Zasady wypłaty wynagrodzenia za pracę

Jedną z cech konstytutywnych, które charakteryzują umowę o pracę jest zobowiązanie pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, dalej jako: „k.p.”). Tryb i zasady wypłaty wynagrodzenia zostały zawarte rozdziale II k.p. Na wstępie jednak należy wskazać, iż pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia.

Kodeks pracy stanowi, że wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się z dołu, co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Sąd Najwyższy dopuszcza także, aby strony w umowie o pracę określiły, że wynagrodzenie za pracę płatne miesięcznie wypłaca się z góry (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 1999 r, I PKN 191/99).
Wypłata wynagrodzenia powinna nastąpić nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Natomiast nie ma przeszkód, aby określić wcześniejszy termin wypłaty wynagrodzenia za pracę, ponieważ jest on korzystniejszy dla pracownika. Powyższy termin może zostać uregulowany przepisami niżej rangi (art. 9 k.p.), jak też umową o pracę (art. 18 k.p.).

Polecamy produkt: Dotacje dla pracodawców – jak uzyskać i rozliczyć

Należy jednak mieć na względzie, iż w każdym z tych przypadków jest to "stały i ustalony z góry termin" w rozumieniu art. 85 § 1 k.p., a niewypłacanie w tym terminie wynagrodzenia za pracę stanowi naruszenie podstawowego obowiązku pracodawcy określonego w art. 94 pkt 5 k.p., choćby opóźnienie w wypłacie nie przekraczało maksymalnego terminu przewidzianego w art. 85 § 2 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 r., I PK 197/14).

W przypadku opóźnienia ze strony pracodawcy wypłaty wynagrodzenia, pracownikowi przysługują odsetki, bez względu na fakt poniesionej szkody (art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). Jeżeli zaś pracownik poniósł szkodę spowodowaną brakiem wypłaty wynagrodzenia ze strony pracodawcy, może dochodzić odszkodowania na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p.)
Nieterminowa wypłata wynagrodzenia może także stanowić uzasadnioną podstawę rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 55 k.p.).

Powyższe zostało wskazane m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2000 r., I PKN 516/00, 1 tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 1666 gdzie podkreślono, iż przesłanką rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika i uzyskania odszkodowania (art. 55 § 11 KP) jest wina umyślna lub rażące niedbalstwo pracodawcy. Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia.

Pracodawca ma obowiązek udostępnić na żądanie pracownika do wglądu dokumenty, na których podstawie zostało obliczone jego wynagrodzenie. Powyższy obowiązek dotyczy także ewidencji czasu pracy, regulaminu wynagradzania oraz układu zbiorowego pracy.

Roszczenie o wynagrodzenie przedawnia się w terminie 3 lat od jego wymagalności (art. 291 § 1 k.p.). Pracodawca powinien także pamiętać, iż zgodnie z art. art. 282 § 1 pkt 1 k.p. niewypłacanie wynagrodzenia za pracę w terminie stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Autor: Izabela Kultys - aplikant radcowski, Kancelaria Radców Prawnych i Doradców Podatkowych Bernatowicz Komorniczak Mazur sp.p.

Źródło: BCC