Nowy Kodeks pracy - co się zmieni?

Czas pracy i niestandardowe formy zatrudnienia to zagadnienia najczęściej typowane przez ekspertów jako te wymagające najpilniejszych zmian. Okazja do modyfikacji przepisów jest szczególna – przygotowanie projektu nowego Kodeksu pracy rozpoczyna komisja kodyfikacyjna. Premier Beata Szydło dziś ma powołać jej członków. Tym samym mogą oni już rozpoczynać opracowanie kodeksów indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Będą mieli na to 18 miesięcy. Takie czasowe ograniczenie wynika z kalendarza wyborczego – jeśli nie udałoby się opracować projektów w tym terminie, szanse na ich uchwalenie przed wyborami parlamentarnymi w 2019 r. byłyby nikłe. Nie oznacza to jednak, że w ramach komisji zabraknie gorących negocjacji i dyskusji. W jej skład wejdą bowiem nie tylko eksperci powołani przez rząd, ale też przedstawiciele organizacji pracodawców i związków zawodowych. A to oznacza, że trzeba będzie wypracować kompromis między dążeniami do odformalizowania i uelastycznienia stosunku pracy (firmy) a zapewnieniem godnych warunków zatrudnienia wszystkim zarobkującym (związki).

Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem

Kto w składzie

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 9 sierpnia 2016 r. w sprawie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy (Dz.U. poz. 1366) w skład omawianego gremium wejdzie łącznie 14 osób (siedmiu przedstawicieli wskazanych przez ministra pracy oraz siedmiu wytypowanych przez organizacje pracodawców i centrale związkowe reprezentowane w Radzie Dialogu Społecznego). Z nieoficjalnych informacji wynika, że wśród powołanych znajdą się m.in. prof. Marcin Zieleniecki (wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej), prof. Łukasz Pisarczyk (prodziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego), prof. Jacek Męcina (przewodniczący zespołu ds. prawa pracy RDS, ekspert Konfederacji Lewiatan), dr hab. Monika Gładoch (Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, ekspert Pracodawców RP), dr Jakub Szmit (Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, ekspert NSZZ „Solidarność”). Przewodniczącym zostanie jeden z przedstawicieli strony rządowej, a dwaj wiceprzewodniczący będą wybrani spośród osób wskazanych przez partnerów społecznych (po jednym ze strony pracodawców i związków zawodowych). W trakcie pierwszego posiedzenia mają być wyodrębnione dwa zespoły komisji – pierwszy opracuje projekt Kodeksu pracy (indywidualne stosunki pracy), a drugi – projekt kodeksu zbiorowego prawa pracy.

Co trzeba zmienić

Podstawą prac nowej komisji mają być projekty Kodeksu pracy przygotowane przez poprzednią Komisję Kodyfikacyjną Prawa Pracy (jej kadencja skończyła się w 2006 r.). Te przepisy nie weszły w życie (prac legislacyjnych w tej sprawie nie podejmowały kolejne rządy). Zawierają jednak wiele interesujących propozycji, w tym m.in. unormowanie niestandardowych form zatrudnienia (np. pracy w firmie rodzinnej lub w gospodarstwie domowym pracodawcy) oraz zagwarantowanie podstawowych uprawnień osobom zatrudnionym np. na umowach cywilnoprawnych (w tym minimalnych okresów wypowiedzenia kontraktu oraz gwarancji wypłacania wynagrodzenia co najmniej raz w miesiącu).

– Jednym z pierwszych wyzwań będzie ustalenie zakresu podmiotowego i przedmiotowego projektowanych regulacji, czyli m.in. tego, czy należy regulować w k.p. zatrudnienie niepracownicze – wskazuje dr Jakub Szmit.

Zdaniem dr hab. Moniki Gładoch na pewno warto rozważyć uregulowanie niestandardowych form wykonywania obowiązków. – Ale trzeba pamiętać, że normowanie zatrudnienia na umowach cywilnoprawnych może prowadzić do przekształcania prawa pracy w prawo zatrudnienia – podkreśla ekspertka.

Wskazuje, że zagadnień, które może podejmować komisja, jest wiele. – Mam nadzieję, że uda nam się konstruktywnie rozmawiać np. w sprawie przepisów o czasie pracy, bo wymagają one zmian, oraz o zróżnicowaniu obowiązków związanych z zatrudnieniem w zależności od wielkości firmy. Chodzi w szczególności o problemy, jakie mają obecnie małe przedsiębiorstwa – mówi dr hab. Monika Gładoch.