Czy zleceniobiorców trzeba kierować na badania lekarskie i szkolenia bhp

Powinien Pan skierować na badania lekarskie, szkolenia bhp i zapoznać z oceną ryzyka zawodowego zleceniobiorców pracujących przy remoncie hal produkcyjnych. Nie będzie to natomiast konieczne w przypadku księgowego zatrudnionego na zlecenie.

UZASADNIENIE

Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (art. 304 § 1 Kodeksu pracy). Przede wszystkim pracodawca ma obowiązek (art. 207 § 2 Kodeksu pracy):

• organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
• zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp,
• wydawać polecenia usunięcia uchybień w zakresie bhp oraz kontrolować wykonanie tych poleceń.

Z przepisów prawa pracy nie wynika jednak wprost obowiązek szkolenia w zakresie bhp, przeprowadzania wstępnych badań lekarskich dla zleceniobiorców, a także dokonania oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy i zapoznania zleceniobiorcy z taką oceną. Dlatego to, czy należy przeprowadzać badania lekarskie, szkolenia bhp i ocenę ryzyka zawodowego dla zleceniobiorców, zależy od rodzaju wykonywanej przez nich pracy. Jeśli rodzaj wykonywanej pracy i stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy (ryzyko wypadku przy pracy, występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych) wskazuje na celowość dopuszczenia do pracy wyłącznie osób posiadających odpowiedni stan zdrowia i przeszkolonych w zakresie bhp, zleceniodawca może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu bhp. Jeśli jest to uzasadnione warunkami wykonywania pracy, zleceniodawca może też zdecydować o zapoznaniu zleceniobiorcy z oceną ryzyka zawodowego na stanowisku pracy. Taki sam pogląd w tej sprawie wyraził Departament Prawny GIP w piśmie nr GNP/426/ 4560-364/07/PE.

WAŻNE!

Podejmując decyzję dotyczącą wymogu posiadania przez zleceniobiorcę zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na zajmowanym stanowisku oraz odbycia szkolenia z zakresu bhp zleceniodawca powinien wziąć pod uwagę rodzaj wykonywanej pracy i stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy.

Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części w miejscach przebywania pracowników zatrudnionych przy innych pracach lub w miejscu działania maszyn i innych urządzeń technicznych zostały zakwalifikowane jako prace szczególnie niebezpieczne (§ 82 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp). Zatrudniając zatem osoby na stanowiskach związanych z takimi pracami zleceniodawca powinien w szczególny sposób zadbać o bezpieczeństwo tych osób, a także o bezpieczeństwo innych osób przebywających w pobliżu tych prac. Powinien więc Pan skierować zleceniobiorców pracujących przy remontach na badania lekarskie, szkolenia bhp i zapoznać ich z oceną ryzyka zawodowego.

Konieczności przeprowadzania badań lekarskich, szkoleń bhp i oceny ryzyka zawodowego nie ma natomiast w przypadku zatrudnienia księgowego na zlecenie. Jego praca nie stwarza bowiem takich zagrożeń, jakie stwarza praca zleceniobiorców przy remontach.

Należy przyjąć, że zleceniodawca nie ma obowiązku pokrycia kosztów badań oraz szkolenia w zakresie bhp zleceniobiorców. Nie zobowiązują go do tego żadne przepisy. Jednak część ekspertów uważa, że skoro na zleceniodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia zleceniobiorcom odpowiednich warunków bhp, to również musi on pokryć koszt badań lekarskich i szkoleń bhp. Najlepiej zatem tę kwestię ustalić w umowie zlecenia. Nie ma przeszkód, aby w umowie zlecenia zaznaczono, że koszt badań lub szkolenia pokrywa zleceniodawca. W umowie zlecenia można również ustalić, że koszty te ponosi w całości zleceniobiorca.

Na zleceniobiorcy ciążą określone obowiązki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Zleceniobiorca, który wykonuje pracę w miejscu wyznaczonym przez zleceniodawcę, jest zobowiązany m.in. (art. 304¹ Kodeksu pracy) do:

• poddawania się zaleconym badaniom lekarskim i stosowania się do wskazań lekarskich,
• znajomości przepisów i zasad bhp,
• wykonywania pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp,
• stosowania się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek zleceniodawcy.

W związku z tym, jeśli zleceniodawca podejmie decyzję o skierowaniu zleceniobiorcy na badania lekarskie i szkolenia bhp, zleceniobiorca musi się poddać badaniom i szkoleniu zgodnie z zakresem wskazanym przez zleceniodawcę.

Korzyści

Jeżeli zleceniodawca nakaże zleceniobiorcy przeprowadzenie badań lekarskich i odbycie szkolenia bhp, zleceniobiorca ma obowiązek zrealizować to polecenie.

Podstawa prawna

• art. 207 § 2, art. 226 pkt 2, art. 229, art. 237³, art. 304 § 1, art. 304¹ Kodeksu pracy,
• § 82 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.).