Zasiłek macierzyński dla członków najbliższej rodziny 2016

Nowelizacja kodeksu pracy 2 stycznia 2016 r. wprowadziła możliwość dzielenia uprawnień rodzicielskich między rodziców dziecka nawet wówczas, gdy jedno z nich nie posiada statusu pracowniczego. Ponadto w pewnych sytuacjach z uprawnień z kodeksu pracy (ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.; dalej: k.p.) może korzystać także inny członek najbliższej rodziny, jeśli będzie sprawował osobistą opiekę nad dzieckiem. Przepisy nie dają jednak odpowiedzi, kto należy do tak określonego kręgu uprawnionych.

Galimatias pojęć

Ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1268) wprowadziła nowe pojęcia m.in. pracownika – innego członka najbliższej rodziny oraz ubezpieczonego – innego członka najbliższej rodziny. Zostały one zdefiniowane w nowym art. 175¹ k.p. Przepis ten odsyła jednak do art. 29 ust. 5 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.; dalej: ustawa zasiłkowa). Ten z kolei stanowi, że w przypadku gdy ubezpieczona – matka dziecka legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, zrezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu tego zasiłku za okres co najmniej ośmiu tygodni po porodzie, zasiłek będzie przysługiwał ubezpieczonemu – ojcu dziecka albo ubezpieczonemu – innemu członkowi najbliższej rodziny, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego albo rodzicielskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Rekomendowany produkt: Rodzina 500+ (PDF)

Powyższy przepis odsyła zatem ponownie, choć pośrednio, do regulacji kodeksu pracy i w żaden sposób nie wyjaśnia, kim jest inny członek najbliższej rodziny. Poza tym odnosi się on tylko do jednej sytuacji, tj. przejęcia opieki nad dzieckiem w przypadku rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego przez matkę z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Tymczasem kodeks pracy przyznaje uprawnienia rodzicielskie innemu członkowi najbliższej rodziny także w odmiennych sytuacjach, które znajdują odzwierciedlenie w art. 29 ust. 6–9 ustawy zasiłkowej. Ponadto kodeks rozróżnia pojęcia innego członka najbliższej rodziny – pracownika i ubezpieczonego (posiadającego inny niż pracowniczy tytuł do objęcia ubezpieczeniem społecznym), podczas gdy ustawa zasiłkowa posługuje się tylko pojęciem ubezpieczonego, które na jej gruncie zdaje się być szersze i obejmować oba terminy z kodeksu pracy. Odesłanie z art. 175¹ k.p. jest zatem nieprecyzyjne, a ustanowione definicje pracownika i ubezpieczonego – innego członka najbliższej rodziny właściwie nie pełnią swojej funkcji. Zostały one bowiem skonstruowane poprzez określenie uprawnień przysługujących tym osobom, a nie ich cech.