych rent „wypadkowych”. I tak, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową oraz renta rodzinna wypadkowa wynoszą obecnie 997,38 zł (wzrost o 38,36 zł w stosunku do dotychczasowych 959,02 zł). Natomiast najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową została podwyższona od 1 marca 2013 r. do kwoty 765,50 zł (wzrost o 29,44 zł w stosunku do dotychczasowych 736,06 zł).

Od 1 marca 2013 r. wzrosła również kwota nowo przyznawanego świadczenia przedemerytalnego. Wynosi ona obecnie 975,78 zł.

W ramach tegorocznej waloryzacji podwyższona została również kwota renty socjalnej, która stanowi 84% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ponieważ renta ta wynosi od 1 marca 2013 r. 831,15 zł, renta socjalna została podwyższona do kwoty 698,17 zł.

W takiej wysokości od 1 marca br. przysługuje świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych.

Wraz z podwyżką emerytur i rent od 1 marca 2013 r. podwyższone zostały również (wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 104%) kwoty dodatków i świadczeń przysługujących do emerytury lub renty. Dla przykładu dodatek pielęgnacyjny, dodatek za tajne nauczanie oraz dodatek kombatancki wzrósł z dotychczasowych 195,67 zł do kwoty 203,50 zł, a dodatek dla sieroty zupełnej – z dotychczasowych 367,79 zł do kwoty 382,50 zł.

Wzrost maksymalnych zmniejszeń

Od 1 marca 2013 r. wskaźnikiem waloryzacji 104% zostały również podwyższone kwoty maksymalnego zmniejszenia emerytury i renty. Kwoty te decydują o tym, w jakiej wysokości ZUS wypłaca świadczenie osobie osiągającej przychód z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (lub z tytułu służby) przekraczający 70% przeciętnego wynagrodzenia, nie wyższy niż 130% tego wynagrodzenia. W wyniku marcowej waloryzacji kwoty maksymalnych zmniejszeń wzrosły do:

• 549,12 zł – dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• 411,87 zł – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 466,78 zł – dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

Od 1 marca 2013 r. wzrosła również gwarantowana kwota świadczenia i zasiłku przedemerytalnego zmniejszanego wskutek osiągania przychodu przekraczającego 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a nie wyższego od 70% przeciętnej płacy. Wynosi ona obecnie 487,88 zł.

Podstawa prawna:

• art. 25–26, art. 32, art. 46, art. 53, art. 183–184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.)
• rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.)
• art. 1 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637)
• komunikat Prezesa GUS z 15 stycznia 2013 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów w 2012 r. (M.P. z 2013 r. poz. 31),
• komunikat Prezesa GUS z 11 lutego 2013 r. w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2012 r. w stosunku do 2011 r. (M.P. z 2013 r. poz. 77),
• komunikat Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 13 lutego 2013 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2013 r. (M.P. z 2013 r. poz. 78).