Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi

Ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w zakresie rozliczeń związanych z urlopami wypoczynkowymi jest prawidłowe ustalenie wymiaru urlopu, jaki przysługuje pracownikowi. Na wymiar urlopu wpływa przede wszystkim rodzaj ukończonej przez pracownika szkoły oraz jego staż pracy.

Wysokość wymiaru urlopu wypoczynkowego zależy od ogólnego stażu pracy pracownika. Wymiar urlopu wynosi odpowiednio (art. 154 Kodeksu pracy):

• 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Urlop wypoczynkowy jest udzielany na godziny. Uwzględniając godzinową metodę udzielania urlopu, należy wskazać, że urlop jest udzielany w dni, które są dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, który odpowiada dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Zgodnie z tą zasadą urlop może być udzielany w praktyce na każdy dzień tygodnia, w tym na niedzielę i święto. Warunek jest jeden – musi to być dla pracownika dzień pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Rekomendowany produkt: 100 pytań o urlopy wypoczynkowe + CD

Jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Określony za pomocą dni podstawowy wymiar urlopu w przeliczeniu na godziny wynosi odpowiednio:

• 160 godzin – gdy pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 208 godzin – gdy pracownik jest zatrudniony powyżej 10 lat.

Pracodawca ma możliwość przyznania pracownikom, np. w umowach o pracę czy układzie zbiorowym, urlopu w wyższym wymiarze. Niedopuszczalne jest natomiast uszczuplenie puli urlopowej wynikającej z przepisów prawa pracy, nawet za zgodą pracownika.

Polecany produkt: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Warto wspomnieć, że w typowych sytuacjach wymiar urlopu przysługującego pracownikowi jest niezależny od rodzaju wykonywanej pracy, stanowiska pracy czy tzw. zakładowego stażu pracy.

Wymiar urlopu wypoczynkowego dla pracownika rozpoczynającego pierwszą pracę naliczamy w wysokości 1/12 należnego mu wymiaru za każdy miesiąc pracy.

Zadaj pytanie na FORUM

Pierwszy urlop pracownika

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca pracy w wymiarze 1/12 urlopu przysługującego po przepracowaniu roku (art. 153 § 1 Kodeksu pracy). Wraz z upływem każdego miesiąca pracownik ma prawo wykorzystać nabytą część urlopu.

Kluczowe znaczenie ma sposób obliczania miesiąca, z upływem którego pracownik nabywa prawo do 1/12 urlopu wypoczynkowego. Omawiana regulacja wskazuje na upływ miesiąca pracy, a nie miesiąca kalendarzowego. Uzyskanie uprawnień urlopowych wraz z upływem miesiąca pracy będzie miało miejsce również wówczas, gdy pracownik podjął pracę w trakcie miesiąca kalendarzowego. Ponadto w przypadku ustalania prawa do pierwszego urlopu nie ma wymogu ciągłego okresu pracy. Miesiąc pracy na gruncie regulacji dotyczącej pierwszego urlopu należy rozumieć w potocznym znaczeniu tego sformułowania. Wliczany jest do niego również dzień rozpoczęcia pracy.

Na okres miesięczny uprawniający do urlopu cząstkowego mogą się składać okresy świadczenia pracy oraz jej nieświadczenia, takie jak przestój, okresy zwolnień od pracy, a także okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu choroby.

Pomniejszenie urlopu wypoczynkowego za okresy nieobecności w pracy

Istotną dla praktyki kwestią jest obliczanie okresu zatrudnienia, który decyduje o nabyciu uprawnień urlopowych. Uwzględniając charakter stosunku pracy przyjmuje się, że ze względu na możliwość zatrudniania pracowników w różnych częściach miesiąca stosowany będzie różny sposób liczenia miesięcznego okresu pracy. Jeśli zatem pracownik rozpoczął pracę pierwszego dnia miesiąca, prawo do urlopu cząstkowego nabędzie ostatniego dnia tego miesiąca.

