Pojęcie dnia wolnego od pracy

Dni wolne od pracy

Przepisy prawa pracy bezpośrednio lub pośred­nio wskazują na następujące rodzaje dni wolnych od pracy:

Autopromocja

• niedziela,
• dzień wolny w zamian za pracę w niedzielę (usta­lony w grafiku lub doraźnie w przypadku incyden­talnej pracy w niedzielę),
• święto,
• dzień wolny za święto (ustalony w grafiku lub doraźnie w przypadku incydentalnej pracy w nie­dzielę),
• dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy,
• dzień wolny od pracy wynikający z konieczno­ści skrócenia wymiaru czasu pracy pracownika (np. przy pracy na część etatu czy w systemie równoważnego czasu pracy - gdy przykładowo 2 dni pracy po 12 godzin pracodawca rekompen­suje jednym dniem wolnym).

Rekomendowany produkt: 100 pytań o wynagrodzenia w 2015 r. (PDF)

Nie każdy pracodawca ma możliwość powierzania pracy w niedziele i święta. Praca w takie dni jest dozwolona jedynie:

• w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochro­ny mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• w ruchu ciągłym,
• przy pracy zmianowej,
• przy niezbędnych remontach,
• w transporcie i w komunikacji,
• w zakładowych strażach pożarnych i w zakłado­wych służbach ratowniczych,
• przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
• w rolnictwie i hodowli,
• przy wykonywaniu prac koniecznych ze wzglę­du na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:

- zakładach świadczących usługi dla ludności,

Autopromocja

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawcy

Sprawdź

- gastronomii,

- zakładach hotelarskich,

- jednostkach gospodarki komunalnej,

Autopromocja

Webinarium: Rozliczanie czasu pracy w praktyce: podróż służbowa, bankiet, szkolenie

Termin: 13 maja 2024 r.

Sprawdź

- zakładach opieki zdrowotnej i innych pla­cówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodo­bowych lub całodziennych świadczeń zdro­wotnych,

- jednostkach organizacyjnych pomocy spo­łecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastęp­czej zapewniających całodobową opiekę,

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

- zakładach prowadzących działalność w zakre­sie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku,

• w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedzie­le i święta,
• przy wykonywaniu prac:

- polegających na świadczeniu usług z wykorzy­staniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomu­nikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza tery­torium Polski, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi dni wolne od pracy w Polsce są u niego dniami pracy,

- zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa powyżej.

Pracodawca może więc powierzyć pracę w dniu wol­nym od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygo­dnia pracy ze względu na okoliczności związane:

• z koniecznością prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii oraz
• ze szczególnymi potrzebami pracodawcy, czyli z takich samych powodów jak przy zlecaniu godzin nadliczbowych.

W wynagrodzeniach

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedzielę pracodawca powinien zapewnić inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprze­dzających lub następujących po takiej niedzie­li (art. 151¹¹ § 1 pkt 1 k.p.). Jeżeli nie jest możli­we wykorzystanie w tym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzie­lenia dnia wolnego od pracy w tym terminie - doda­tek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w niedzielę. W tym przypadku oddając dzień wolny w zamian za pracę w dniu wolnym, nie obowiązuje zasada dotycząca rekompensaty nadgodzin, tj. godzina za godzinę.

Pracownikowi będzie wówczas przy­sługiwać cały dzień wolny. Jeżeli pracownik wyko­nywał pracę w dniu wolnym w wymiarze wyższym niż norma czasu pracy, to oprócz oddania dnia wol­nego nadwyżkę należy rozliczyć jak godziny nad­liczbowe.

Z kolei za pracę w święto pracodawca jest zobowią­zany zapewnić pracownikowi dzień wolny od pracy w ciągu okresu rozliczeniowego. Jeżeli nie jest moż­liwe wykorzystanie w tym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w święto, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w święto. Jeżeli pracownik wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, przysłu­guje mu w zamian inny dzień wolny od pracy udzie­lony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.