Umowa o badania profilaktyczne

Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

Zgodnie z art. 15 Kodeksu pracy na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Do obowiązków z zakresu bezpieczeństwa pracy należy przeprowadzanie badań pracowników.

Zobacz także: Szkolenia bhp

Zagrożenia dla życia i zdrowia

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 stycznia 2011 r. (II PK 175/10) stwierdził, że w zakładzie pracy, w którym występują zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników, pracodawca zobowiązany jest do szczególnej staranności w zakresie przeciwdziałania ich wystąpieniu. Naruszenie tego obowiązku może stanowić czyn niedozwolony, niezależnie od tego, że może być również uznane za naruszenie objętego treścią stosunku pracy obowiązku zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 207 § 2 Kodeksu pracy).

Zobacz: Zmiana Kodeksu pracy w zakresie wstępnych badań lekarskich

Wszelkie dostępne środki

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy i w związku z tym ma obowiązek zastosowania wszelkich dostępnych środków organizacyjnych i technicznych w celu ochrony zdrowia pracowników (art. 207 § 1 i 2 Kodeksu pracy).

Powinien m.in. organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie, kontrolować wykonanie tych poleceń, reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy.

Zobacz także: Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Skierowanie

Według § 4 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy badanie profilaktyczne, w tym okresowe, przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie powinno zawierać m.in. informacje o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia wykonanych na tych stanowiskach.

Inicjatywa w zakresie badań profilaktycznych należy więc do pracodawcy, który:

• kieruje pracownika na badania;
• kontroluje ich wykonanie przez pracownika;
• może kwestionować orzeczenia, domagając się ponowienia badań;
• gromadzi zaświadczenia lekarskie dokumentujące wyniki badań.

Zdarzają się sytuacje, w których całkowite zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przez pracodawcę jest niemożliwe. Powinien jednak z należytą starannością podejmować niezbędne działania zmniejszające do minimum ryzyko utraty życia lub uszczerbku na zdrowiu pracowników.

Zobacz także: Ochrona indywidualna

Obowiązek zawarcia umowy o badania profilaktyczne

W związku z wyżej omówionym obowiązkiem pracodawcy istnieje zobowiązanie każdej firmy do podpisania umowy o badania profilaktyczne z przychodnią zatrudniającą lekarzy medycyny pracy. Zgodnie z art. 12 ustawy o służbie medycyny pracy badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne wykonywane są na podstawie pisemnej umowy zawartej przez pracodawcę z podstawową jednostką służby medycyny pracy. Niewłaściwe i niezgodne z przepisami prawa jest więc kierowanie pracowników do przypadkowych lekarzy medycyny pracy oraz zwrot poniesionych przez nich kosztów.

Zobacz: Badania kontrolne pracownika

Autopromocja

Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia

Sprawdź

Treść umowy

Umowa o badania profilaktyczne powinna zawierać w szczególności:

1. strony umowy oraz osoby objęte świadczeniami z tytułu umowy;
2. zakres opieki zdrowotnej, który w odniesieniu do pracowników powinien obejmować co najmniej te rodzaje świadczeń, do których zapewnienia zleceniodawca jest obowiązany na podstawie Kodeksu pracy, ustawy o służbie medycyny pracy czy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (nic nie stoi na przeszkodzie wprowadzeniu szerszego zakresu opieki zdrowotnej, np. stałej opieki stomatologicznej);
3. warunki i sposób udzielania świadczeń zdrowotnych, a w szczególności: sposób rejestracji osób objętych umową, organizację udzielania świadczeń, tryb przekazywania zaświadczeń lekarskich o zdolności do pracy bądź nauki oraz sposób podania tych informacji do wiadomości zainteresowanych;
4. sposób kontrolowania przez zleceniodawcę wykonywania postanowień umowy;
5. obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy dotyczące:
   1. przekazywania informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i pomiarów tych czynników,
   2. zapewnienia udziału w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy działającej na terenie zakładu pracy,
   3. zapewnienia możliwości przeglądu stanowisk pracy w celu dokonania oceny warunków pracy,
   4. udostępniania dokumentacji wyników kontroli warunków pracy, w części odnoszącej się do ochrony zdrowia;
6. wysokość należności, sposób jej ustalania, terminy płatności oraz tryb rozliczeń finansowych;
7. dopuszczalność zlecania osobom trzecim przez zleceniobiorcę niektórych obowiązków wynikających z umowy, zgodnie z art. 14 ustawy o służbie medycyny pracy;
8. okres, na który została zawarta umowa, z tym że okres ten nie może być krótszy niż rok;
9. sposób rozwiązywania umowy za wypowiedzeniem i przypadki stanowiące podstawę rozwiązywania umowy ze skutkiem natychmiastowym (brak płatności za usługi jednostki medycyny pracy);
10. tryb rozstrzygania sporów związanych z realizacją i rozliczeniem finansowym umowy, zwłaszcza w przypadku uchybień stwierdzonych w trybie określonym w art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o służbie medycyny pracy.

W umowie powinna być określona również nazwa placówki. Koniecznie należy oznaczyć w niej stanowisko pracy. Co więcej, musi określać czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące w miejscu pracy danej osoby.

Zobacz: Badania profilaktyczne pracowników

Prawo wyboru ośrodka

Pracodawca w porozumieniu z przedstawicielami pracowników ma prawo wyboru podstawowej jednostki służby medycyny pracy.

Niewywiązywanie się pracodawcy ze zobowiązań

W razie niewypełniania obowiązków zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy jednostka medycyny pracy informuje właściwą inspekcję o niewywiązywaniu się pracodawcy ze zobowiązań.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz.U. z 2004 Nr 125, poz. 1317 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 1996 Nr 69, poz. 332 z późn. zm.)