Pracownik rozpoczął pierwszą pracę 1 marca. Ze względu na to, że marzec ma 31 dni, uprawnienie do urlopu powstanie 31 marca. Drugi pracownik rozpoczął pracę 9 kwietnia. W takim przypadku miesięczny okres pracy upłynie w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień, który datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się miesięczny okres pracy. Będzie to 8 kwietnia.

Warto pamiętać, że nie jest istotny moment, w którym pracownik został zatrudniony po raz pierwszy w życiu w trakcie danego roku kalendarzowego. Ma to znaczenie jedynie dla długości okresu, w ramach którego obowiązują go reguły nabywania prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego. W przypadku gdy pracownik podjął pracę 1 marca – zasady dotyczące pierwszego urlopu będą stosowane przez 10 miesięcy. Jeżeli praca została rozpoczęta 1 grudnia, wówczas zasady pierwszego urlopu będą odnosiły się do jednego miesiąca pracy – do końca roku kalendarzowego, w którym pracownik rozpoczął pierwszą pracę.

Warto zwrócić uwagę, że do urlopu w pierwszym roku pracy nie przewidziano zasady zaokrąglania urlopu do pełnego dnia. Ma ona zastosowanie jedynie do urlopu pracowników niepełnoetatowych oraz w przypadku urlopu proporcjonalnego.

W praktyce może wystąpić sytuacja, gdy pracownik mimo podjęcia pierwszej pracy nie nabędzie prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego.

Dofinansowanie urlopu wypoczynkowego pracowników

Pracodawca zatrudnił 2 pracowników. Jest to dla nich pierwsza praca. Pracownik X został zatrudniony od 1 grudnia 2014 r., a pracownik Y pracuje od 2 grudnia 2014 r. W omawianym przypadku pracownik X 31 grudnia 2014 r. nabył prawo do 1/12 wymiaru rocznego urlopu. Pracownik Y ze względu na nieprzepracowanie pełnego miesiąca w roku podjęcia pierwszej pracy nie nabył prawa do urlopu za grudzień br.

Prawo do kolejnego urlopu

Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa tylko w pierwszym roku pracy. Prawo do kolejnych urlopów jest nabywane w każdym kolejnym roku kalendarzowym. Jest ono niezależne od tego, czy pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, oraz od podstawy nawiązania umowy o pracę.

Kolejny urlop jest nabywany „z góry”. Oznacza to, że pracownik z dniem 1 stycznia ma prawo do pełnego, przysługującego mu wymiaru urlopu wypoczynkowego.

Okoliczność, że dany okres, inny niż okres zatrudnienia, może być zaliczony do stażu urlopowego, musi wynikać z przepisów.

Ustalanie stażu urlopowego

Z punktu widzenia prawa do urlopu i jego wymiaru nie bez znaczenia są dotychczasowe (wcześniejsze) okresy zatrudnienia. Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu oraz jego wymiar, wlicza się bowiem wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu czy sposób ustania stosunku pracy.

Aby okresy zatrudnienia mogły być uwzględniane w stażu urlopowym, niezbędne jest, by zatrudnienie odbywało się na podstawie stosunku pracy.

Niepełny wymiar czasu pracy a urlop wypoczynkowy i nadgodziny

Na staż pracy, istotny z punktu widzenia uprawnień urlopowych, składa się okres nie tylko faktycznego świadczenia pracy, ale również okresy, w ramach których praca nie była wykonywana. Mowa tu o okresach, które na podstawie regulacji szczególnych są wliczane do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze – w tym dotyczące urlopu.

