Zmiany dot. urlopów i zasiłków dla ojców oraz zasiłków dla przedsiębiorców

Gdy matka umrze lub porzuci dziecko, ojciec będzie miał prawo do urlopu macierzyńskiego - zakłada rządowy projekt dotyczący również m.in. e-zwolnień lekarskich oraz świadczeń dla przedsiębiorców. W czwartek sejmowa komisja przyjęła sprawozdanie podkomisji w tej sprawie.

Jak przypomniała przewodnicząca podkomisji ds. rynku pracy Izabela Mrzygłocka, projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa dotyczy po pierwsze dostosowania systemu ubezpieczeń do wprowadzenia zwolnień lekarskich w formie elektronicznej.

Zgodnie z projektem lekarze uzyskają bezpłatny dostęp do danych zgromadzonych na kontach ubezpieczonych i płatników składek w zakresie niezbędnym do wystawienia zwolnienia; będą tworzyć profile informacyjne za pomocą systemu udostępnionego im bezpłatnie przez ZUS. E-zwolnienie - z informacją o stanie pacjenta, tj. kodem choroby i okresem niezdolności do pracy - będzie automatycznie przekazane na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS. Zwolnienie papierowe będzie wydawane nadal w przypadku wizyt domowych oraz braku dostępu do internetu.

Rekomendowany produkt: Kodeks pracy w praktyce - PDF

Kolejną istotną zmianą jest - jak mówiła Mrzygłocka - nowy sposób obliczania podstawy wymiaru zasiłku w przypadku krótszego niż 12 miesięcy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu osób prowadzących działalność gospodarczą oraz innych osób, dla których podstawę wymiaru składek stanowi kwota zadeklarowana. "Rząd chce zlikwidować możliwość nadużyć polegających na deklarowaniu przez osoby ubezpieczone bardzo wysokich składek przez krótki okres, aby następnie otrzymać wyższe świadczenia. Nowy sposób obliczenia takich świadczeń będzie uwzględniał rzeczywistą wysokość składek" - mówiła.

Projektowana ustawa wyeliminować ma sytuacje, gdy po krótkim, jedno-, dwumiesięcznym czasie opłacania składek na wysokim poziomie następuje długi okres pobierania zasiłku w wysokości adekwatnej do zadeklarowanej podstawy wymiaru (np. w czasie odpowiadającym urlopowi macierzyńskiemu i rodzicielskiemu).

Mrzygłocka dodała, że projekt rozszerza również krąg uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego o ojców, jeśli matka umiera lub porzuca dziecko. Daje też ojcu większe możliwości starania się o zasiłek opiekuńczy.

Zgodnie z projektem do zasiłku macierzyńskiego uprawniony będzie ubezpieczony ojciec dziecka (lub ubezpieczony członek najbliższej rodziny) w przypadku śmierci matki, porzucenia przez nią dziecka lub sytuacji, gdy nie może ona sprawować opieki (np. jest niezdolna do samodzielnej egzystencji). Obecnie ojciec może skorzystać z urlopu rodzicielskiego, gdy sam jest ubezpieczony, gdy matka jest do niego uprawniona i wykorzysta pierwsze 14 tygodni zarezerwowanego wyłącznie dla niej urlopu. W innym przypadku ojciec, nawet jeśli pracował i opłacał składki, nie może z niego skorzystać. Jego prawo do urlopu wynika bowiem z uprawnień matki.

Zadaj pytanie na FORUM

Mrzygłocka poinformowała, że podkomisja wprowadziła do projektu kilka poprawek. Jak wyjaśniła, pierwotna wersja projektu zawierała m.in. nowe zasady naliczania emerytury dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. "W trakcie prac podkomisji mieliśmy świadomość toczenia się procesu legislacyjnego nad ustawą, która ma uregulować tę kwestię, ale uznaliśmy, że dopóki nowe prawo nie będzie uchwalone, nie będziemy wykreślać tych zapisów z projektu. Dziś wiemy, że nowe prawo zostało uchwalone, więc konieczne będą poprawki" - powiedziała.

Podkomisja doprecyzowała również zmianę dotyczącą składek opłacanych przez przedsiębiorców, w celu wyeliminowania możliwości nadużyć.

Podczas czwartkowego posiedzenia komisja wprowadziła do projektu również zmianę zaproponowaną przez wiceministra pracy i polityki społecznej Marka Buciora. Jak tłumaczył, regulacje mające eliminować możliwość nadużyć przy samodzielnym opłacaniu składek są zbyt restrykcyjnie wobec przedsiębiorców, którzy rozpoczynają działalność. Chodzi o osoby, dla których przez pierwsze dwa lata właściwa jest tzw. preferencyjna podstawa wymiaru składek, czyli 30 proc. najniższego wynagrodzenia za pracę, ale nie korzystają one z tego uprawnienia i od samego początku deklarują wyższą podstawę - co najmniej 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Wiceminister wyjaśnił, że ponieważ nie mogą one zrezygnować z tej preferencji, trzeba wprowadzić dla nich odrębne zapisy, żeby nie były pokrzywdzone.

Ustawa, za wyjątkiem kilku artykułów, ma wejść w życie z początkiem 2016 r.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorcy