Przyczyny wygaśnięcia umowy o pracę

Na wstępie należy podkreślić, że umowa o pracę wygasa jedynie w ściśle określonych w Kodeksie pracy oraz przepisach szczególnych przypadkach. Wygaśnięcie umowy o pracę polega na ustaniu stosunku pracy nie z woli stron umowy o pracę, a wskutek zdarzeń określonych we wspomnianych przepisach. Następuje ono niezależnie od woli stron - w sposób automatyczny. Co ważne, przepisy o wygaśnięciu mają charakter bezwzględnie obowiązujący, zatem wypadki wygaśnięcia nie mogą być ustalane w drodze umowy.

W sytuacji wygaśnięcia stosunku pracy na podstawie odpowiedniego przepisu, zbędne są jakiekolwiek oświadczenia woli pracownika czy pracodawcy, skutek występuje w tym przypadku z mocy prawa. Ewentualne stwierdzenie faktu wygaśnięcia przez stronę umowy jest tylko ustaleniem faktycznym.

Śmierć pracownika

Jedną z sytuacji, w której następuje wygaśnięcie umowy o pracę jest śmierć pracownika. Wraz z jej dniem, stosunek pracy wygasa. Warto wspomnieć, że prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

Śmierć pracodawcy

Co do zasady, śmierć pracodawcy powoduje wygaśnięcie umowy o pracę z pracownikami. Niemniej jednak wyjątkiem jest sytuacja przedstawiona art. 23¹, w której pracownik zostanie przejęty przez nowego pracodawcę. Wówczas stosunek pracy zostanie kontynuowany.

Należy także zaznaczyć, że pracownikowi, którego umowa o pracę wygasła z powodu śmierci pracodawcy, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Tymczasowe aresztowanie

Ponadto, zgodnie z przepisami, umowa o pracę wygasa z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca rozwiązał wcześniej bez wypowiedzenia umowę o pracę z winy pracownika. Niemniej jednak pracodawca, pomimo wygaśnięcia umowy o pracę z powodu tymczasowego aresztowania, jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający, a pracownik zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się orzeczenia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy postępowanie karne umorzono z powodu przedawnienia albo amnestii lub nastąpiło warunkowe umorzenie postępowania.