Przykładowe okresy zaliczane do stażu urlopowego

Okres	Podstawa prawna
1	2
Okres urlopu bezpłatnego udzielonego powołanemu do odbycia ćwiczeń wojskowych	art. 124 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 144; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 529)
Okres czynnej służby wojskowej	art. 120 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 144; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 529)
Okres wykonywania przez skazanego odpłatnego zatrudnienia, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umów cywilnoprawnych	art. 128 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 541)
Okres, za który przysługuje odszkodowanie w przypadku skrócenia okresu wypowiedzenia	art. 361 § 2 Kodeksu pracy
Okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie albo odszkodowanie pracownikowi odwołującemu się od wypowiedzenia albo rozwiązania umowy o pracę	art. 51, art. 61 Kodeksu pracy
Okres urlopu bezpłatnego, którego udzielono pracownikowi w celu podjęcia pracy u innego pracodawcy	art. 1741 Kodeksu pracy
Okres urlopu bezpłatnego udzielanego młodocianym uczęszczającym do szkoły dla pracujących	art. 205 § 4 Kodeksu pracy
Okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy (pod warunkiem stawienia się do pracy po tym urlopie w ciągu 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru)	art. 25 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 167)
Pobieranie stypendium i zasiłku dla bezrobotnych	art. 79 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 149; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 357)

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się również okres nauki. Należy pamiętać, że staż urlopowy, który wynika z pobierania nauki, zależy od rodzaju ukończonej szkoły.

Urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim i rodzicielskim

Okresy nauki wliczane do stażu urlopowego

Szkoła	Okres nauki zaliczany do stażu pracy
zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa	przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata
średnia szkoła zawodowa	przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat
średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych	5 lat
średnia szkoła ogólnokształcąca	4 lata
szkoła policealna	6 lat
szkoła wyższa	8 lat

Wskazane w tabeli okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Jeśli zatem pracownik ukończył kolejno kilka szkół, w każdym przypadku należy brać pod uwagę jedną szkołę, której ukończenie gwarantuje najwyższy staż.

Pracownik ukończył zasadniczą szkołę zawodową. Następnie ukończył średnią szkołę zawodową. Po jej ukończeniu udał się na 5-letnie studia, które zakończył dyplomem magistra. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, pracownikowi będzie zaliczone 8 lat.

Wliczając do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, czas nauki, należy pamiętać, że uwzględnieniu podlega tylko okres nauki ukończonej, co powinno być udokumentowane świadectwem lub dyplomem ukończenia szkoły zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Zatem okresy nauki nieukończone i właściwie niepotwierdzone nie będą zaliczane do stażu pracy.

Zatrudniony pracownik przedstawił zaświadczenie o uzyskaniu absolutorium. W przypadku pracownika będącego absolwentem szkoły wyższej za niezbędny należy uznać dyplom jej ukończenia. Zaświadczenie o uzyskaniu absolutorium nie może być utożsamiane z dyplomem. W takim przypadku nie ma podstaw do zaliczenia pracownikowi 8 lat z tytułu nauki do stażu urlopowego.

Praca na urlopie rodzicielskim a wymiar urlopu wypoczynkowego - PIP

Inaczej ustala się uprawnienia w zakresie stażu urlopowego, jeżeli pracownik uczy się i jednocześnie pozostaje w zatrudnieniu. W takim przypadku, ustalając staż urlopowy, należy zastosować zasadę, zgodnie z którą jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Dalsza część artykułu >>>

• Niepełny wymiar czasu pracy a wymiar urlopu
• Wymiar urlopu przy zmianie etatu
• Urlop proporcjonalny
• Wymiar urlopu po przerwie w pracy
• Urlop uzupełniający
• Wymiar urlopu w przypadku równoległego zatrudnienia
• Wymiar urlopu młodocianego
• Prawo do urlopów dodatkowych

Podstawa prawna:

• art. 361, art. 51, art. 61, art. 152–1541, art. 155–1553, art. 158, art. 1741 ust. 205 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662
• art. 92 § 1 ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych – j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 133; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 694
• art. 52 ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze – j.t. Dz.U. z 2011 r., Nr 270, poz. 1599; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 694
• art. 45 § 1 ustawy z 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym – j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 499; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1081
• § 10, § 11 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 19 września 2014 r. w sprawie urlopów policjantów – Dz.U. z 2014 r., poz. 1282
• art. 62 ust. 4 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1414; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1822
• art. 121 ust. 3 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej – j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 163; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 693
• art. 133 ust. 1 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym – j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 572; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 357
• art. 64 ust. 1, ust. 3 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 191; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 357